Сахабыт сирэ Арассыыйа үрдүнэн эргэрбит хаарбах дьиэ ахсаанынан бастакы миэстэҕэ турар. 2012 сыл тохсунньу 1 күнүттэн 2017 сыл тохсунньу 1 күнүгэр диэри саахалланар туруктара докумуоннанан, реестргэ киирбит 3,5 тыһыынча дьиэттэн дьону көһөрүү барыаҕа. Манна 60 000 тахса дьон хапсан, олорор усулуобуйаларын тупсарыахтара.
edersaas.ru
Бу бырагыраама икки түһүмэҕинэн 2024 сылга диэри үлэлиэҕэ. Ол чэрчитинэн саҥа дьиэ тутуллуоҕа, олохтоохторго компенсационнай төлөбүр бэриллиэҕэ, итиэннэ сорохтор урут тутуллубут бэлэм дьиэҕэ көһүөхтэрэ. Маны олоххо киллэрэргэ саҥа судаарыстыбаннай тэрилтэ — Олорор дьиэ тутуутун салайар департамент тэриллиэҕэ. Тулаайах оҕолору уонна нэһилиэнньэ атын араҥатын дьиэнэн хааччыйыы судаарыстыбаннай бырагырааматын үбүлээһинэ эмиэ ити тэрилтэ нөҥүө барыаҕа.
«Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүүгэ 60 миллиард солкуобай федеральнай бүддьүөттэн уонна 20 миллиард олохтоох хааһынаттан көрүлүннэ. Саҥа тэриллэр Департамент тутуу хаачыстыбатын, үп тустаах сыалыгар туттулларын хонтуруоллуоҕа. Хаарбах туруктаах элбэх дьиэ Алдаҥҥа, Дьокуускайга, Нерюнгрига, Мирнэйгэ уонна улуустарга баар.
Дьиэ-уот кодексатын 32-с ыстатыйатыгар олоҕуран, хаарбах дьиэни бас билээччилэр бэйэлэрин дьиэлэрин кытта саҥа дьиэ сыанатын араастаһыытын тус хармааннарыттан төлүөхтээхтэр. Ол эрэн, 1,5-2 мөлүйүөнү ууран биэрэр киһи, ордук тыа сиригэр, суоҕун кэриэтэ. Маны учуоттаан, нэһилиэнньэҕэ субсидия быһыытынан социальнай төлөбүр биэрэр туһунан кэпсэтии федеральнай кииҥҥэ бара турар. Хаалбыт сыана араастаһыытын толуйарга итини таһынан, холобур, 10 сылга бырыһыана суох сойуом биэриэхтэрин сөп», — диэн иһитиннэрдэ СӨ тутуутун миниистирэ Павел Аргунов.
Хаарбах дьиэттэн көһөр дьон дьиэлэрин сыанатын докумуоннуур тэрилтэҕэ көрдөрөн, сууматын сурукка киллэрэн аҕалыахтаахтар. Холобур, 17 кыбартаалга биир хостоох дьиэни 1 мөлүйүөн солкуобайга сыаналыахтара, оттон саҥа дьиэҕэ 1 хостоох кыбартыыра билигин 3-3,5 мөлүйүөн солкуобай. Оччотугар 2-2,5 мөлүйүөнү дьиэлээх хаһаайын бэйэтэ уйунуохтаах. Маны дьон үксэ төлүүр кыаҕа суох. Арай, боппуруос быһаарылыннаҕына, субсидиянан уонна бырыһыана суох сойуомунан туһанар кыах баар буолуоҕа.
Марианна ТЫРТЫКОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru