Көмүс күһүн. Устудьуон Айыына куораттааҕы түбүктэн сынньанаары, төрөөбүт Бүлүүтүн диэки кыракый массыынатынан айаннаан истэ. Күн арҕаа диэки охтон, суол кытыытыгар турар хатыҥнар күлүктэрэ уһаан, айаҥҥа туспа кистэлэҥнээх көстүүлэнэллэр.
Салоҥҥа Айыына кыыс сөбүлүүр ырыата холбонон, санаата көтөҕүллэн, ыраах айанын да билбэккэ гаастаан истэ. Арай, биир дэриэбинэни ааһан, уонча килэмиэтир буолаат, суол кытыытыгар тохтообут эргэ «Жигули» массыынаны уонна аттыгар уол күлүгүн таба көрөн, массыынатынан сыыйа бытаарда.
Уол, кинини көрөөт, көмө көрдүүр курдук илиитинэн далбаатыыр. Айыына массыынатын тохтотон, түннүгүн арыйан ыйыталаста.
— Туох буолла? Көмө наада дуо? – диэн ыйытта.
— Үтүө киэһэ! Массыынам тохтоон хаалла, туга алдьаммытын быһарбатым. Сибээс суох. Бу чугастааҕы дэриэбинэҕэ диэри илдьэҕин дуо? – диэтэ уол эрэллээхтик көрөн.
Кыыс арыый куттаммыкка дылы буолла эрээри, айан суолугар маннык түгэҥҥэ киһи эрэ барыта кэриэтэ түбэһиэн сөбүн, мэлдьи киһиэхэ көмөлөһүөх наадатын санаан сөбүлэстэ.
— Олор, – диэт, кэнники аанын арыйда. Уол үрүксээгин ылан, кэнники сидиэнньэҕэ салоҥҥа киирэн тыаһа суох олордо. Уол сэргэх сирэйдээх-харахтаах, аныгылыы таҥастаах эдэр киһи эбит.
— Махтал! – диэтэ уонна саҥата-иҥэтэ суох айаннаан истэ.
Айыына кэпсэтиэн баҕаран, тугу эрэ ыйыталаһан көрдө да, уол кылгастык «оннук», «суох» диэнтэн ордугу хоруйдаабат. Ол иһин кыыс сөбүлэспиттии эмиэ уу-чуумпу сыыдам айаны ордорон, сахалыы ырыаларын холбоон кэбистэ. Таһырдьа биллэрдик хараҥаран, фара уотугар кытта суол икки өттө биллибэт буолан барда. Онтон дьэ, чугаһаан, дэриэбинэ бастакы уоттара күлүм гынан чаҕылыйан көһүннүлэр.
— Дьэ, кэллибит быһыылаах, – дии санаат, Айыына сиэркилэ нөҥүө кэннин көрөөрү гыммыта… Кэнники сидиэнньэ кубус-кураанах. Уол суох!
Кыыс сүрэҕэ «лып» гына түстэ, кутталыттан тэтиҥ сэбирдэҕинии илигирээтэ, тымныы-итии салгын иргиэрдэ, хараҕа чоҕулуччу тыкта. Хайдах? Хаһан? Ким да тахсыбатаҕа, аан да аһылынна диэн тыас иһиллибэтэҕэ эбээт! Бу туох дьиктитэй?
Айыына кутталыттан гааһын үктээн, дэриэбинэ уотун диэки көтүтэ турда. Дьиэтигэр хайдах тиийбитин бэйэтэ да өйдөөбөккө хаалла.
Дьиэтигэр куттаммыт, кубарыйыбыт сирэйдээх, өлбүт-тиллибит курдук дьүһүннээх киирбитигэр, эһэтэ уоскутан, итии чэй кутан күндүлээтэ. Кыыс олоччу биэрэн, таҥаһын да устубакка, буолбут түгэни хайдах баарынан барытын сиһилии кэпсээбитигэр, кырдьаҕас эһэтэ мичээрдии быһыытыйда уонна кэпсээбитинэн барда.
— Тоойуом, куттаныма. Эн суол иччитин көрсүбүккүн. Бу сирдэргэ, урут-уруккуттан, кини айанньыттары тургутар идэлээх диэн номох баар. Ардыгар биирдэ эмит көстөн кэлэн, көмө көрдүүр үһү. Көмөлөспүт, чиэһинэй киһиэхэ айанын суола арыллар, алгыһын ылар. Оттон аахайбатах, куһаҕан хара санаалаах киһи суолугар мэһэйдэри үөскэтиэн, тимир көлөтүн алдьатыан-кээһэниэн сөп дииллэрэ. Хата, сөпкө быһаарыы ылыммыккын, киһилии быһыыгынан-майгыгынан быыһаммыккын. Ол иһин эйигин улаханнык соһуппакка, чэпчэкитик куттаан, махтаммыттыы сүтэн биэрбит. Дьылҕаҥ тургутуутун ааспыккын…
Айыына эһэтин тылларын истэн, уоскуйа быһыытыйда. Кини бу күнтэн ыла айан суолугар, айылҕаҕа атыннык, ытыктабыллаахтык сыһыаннаһар буолбута. Уһун айан суола бэйэтэ туспа ураты тыыннааҕын, кистэлэҥнээҕин дьэ мантан ыла өйдөөбүтэ.