Халаан: Халымаҕа суһал мунньахтар

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Ил Дархан эбээһинэһин толорор Айсен Николаев бэҕэһээ уонна бүгүн халааҥҥа ылларан олорор Халыма, Усуйаана улуустарыгар үлэлиир. Балаһыанньаны миэстэтигэр көрөр-истэр, эмсэҕэлээбиттэргэ көмө уонна чөлүгэр түһэрэр үлэ-хамнас хайдах тэриллэрин тус бэйэтинэн хонтуруоллуу тиийдэ.

edersaas.ru


Бастакы ыйаах

Быйыл саас Алдан, Амма, Өлүөнэ, Дьааҥы уонна Халыма өрүстэр халааннааннар, өрөспүүбүлүкэҕэ улахан хоромньуну оҥордулар. Ити иһин, Айсен Николаев Ил Дархан эбээһинэһин быстах кэмҥэ толорооччунан ананаат, ыам ыйын 30 күнүгэр таһаарбыт бастакы ыйааҕар болҕомтону халаан содулун туоратыы, чөлүгэр түһэрэр үлэлэри тэрийии тирээн турар дьаһалларыгар уурда. Ыйаахха балысхан халаан содулун туоратыыны, эмсэҕэлээбиттэргэ көмөнү оҥорууну суһаллык тэрийэр туһугар судаарыстыбаннай былаас уонна олохтоох салайыныы уорганнарын быйылгы сыллаах үлэлэригэр чорботон тутуллар хайысха быһыытынан көрөргө этилиннэ. Онуоха бырабыыталыстыба уонна халаан содулун туоратар, чөлүгэр түһэрэр үлэни тэрийэр хамыыһыйа дьаһалларын эҥкилэ суох толорор наадата ыйылынна. Судаарыстыбаннай былаас уорганнарыгар чопчу сорудахтар бэрилиннилэр, ол иһигэр үбү-харчыны тардыыга федеральнай былаас уорганнарын кытары үлэлэһэргэ этилиннэ.

Саппаас пуонда 300 мөл. солк. улаатта

Бырабыыталыстыба чөлүгэр түһэрэр үлэ болдьоҕун уонна графигын бигэргэтэн туран, халаан содулун туоратыыга, эмсэҕэлээбиттэргэ көмөнү тэрийиигэ сирэй эппиэттээх миниистирдэри, улуустар баһылыктарын, биэдэмистибэлэр, тэрилтэлэр салайааччыларын аныырыгар сорудахтанна. Хоромньу кээмэйэ улаханынан ыксаллаах быһыыны-майгыны уонна айылҕа иэдээнин содулун туоратыыга анаммыт саппаас пуонданы 300 мөл. солкуобайынан улаатыннарарга итиэннэ 2018 сыллаах судаарыстыбаннай бүддьүөккэ уонна 2019-2020 сс. былааннанар судаарыстыбаннай бүддьүөккэ тустаах уларытыылары киллэрэргэ этилиннэ. Ууттан эмсэҕэлээбит нэһилиэнньэлээх пууннарга экология өттүнэн куттал суох буолуутун хааччыйарга, санитарнай-эпидемиологическай, зооветеринарнай хонтуруолу олохтуурга, нэһилиэнньэ доруобуйатын көрүүгэ-истиигэ, оҕолору чэбдигирдэр лааҕырдарга сайылатыыны тэрийэргэ, хамнаһы, биэнсийэни уо.д.а. социальнай төлөбүрдэри урутатан биэрэргэ, биир кэмнээх көмөнү, малы-салы сүтэрбитинэн көрүллэр харчыны кэмигэр тиэрдэргэ, кэлэр кыстыгы бэлэмнээх көрсөр туһуттан сылааһынан, уотунан хааччыйар ситими, суолу-ииһи, инженернэй ситими чөлүгэр түһэрэр дьаһаллар уталыппакка тэрийэргэ сорудахтанна. Онон, баар күүһү-кыаҕы толору туһанан, балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри ууттан эмсэҕэлээбит эбийиэк, хаһаайыстыба барыта чөлүгэр түһэриллиэхтээх.

Бастакы оробуочай сырыы

Ил Дархан эбээһинэһин быстах кэмҥэ толорооччу улуустарга бастакы сырыыта эмиэ халааны кытары ситимнэннэ. Бэҕэһээ уонна бүгүн, ол эбэтэр бэс ыйын 5-6 күннэригэр, Халыма эҥээр улуустарга уонна Усуйаанаҕа сылдьан улуустар дьаһалталарын, суһал ыстаап үлэһиттэрин кытары көрүстэ, халааҥҥа ылларбыт нэһилиэктэргэ балаһыанньа хайдаҕын, көмө хайдах тэриллэрин билистэ. Санатан эттэххэ, Халыма уонна Дьааҥы өрүстэр таһымнааннар, халаан уутуттан Үөһээ Халыма, Орто Халыма, Аллараа Халыма уонна Усуйаана улуустарыгар сэттэ нэһилиэнньэлээх пуун эмсэҕэлээтэ.

Бастакы суһал мунньах Үөһээ Халымаҕа, күнүстэн киэһэ Орто Халымаҕа ыытылынна. Үөһээ Халымаҕа халаан икки нэһилиэнньэлээх пууну: Зырянканы уонна Үөһээ Халыма сэлиэнньэтин ылбыт. Зырянкаҕа уу 101 тиэргэни, 657 киһи олорор 61 элбэх кыбартыыралаах, уон биэс чааһынай дьиэтигэр киирбит, 13 км усталаах суолу алдьаппыт. Орто Халыма куоратыгар ууга 64 дьиэ, Березовкаҕа 34 дьиэ, Налимскайга 38 уһаайба барбыт. Улуустар баһылыктара уу түһэн эрэр нэһилиэктэригэр хоромньуну ааҕыы саҕаламмытын кэпсээтилэр итиэннэ өрөспүүбүлүкэҕэ ыксаллаах быһыы-майгы федеральнай таһымынан ыам ыйын 14 күнүгэр биллэриллибит буолан, хоромньуну толуйууга докумуоннары туттарыы кэмэ олус ыгымын бэлиэтээтилэр.

Айсен Николаев эмсэҕэлээбиттэргэ хайаан да көмөлөһүөхпүт диэтэ, чөлүгэр түһэрэр үлэни түргэн тэтиминэн ыытарга тутуу матырыйаалларын суһаллык тиэрдэргэ, устудьуоннар тутар этэрээттэрин социальнай эбийиэктэргэ эрэ буолбакка, чааһынай дьиэлэри сөргүтэргэ эмиэ туһанарга күүскэ үлэлииргэ эттэ. 

Раиса СИБИРЯКОВА, “Саха сирэ” edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0