ГАВРИЛ КИРИЛЛИН: “СОМОҔОЛОҺУУ — СҮДҮ КҮҮС”

Коронавирус дьаҥын бохсууга СӨ Тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар министиэристибэтэ туох үлэни ыытарый? Бу туһунан миниистир Гаврил Витальевич Кириллин сырдатта.

edersaas.ru

ОЙУУРДААХ КУОБАХ ОХТУБАТ

— Коронавирус дьаҥын бохсор туһуттан, кулун тутар 25 күнүгэр Хэйлунцзян провинциятын кытары телемост тэрийэн, мэдиссиинэ боппуруостарыгар, судаарыстыба өйөбүлүгэр, дистанционнай үөрэҕи тэрийиигэ, о.д.а. сүбэлэри ылбыппыт. Муус устарга Кэриэйэттэн мэтэдиичэскэй ыйынньыктары туппуппут. Коронавирус дьаҥын быһаарар экспресс-тестэри, ИВЛ аппарааттары, дьаҥтан көмүскүүр мааскалары, анал көстүүмнэри, о.д.а. көрдөөһүҥҥэ, хааччы­йар тэрилтэлэри, кэмиэрчэскэй ­этиилэри түмэргэ Арассыыйанан, КНР, Кэриэйэнэн, Япониянан сибээстэспиппит.

«Ойуурдаах куобах охтубат, дьонноох киһи тутайбат» диэн мээнэҕэ этиллибэтэҕин бу да сырыыга көрдүбүт. Күн бүгүҥҥэ диэри көмөлөһүөн баҕалаахтар бааллара санаабытын бөҕөргөтөр. Олунньуга биһиги өрөспүүбүлүкэбит Кытайга көмөлөһөн 32 000 маасканы ыыппыта. Оттон билигин, Кытайтан партнердарбыт босхо көмөлөһөргө бэлэмнэр. Бүгүҥҥү туругунан 65 000 биирдэ кэтиллэр мааска, 95 N-дээх 15 000 мааска, дьаҥтан харыстыыр 200 анал көстүүм Хэйлунцзян, Чжэнцзян провинцияларыттан, Чжоушань куоратын Народнай Бырабыыталыстыбатыттан, Хэйлунцзян экэниэмикэни уонна технологияны сайыннарыыга кылаабынай хампаанньатыттан ыытыллыбыттара. Маны сэргэ, 30 000 биирдэ кэтиллэр маасканы Хабаровскай куораттан КНР Генеральнай консульствота ыытыахтаах.

Хэйлунцзян провинциятын Тунцзян куоратыттан Үөһээ Бүлүү улууһугар дезинфекциялыыр сириэстибэлэр ыытыллыбыттара. Аммаҕа, Бүлүүгэ, Ньурбаҕа Кытайтан 40 тыһыынча мэдис­сиинэ мааската кэлиэхтээх. Ити курдук, көмө оҥоһулла турар.

ДЬОНУ АҔАЛЫЫ УОННА ЫЫТЫЫ

— Уодаһыннаах дьаҥтан харыстаан, биир дойдулаахтарбытын төттөрү аҕалыы үлэбит биир сүрүн хайысхатынан буолбута. Эмтэнэ, үөрэнэ, стажировкаҕа, күүлэйдии барбыттар, эбэтэр олохсуйан олорор, үлэлиир дьон ханна да элбэх буоллаҕа.

Бастатан туран, +79142375869 нүөмэринэн быһа сибээс олохтоммута. Кулун тутар бүтүөр диэри, дойдуларыгар кэлиэн баҕалаах 250 киһи баара чопчуламмыта. Салгыы РФ Тас дойдулар министиэристибэлэрин бэрэстэбиитэлистибэтин, РФ Бэрэсидьиэнигэр СӨ Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтин, Уһук Илин СӨ Бастайааннай бэрэстэ­биитэлистибэтин кытары бииргэ үлэлээн, дьоммутун-сэргэбитин аҕалбытынан барбыппыт. Бу үлэ билигин да салҕанар.

Гуманитарнай пассажирдар (ыарыһахтар, инбэлииттэр) 14 күн обсерваторга сыталларын ­ыарырҕаталларынан, изоляция кэмигэр кинилэри мэдиссиинэ эйгэтин үлэһиттэрэ арыаллыыллара наадатын туруорсабыт. Ону эрэгийиэннэргэ кэллиэгэлэрбитигэр эрийэн этэбит.

Эвакуациялыыр сырыы “биир сырыы—биир эрэгийиэн” диэн бириинсибинэн барар. Онон ханнык эрэгийиэнтэн сөмөлүөт көтөр да, ол эрэгийиэн олохтоохторугар уонна чугаһынааҕы уобаластар дьонноругар ордук табыгастаах. Оттон биһиги дьоммутун аҕалар туһуттан, Арассыыйа куораттарыгар араас дойдулартан кэлэр сөмөлүөттэри кэтиибит, са­­йабылыан­ньалаахтарга сөп түбэһэр барыйааны талабыт. Табыгастаах рейс баар буоллаҕына, РФ Суһал ыстаабын кытары сибээстэһэбит.

Ыам ыйын 18 күнүнээҕи туругунан, Таилантан, Индонезияттан, Кэриэйэттан, Японияттан, Турцияттан, Вьетнамтан, Индияттан, АХШ-тан, Танзанияттан, КНР-тан, Шри-Ланкаттан, уо.д.а. дойдулартан барыта 102 киһи төрөөбүт сиригэр-уотугар кэллэ.

Мантан барыы боппуруоһунан РФ Тас дойдулар бэрэстэ­биитэлистибэлэрэ дьарыктаналлар. Биһиги кинилэри кытары хаһан, ханнык рейстэр көтөллөрүн чопчулаһабыт. Бу күннэргэ Москваттан Киргизияҕа уонна Таджикистаҥҥа сөмөлүөтүнэн сырыылар оҥоһуллуохтаахтар.

БАҔА ӨТТҮЛЭРИНЭН ХААЛААЧЧЫЛАРГА

— Бэйэлэрин баҕаларынан хаалааччылар ханна баҕарар бааллар. Холобур, тас дойдуга 200-тэн тахса биир дойдулаахпыт хаалла. Кинилэри кытары сибээстэһэбит. Дойдубутугар барабыт диир түгэннэригэр, көмөлөһөргө бэлэммит. Манна даҕатан эттэххэ, РФ бырабыыталыстыбата антах хаалбыт дьоҥҥо социальнай көмөнү оҥорор.

Оттон манна, биһиэхэ, баҕа өттүлэринэн хаалбыттар эмиэ бааллар. Кинилэр бу сыл кулун тутар 20 күнүттэн бэс ыйын 15 күнүгэр диэри үлэлиэхтэрин сөп буолла. Визаларын болдьоҕо бэс ыйын 15 күнүгэр диэри уһаата.

УСТУДЬУОННАР ТУСТАРЫНАН

— Устудьуоннар аан дойду үрдүнэн дистанционнай үөрэххэ көһөн олороллор. Билигин дойдуларыгар кэлиэн баҕалаахтарга көмөлөһөбүт. Оттон бэйэлэрин баҕаларынан тас дойдуга хаалбыттары кытары сибээһи тутабыт.

Тас дойдуттан, Арассыыйа куораттарыттан кэлбит сорох усту­дьуоннар манна эмиэ хаалбыттара. Кинилэр дойдуларыгар барыахтарын баҕардахтарына, хас биирдии судаарыстыба бэйэтин гражданинын эвакуациялыырыгар позициялаах. Боппуруостар РФ Тас дойдуларга дьыалаларыгар министиэристибэтин, РФ Тас дойдулар дипломатическай бэрэстэбиитэлистибэлэрин кытары быһаарыллаллар.

ХИФУ-га коронавирустаабыт оҕолор ортолоругар, хомойуох иһин, тас дойдуттан үөрэнэ кэлбиттэр бааллар. Дьонноругар биллэрбиппит. Өйөбүл эргиччи оҥоһуллар. Диаспоралар туттар малынан, аһынан-үөлүнэн көмөлөһөллөр. Маныаха туох ирдэбиллэри тутуһуохтаахтарын, астарыгар тиийэ видеонан уонна хас да омук тылынан сиһилии быһаарыллыбыта. ХИФУ дьаҥы тарҕаппат, бохсор үлэни тэрийэр.

* * *

Гаврил Кириллин: «Хардарыта өйөһүөҕүҥ, сомоҕолоһуоҕуҥ. Оччоҕуна сорукпутун ситиэхпит, уодаһыннаах дьаҥы кыайыахпыт», — диэн этэр. Итиэннэ аан дойду экэниэмикэтигэр охсууну таһаарбыт дьаҥҥа утары хардыыны оҥороннор, министиэристибэ Инвестицияны тардар уонна экспорты өйүүр Ааҕыныстыбаны кытары былааннаах үлэни ыыталларын этэр. Интэриниэт-атыыны сайыннарарга, куйаар ситиминэн (ВКС) сэминээрдэри ыытарга, онлайн былаһааккаҕа быыстапкаларга кыттарга, «Арассыыйатааҕы экспортнай киин» АУо бырагырааматын чэрчитинэн үлэни тэрийэргэ, кириисиһи утары тэрээһиҥҥэ былааннар оҥоһуллубуттар.

Сардаана Баснаева