Чурапчы оройуонуттан фроҥҥа 2170 киһи ыҥырыллыбыта, ол иһиттэн үлэ фронугар 281 киһи атаарыллыбыта. Ийэ дойдубутун көмүскүү Улуу сэриигэ барбыт дьонтон 1200-тэн тахса буойун сэрии толоонугар дьоруойдуу охтубута, сураҕа суох сүппүтэ. Хоту күүс өттүнэн көһөрүллүүгэ 5000 киһи барбыта, 2000 кэриҥэ киһи онно өлбүтэ…
Аҥаардас Хадаар нэһилиэгиттэн 70 киһи — күөгэйэр күннэригэр сылдьар эдэр дьон, ыал аҕалара, уоттаах сэрии толоонуттан төннүбэтэхтэрэ. 45 саллаат тыыннаах эргиллэн кэлэн, эйэлээх олоҕу тутуспута. Үлэ фронугар шахтаҕа үлэлии сылдьан уонна ат үүрүүтүгэр түбэһэн, 2 киһи эргиллибэтэҕэ. Сэрии сылларыгар Үлэ фронугар сылдьыбыт 20 киһи дойдутугар кэлбитэ.
Бу дааннайдар Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнэ, учуутал Иван Павлов “Ааттара үйэлэргэ умнуллубат” кинигэтиттэн уонна «Чурапчы алдьархайа» кинигэҕэ сэрии бэтэрээнэ, буойун-учуутал Гаврил Ефимов «Үстэ өлөн тиллибиттэр» суруйуутуттан ылылыннылар.
Хадаардартан, сэрииттэн тыыннаах эргиллэн кэлбиттэр ортолоругар 5 бойобуой уордьаннаах Семен Дмитрьевич Флегонтов баара. Кини аатын билигин Хадаар орто агро-оскуолата дьоһуннаахтык сүгэр.
Ыам ыйын 7 күнүгэр Хадаар нэһилиэгэр хорсун буойун С.Д. Флегонтов төрөөбүтэ 100 сылыгар аналлаах Кыайыы параада буолла.
Параадка нэһилиэк дьоно оҕолуун-улаханныын, эдэрдиин-эмэнниин бары кытынна.
Параад саҕаланыытыгар, Улуус дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Яков Оконешников, улуустааҕы Бэтэрээннэр сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ Матрена Матвеева, улуус дьокутаата Г.Г. Луковцев, көһөрүллүү кыттыылааҕа, үлэ бэтэрээнэ М.В. Никитина уонна нэһилиэк баһылыга Иван Васильев Улуу Кыайыы 73 сылынан эҕэрдэ тыл эттилэр. Үөрэнээччилэр оскуола иннигэр турар С.Д.Флегонтов пааматынньыгар венок уурдулар.
С.Д.Флегонтов аатын сүгэр оскуола улахан уонна начаалынай кылаастарын үөрэнээччилэрэ (сал. Е. Н. Васильев) строевой хаамыыны көрдөрдүлэр.
Алын сүһүөх кылаастар үөрэнээччилэрэ бэтэрээннэргэ Семен Дмитрьевич туһунан хоһоон ааҕан иһитиннэрдилэр.
Бу бэлиэ күн полевой куукуна улэлээтэ. Параад кэмигэр Кыайыы сөлүүтэ ытылынна.
Кулуупка мустубут биир дойдулаахтарын ортолоругар нэһилиэк бэтэрээннэрин чиэстээтилэр. Улуу Кыайыы 73 сылынан истиҥник эҕэрдэлээн, сэмэй бэлэхтэрин туттаран, нэһилиэк тэрилтэлэрэ, олохтоох дьаһалта үлэһиттэрэ бэтэрээннэргэ кэнсиэр көрдөрдүлэр.
Бу киэһээ ыччаттар, үөрэнээччилэр, сэрии толоонуттан эргиллибэтэх аҕа көлүөнэ — хорсун буойуттар ааттарын кэриэстээн, Өйдөбүнньүк чүмэчитин уматтылар.
Татьяна Маркова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru