“Биир ньыгыл Арассыыйа” политическай баартыйа Генеральнай сэбиэтин сэкирэтээрэ Андрей Турчак былырыын кэлэ сылдьан, баартыйа бырайыактарын олоххо киллэриигэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ таһаарыылаахтык үлэлиирин бэлиэтээбитэ.
edersaas.ru
Ахсынньы 25 күнүгэр Судаарыстыбаннай Дуума дьокутаата, Судаарыстыбаннай Дуума бүддьүөккэ уонна нолуоктарга кэмитиэтин чилиэнэ Галина Данчикова биэс сүрүн бырайыагынан ыытыллыбыт үлэ-хамнас түмүгүн туһунан бырайыактар эрэгийиэннээҕи кураатардарын отчуотун иһиттэ.
“Олохтоох култуура дьиэтэ”, “Дьоҕус куорат тыйаатыра” уонна “Тыйаатыры — оҕолорго” хайысхаларынан үлэлиир “Дьоҕус Ийэ дойду култуурата” бырайыакка 2017 сыллаахха 41 мөлүйүөн солкуобай бэриллибит буоллаҕына, 2018 сылга 91 мөлүйүөн көрүллүбүт. Онон улуустарга Култуура дьиэлэрин материальнай-техническэй базалара бөҕөргөтүллүбүт, музыкальнай тэриллэр ылыллыбыттар. Ол эрээри, үгүс нэһилиэккэ кулууптар эргэ дьиэҕэ-уокка үлэлииллэрин быһыытынан үбү аппаратураҕа эрэ барыыр тутаҕын, кэлэр өттүгэр дьоҕус типовой эбийиэктэри тутууга эбэтэр хапытаалынай өрөмүөҥҥэ туһанар көдьүүстээҕин туһунан бырайыак кураатара Ольга Балабкина бэлиэтээтэ. Уопсастыбаннай сэбиэт бэрэссэдээтэлэ Екатерина Васильева үүнэр 2019 сыл сыл дойдуга Тыйаатыр сылынан биллэриллибитинэн, народнай тыйаатырдары эмиэ болҕомтоҕо ыларга эттэ.
“Куорат эйгэтэ” бырайыак чэрчитинэн, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 300 мөлүйүөн солкуобай көрүллэн, 84 эбийиэккэ үлэ барбыт. Ол иһигэр, Дьокуускай куоракка уонна улуустар кииннэригэр олбуордар, оҕо оонньуур уонна спортивнай былаһааккалар оҥоһуллубуттар, Бүлүү куоракка паарка тутуллубут. ОДьКХ уонна энергетика министиэристибэтин чэрчитинэн, сэттэ бырайыак (киин куораттан “Учуутал бульвара”, “Тыыл үлэһиттэрин скверэ”, Горнай улууһуттан “Бэрдьигэстээх олбуора” о.д.а.) бастыҥ үлэни көрүү Бүтүн Арассыыйатааҕы куонкуруһугар кыттар буолбуттар. Тупсаҕай эйгэни тэрийии куонкуруһугар алта дьоҕус куорат кыттыбытыттан, Өлүөхүмэттэн “Спас сэлиэнньэтэ” история паарката бастыҥынан ааттанан, федерацияттан эбии үбүлэнэр буолбут. Тустаах кураатар Дмитрий Семенов иһитиннэрбитинэн, бу бырайыакка “Үтүө дьыала” уонна “Толору хааччыллыылаах эйгэ” бырагыраамалар алтыһаннар, балачча элбэх эбийиэги хабар ситиһиллибит. Итэҕэс быһыытынан эппиэттээх сулууспалар сороҕор «суорҕаны бэйэлэрин эрэ диэки тардына сатыыллара» үлэни атахтыыра, онон, уопсай дьыала туһугар бииргэ үлэлиир наадата ыйылынна.
«Саҥа оскуола» бырайыак үөрэх эйгэтигэр хамсааһыны таһаарбытын туһунан бу бырайыак уопсастыбаннай сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Антонина Кычкина кэпсээтэ. Ол курдук, 2021 сылга оскуола иннинээҕи саастаах оҕо 100 % оҕо саадынан хабар, 2025 сылга оскуолаларга биир симиэнэнэн үөрэнии киллэриллэр былааны олоххо киллэрии үлэтэ тэтимнээхтик ыытыллар. 2025 сылга диэри 221 оскуола тутуллуохтаах. 2018 сылга тоҕус оскуола уонна 27 оҕо саада үлэҕэ киллэриллибит, хас да оскуола уонна оҕо саада тутулла сылдьар. Маныаха үбүлээһин араас: Абый оскуолата Үүнэр көлүөнэлэр тус сыаллаах пуондаларынан, Бырама (Мэҥэ Хаҥалас) уонна Андреевскай (Үөһээ Бүлүү) оскуолалара “Үтүө дьыала” хамсааһынынан, Хомустаах (Үөһээ Бүлүү), Уһун Күөл (Сунтаар) оскуолалара бүддьүөтү таһынан источнигынан, Дьокуускайга үс оскуола, ол иһигэр “Айыы кыһата” чааһынай бизнес кыттыытынан, икки оскуола инвестбырагырааманан тутуллубуттар. Ил Дархан Айсен Николаев этии киллэриитинэн, Арассыыйа бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Дмитрий Медведев Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр оскуолаҕа анаан дьиэ атыылаһарга 500 мөл. солк. көрөр туһунан дьаһалга илии баттаабыт. Онон киин куорат оскуолаларыгар уон аҕыс кылаас эбии аһыллыбыт.
“Оҕо спорда” бырайыагынан 16 мөлүйүөн солкуобай көрүллэн, түөрт улууска спортивнай саалалар өрөмүөннэммиттэрин, алта оскуола спортивнай саалаларын муосталара бүрүллүбүтүн, отут икки оскуолаҕа спортивнай тэриллэр ылыллыбыттарын дьокутаат Михаил Гуляев иһитиннэрдэ.
“Чэгиэн-чэбдик кэскил” бырайыагынан ыытыллар үлэни-хамнаһы дьокутаат Владимир Чичигинаров сырдатта. Федерацияттан 519 мөлүйүөн, өрөспүүбүлүкэттэн 359 мөлүйүөн солкуобай көрүллэн, Томпо улууһун Кэскил сэлиэнньэтигэр биэлсэр-акушер пуунун, Ытык Күөл поликлиникатын, Чурапчытааҕы киин балыыһа хаһаайыстыбаннай блогун, Дьокуускайдааҕы онкология киинин тутууларыгар туһаныллыбыт.
Мунньаҕы түмүктүүрүгэр Галина Данчикова ыытыллыбыт үлэни куһаҕана суоҕунан сыаналаата итиэннэ баартыйа бырайыактарын тустарынан нэһилиэнньэҕэ киэҥник сырдатар наадатын ыйда. Киирбит этиилэри чөкөтөн баартыйа бырайыагын федеральнай кураатардарыгар тиксэриэх буолла. Үлэ аны национальнай бырайыактарынан саҕаланарын, онуоха Саха сиригэр үс сыл устата 35,5 миллиард солкуобай көрүллэрин, ону таһынан аэропорт ситимин саҥардыыга 20 миллиард ыытылларын туһунан эттэ.
Раиса СИБИРЯКОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru