Бу сыл тохсунньу 8 күнүнээҕи туругунан, Саха сиригэр ковиды сэрэтэр быһыы (вакцина) бастакы компоненын улахан дьон 73,62% ылла, ол иһигэр Дьокуускай куоракка — 76,54%.
edersaas.ru
Ыарыы намыраан эрэр диэн уоскуйан хаалбакка, саҥа штаммтан көмүскэнэр быһыыны ылар наадатын бары өйдүөхтээхпит. Ол туһунан биһиэхэ СӨ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин штаты таһынан кылаабынай пульмонолога Аграфена Николаевна Аргунова маннык кэпсээтэ:
— Биһиэхэ билигин ковидтан харыстанарга сүрүннээн ревакцинация кэмэ бара турар. Ол гынан баран, быһыыны ылыыга туруоруллар боппуруос түргэнник уларыйда. Ол эбэтэр, былырыыҥҥа диэри быһыыны ким баҕалаах ылар диэн эбит буоллаҕына, билигин наһаа элбэх саҥа штамм үөскүү турар. Дьон ыйытар боппуруоһа элбээтэ. Ол иһигэр: «Ылбыт эбэтэр ылыахтаах быһыыбыт саҥа штаммҥа дьайар, туһалыыр дуо?» диэн ыйытар буоллулар. Онуоха эппиэтэ биир -– хардарыта туһалыыр. Ол эбэтэр, саҥа штамм сүрүн вируска дьайар, чопчулаан эттэххэ: саҥа штаммнарга сүрүн вирус баар буолар. Холобур, сыл аайы ылыллар гириип быһыыта — бу сезоҥҥа чопчу ханнык штамм кэлэрэ чопчу да биллибэтэр, сылтан сыл аайы ылыллар быһыы дьону харыстыыр…
Ханнык баҕарар түгэҥҥэ быһыы туһалааҕын дьон өйдүөн наада. Быһыы бастакы компоненын ылбыт дьон ревакциянацияны хаһан ылалларын мунаараллар. Алта ыйынан дуу, биир сылынан дуу? Чинчийии түмүгүнэн көстөрүнэн, алта ыйынан киһи ыарыыттан көмүскэнэр кыаҕа (антителата) син биир кыччаан барар. Ол иһин, төһө кыалларынан, 6-12 ый иһигэр ревакциянациаланар ордук.
Быһыы бэриллэр сыалын-соругун дьон өйдүөн наада. Быһыы сыала-соруга -– ыарыыттан быыһааһын эрэ буолбатах, сүрүн соруга — өлүүнү-сүтүүнү кыччатааһын. Сахабыт сиригэр 2020 сыллаахха ковидтан 300-тэн тахса киһи өлбүт буоллаҕына, 2021 сылга тыһыынчаттан тахса киһи суох буолла. Быһыы ылбыт эрээри быыһамматах түбэлтэлэр бааллар, ол эрээри кинилэр — хастыы да атын ыарыылаах дьон… Өссө төгүл тоһоҕолоон бэлиэтээтэххэ, быһыыны ылбыт киһи ыалдьыан сөп, ол эрэн, өлүүгэ-сүтүүгэ тириэрпэккэ, чэпчэкитик ыалдьар.
Биһиэхэ бастакынан быһыыны кимнээх ыллылар? Эмчиттэр, «кыһыл зонаҕа» сылдьааччылар, поликлиникаларга, сытар балыыһаларга үлэлээччилэр. Кинилэр быһыы ылбакка эрэ үлэлииллэрэ көҥүллэммэт. Алталыы ый буола-буола быһыы ылаллар, изоляцияҕа олорботтор, үлэлии сылдьаллар, ол үрдүнэн ыалдьыбаттар. Дьон итинтэн да түмүк оҥостуон сөп.
Сайдыылаах дойдуларга быһыыга сыһыан, ирдэбил эмиэ уларыйда. Японияҕа кэнники кэмнэргэ бастатан туран, 65 саастарын ааспыт дьоҥҥо биэрэр буоллулар. Нэһилиэнньэ атын араҥата, ол иһигэр, эдэрдэр ылыахтарын баҕарбыттарын да иһин, ревакцинация ыларга уочарат үөскээтэ.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ», edersaas.ru