Өссө 1991 сыллаахха ССРС Тас дойдулар дьыалаларыгар министиэристибэтин көмөтүнэн Саха сиригэр ЮНЕСКО кэмитиэтэ тэриллибитэ. Бу 25 сыл тухары Саха сирэ ЮНЕСКОны кытта ыкса ситимнээхтик, таһаарыылаахтык үлэлээн кэллэ. Араас бырайыактары толкуйдаан, олоххо киллэрэн көдьүүстээхтик үлэлэтэ сылдьаллар.
Икки сыллааҕыта Саха Өрөспүүбүлүкэтэ 2014-2020 сылларга ЮНЕСКОны кытта үөрэх, наука уонна тулалыыр эйгэни харыстааһын, социальнай уонна гуманитарнай наукаларга, култуураҕа, коммуникацияҕа уонна информация эйгэтигэр коммюникеҕа илии баттаабыта. Ол чэрчитинэн бу ый саҥатыгар Саха сирин биэс киһилээх бөлөҕө Парижка ЮНЕСКО штаб-квартиратыгар баран үлэлээн кэллэ.
ХИФУ иһинэн тэриллибит Олоҥхо института икки сыллааҕыта “Эпосы народов мира: проблемы и перспективы сравнительного анализа” диэн норуоттар икки ардыларынааҕы научнай форуму тэрийэн ыыппыта уонна Чурапчытааҕы олоҥхо ыһыаҕар кыттыбыта. Онно аан дойду үгүс эпоһы чинчийээччилэрэ мустубуттара. Биһиги бу форум көннөрү научнай конференция эрэ быһыытынан буолбакка, аан дойду эпостарын үөрэтэр, мэлдьи үлэлии турар форумҥа кубулуйуон баҕарабыт. Бу боппуруоһу туруорустубут. Үсүһүнэн, быйыл сайын “Азия оҕолоро” оонньуу кэмигэр “ЮНЕСКО шедеврдэрэ Олоҥхо дойдутугар көрсүһүүлэрэ” (Встреча Шедевров ЮНЕСКО на земле Олонхо) норуоттар икки ардыларынааҕы III фестиваль буолан ааспыта. Фестиваль улахан көдьүүстээҕин бигэргэттэ. Мантан инньэ иккилии сылга биирдэ тэриллиэҕэ итиэннэ ЮНЕСКО быһаччы сүрүннээһининэн барыаҕа.
ЮНЕСКО Россияҕа бастайааннай бэрэстэбиитэлэ А.И.Кузнецов, холобур быһыытынан эһиил ЮНЕСКОны кытта сибээстээх бырайыактаргытынан быыстапката тэрийиҥ диэн этии киллэрдэ.
СӨ үөрэҕин миниистирэ Феодосия Габышева:
— Үөрэх эйгэтигэр Саха сирэ ЮНЕСКОНЫ кытта өссө 1993 сылтан ыла үлэлэһэр. Бу сыллар тухары уонча бырайыагы толкуйдаан, таһаарыылаахтык үлэлэтэн кэллибит. Ол курдук, “СӨ хоту оройуоннарыгар кочевой оскуолалары сайыннарыы” (Развитие кочевых общинных школ в северных районах РС(Я)), «Арктика учууталлара» (Учителя Арктики), «Юнеско ассоциированнай оскуолаларын ситимэ» (Сети ассоциированных школ ЮНЕСКО) о.д.а. бырайыактар олоххо киирбиттэрэ. “Кочевой оскуола” көдьүүһэ улахан, тустаах бырайыак баар буолан, кыра оскуолаларбытын саптарбакка хаалларбыппыт диэн бэлиэтиир тоҕоостоох.
Саха сирин делегацията Франция Париж куоратыгар баран, таһаарыылаахтык үлэлээн кэллэ. Уһун болдьохтоох, улахан көдьүүстээх дьыалаҕа инникитин да салгыы бииргэ үлэлэһэргэ олук уурдулар. Кэрэхсэбиллээҕэ баар – Саха сирэ аан дойду таһымыгар эппиэттиир ирдэбиллэргэ сөп түбэһэр хайысханы тутуһан, сөптөөх суолунан баран иһэрэ. Маныаха атын регионнарга, ону ааһан тас дойдуларга холобур буолар үтүө көрдөрүүлээх.
Людмила ПОПОВА.