Санкт-Петербург куоракка Арктика сайдыытыгар туһуламмыт үгэскэ кубулуйбут норуоттар икки ардыларынааҕы форум бэҕэһээҥҥиттэн саҕаланна. Саха сирин дэлэгээссийэтин СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Денис Белозеров салайан илдьэ сылдьар.
Быйыл форум ахсыс төгүлүн ыытыллар. Буоларын курдук, манна сылын аайы 2000 тахса киһи кыттар. Ол иһигэр Арассыыйа араас эрэгийиэниттэн, 20 тас дойдуттан кэлэн кытталлар. Форумҥа биир сүрүн миэстэни уопсастыбаннай түмсүүлэр ылаллар. Быйыл барыта аҕыс хайысханан кэпсэтии барыаҕа, манна 350 спикер үлэлиэҕэ. Ол иһигэр пленарнай мунньах, оробуочай бөлөх сессията, “төгүрүк остуоллар” ыытыллыахтара.
Бүгүн, форум чэрчитинэн, Арктика сүрүн кыһалҕаларын ырытыыга, манна эрэгийиэннэр ылар оруолларын тустарынан икки улахан пленарнай мунньах буолуо. Хотугу муора суолун сайыннарыыга икки түһүмэхтээх улахан кэмпириэнсийэ былааннанан турар. Ону сэргэ Арктикаҕа, хоту оройуоннарга авиацияны сайыннарыы туһунан оробуочай сессияҕа кэпсэтиэхтэрэ. Туризмы, тыа хаһаайыстыбатын, аччыгый, дьоҕус бизнеһи сайыннарыыны барытын анал сессияларга ырытыһыахтара.
Форумҥа биир сүрүн миэстэни энергетика боппуруоһа ылыаҕа. Манна даҕатан эттэххэ, биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр хоту улуустарга тыал, күн күүһүн туһанар комплекстар үлэлии тураллар. Онон форумҥа биһиги холобурбут элбэхтэ ахтыллар буолуохтаах.
Санатан эттэххэ, Арктиканы сайыннарыыга Арассыыйаҕа тирэх зоналар тэриллэн тураллар. Олортон биир улахан зона биһиги хотугу улуустарбытыгар үлэлиэхтээх. Ону таһынан Саха сирин салалтата Арктика зонатыгар 13 хотугу улууһу барыларын киллэрэргэ туруорсар. Билигин биэс улуус, Аллайыаха, Булуҥ, Усуйаана, Анаабыр, Аллараа Халыма, бу зонаҕа киирбиттэрэ. Манна өссө аҕыс улуус эбии киирэн биэриэхтээх. Бу туһунан Ил Дархан Айсен Николаев алтынньыга федеральнай көрдөрөр-иһитиннэрэр сириэситибэлэргэ биэрбит интервьютугар эмиэ этэн турар. Онон бу боппуруос форум кэмигэр сиһилии ырытыллыаҕар эрэнэбит.
Форумҥа Саха сириттэн айылҕа харыстабылын миниистирэ Сахамин Афанасьев, Арктика дьыалаларыгар судаарыстыбаннай кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Прокопий Николаев, Саха сирин Бастайааннай бэрэстэбиитэлин солбуйааччы Юрий Кравцов, норуот дьокутааттара Яков Ефимов, Елена Голомарева, Владимир Членов, Владимир Прокопьев кытта сылдьаллар.
Вице-премьер Денис Белозеров бэҕэһээ Арктика сирин-уотун харыстааһын туһунан кэпсэтиигэ спикер быһыытынан кытынна. Манна кини хотугу улуустар сирдэрин-уоттарын ыраастааһын олус сытыытык турарын, билигин быраҕыллыбыт тимирдэри, араас тиэхиньикэни хомуйуу барарын бэлиэтээтэ. Түмүгэр бөҕү хомуйууга эппиэтинэһи үрдэтэр сыалтан тустаах сокуоннарга, ирдэбиллэргэ уларытыылары киллэрэргэ, хаһаайына суох улахан эбийиэктэри хомуйууга анал аакталары толорууга этиилэри киллэрдэ.
Аграфена КУЗЬМИНА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru