Эти-сиини сайыннарар Байбаас

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Бүлүү улууһун Сыдыбыл сэлиэнньэтин кэскиллээх ыччата Павел Негодин-Байбаас Чэбдигирии сылыгар анаан бэрт интэриэһинэй ис хоһоонноох үлэни ыытарын сэргээн, кинини кытта анаан көрсөн кэпсэттим.

Нууччалыы хааннаах, бэйэтин олус кыанар уола-хаан сахалыы тыллааҕыттан үгүс киһи соһу­йар эбит. Онон кэпсэтиибит, биллэн турар, кини тус олоҕуттан саҕаланна.

ОҔО ДЬИЭТИТТЭН – ТЫА ЫАЛЫГАР

— Сахалыы тыыннаах нуучча уола тыа сиригэр олохсуйууҥ туох эрэ төрүөттээҕэ буолуо?

— Миигин уонна убайбын Иваны, сэттэлээх-аҕыстаах кырачаан дьону, Сыдыбыл олохтоохторо Рита уонна Владимир Трофимовтар Бүлүүтээҕи Оҕо дьиэтиттэн иитэ ылбыттар. Бу ыалга уон оҕоттон тоҕуһа – иитиэх оҕолорбут. Ийэлээх аҕам, бииргэ улааппыттарым — миэхэ саамай күндү дьонум. Дьиҥэр, ийэм кэпсииринэн, ол күн Оҕо дьиэтиттэн олох атын оҕолору, ыла тиийбиттэр. Билигин мин дьолбор дии саныыбын, ол күн оҕолор дьээбэлээн: ”Эһигини иитэ ылар дьон кэллилэр”, — диэбиттэригэр убайбыныын киирэр ааҥҥа сүүрэн тиийбит үһүбүт. Мин ону онон-манан өйдүүбүн. Ийэм кэпсиир: “Арай биир уолчаан сүүрэн кэлэн атахпын кууһан баран олох ыыппат уонна: “Биһигини ыла кэллигит даа?” – дии-дии дэлби ытаата. Убайын хараҕын уута эмиэ субуруйа турар. Оҕолору көрөн наһаа да аһыммытым уонна дириэктэргэ: “Биһиги бу оҕолору ылабыт”, — диэбитим”. Наһаа үчүгэй ыалга түбэһэн, ийэлээх аҕабыт бэйэлэрин төрөппүт оҕолорун курдук ииппиттэрэ. Дьиэ ис-тас үлэтигэр, сүөһү көрүүтүгэр аҕабыт кыра эрдэхпититтэн уһуйбута. Сайын от үлэтигэр, кыһын сүөһү иитиитигэр батыһыннара сылдьан такайбыттара.

ДЬАРЫКТАНАР СИРИМ – ХОТОН

— Эн оҕо эрдэххиттэн кыанар буолан, билигин спортсмен бэрдэ быһыылааххын дии?

— Кыра эрдэхпинэ, соһу­йуоҥ иннигэр, мөлтөх этим. Аҕабар Владимир Александровичка үлэҕэ үөрэппитигэр махтанабын. Оонньуу сылдьар курдук, бэрт түргэнник киирэн-тахсан, үлэбин бүтэрэн-оһорон кэбиһэр этим. 12 саастаахпыттан илиибэр тирэнэн турар буолбутум. Тэлэбиисэргэ дьон сальто оҥороллорун, илиилэригэр тирэнэн хаамалларын көрө-көрө “Кинилэр да дьон дии. Мин да тоҕо кинилэр сатыылларын сатыа суохтаахпыный?” дии санаан, дьарыктанан барбытым. Дьарыктанар былаһааккам – хотон. Ынахтарбын уулатан баран, таһырдьа тахсан баҕанаҕа өйөнөбүн уонна илиибэр туран көрөбүн. Эрчиллэн-эрчиллэн, сыл курдугунан илиибэр кыанар буолбутум.

Убайым чэпчэки атлетиканан дьарыктанар этэ. Онно наар кинини батыһан дьарыкка сылдьар ­буолбутум. 9-с кылаас кэнниттэн Амма улууһугар Алтаннааҕы тиэхиньикумҥа сир үлэтин мэхэньи­сээтэрэ идэҕэ үөрэммитим. Онтон 2018 сыллаахха аны тиэхиньик-сыбаарсык үөрэҕин баһылаары, ин­­дустриальнай кэллиэскэ үөрэнэ киирбитим. Ол үөрэнэ сырыттахпына, 1-кы кылаастан бииргэ үөрэммит доҕорум Илья Николаев аармыйаҕа барар буоллум диэбитигэр, кинини кытта аармыйалаан хаалбытым.

“ҮЧҮГЭЙ УОЛ ЭБИТ…”

— Аармыйаҕа успуордунан утумнаахтык дьарыктаннаҕыҥ дии?

— Туох кистэлэ кэлиэй, дьиэбиттэн тэйэн баран, бастаан утаа уолаттары үтүктэн табахтыыр да буолбутум, кыралаан “амса­йар” да этим. Ол сылдьан, дьарыкпыттан олох да тэйэн хаалбытым. Онтон аармы­йаҕа тиийэн баран, дьэ өйбүн-төйбүн сааһыламмытым. Онно киһи өйө сытыырха­йар, толкуйуҥ кэ­­ҥиир. Дьарыкпар онно олохтоохтук ылсыбытым. Кыанарым таспыттан көстөр быһыылааҕа, “үчүгэй уол эбит…” диэн салалтам сыана быһан, болҕомтотун уурбута. Комбатым “эрчиллээри гынабын” диэтэхпинэ, көҥүллүүрэ.

Биирдэ дьарыктана сырыттахпытына, биир полковник көрөн баран ыҥыран ылбыта уонна: “Кыанар уолаттары түмэн, ыам ыйын 9 күнүгэр Улуу Кыайыы 75 cыллаах үбүлүөйүгэр акробатическай нүөмэри бэлэмнээҥ”, — диэн сорудахтаабыта. Мин уолаттарбын кытта дьарыктана түһээт, ол нүөмэрбитин көрдөрөн, генераллары кытта сөхтөрбүппүт. Миэхэ “Спортсмен-буойун” диэн мэтээл туттарбыттара.

СУЛУСТААХ ЧААС – ИККИ МӨЛҮЙҮӨН КӨРӨӨЧЧҮ

— Оттон ити дьарыктанаргын видеоҕа устууну ха­­һааҥҥыттан саҕалаабыккыный?

— Аармыйаҕа сылдьан.

— Оттон онно төлөпүөнү көҥүллээбэттэр дииллэр дии.

— Сэрэнэн туттар этим. Аармыйаттан кэлэн баран, муус алларыытын, муҥхалааһыны бэ­­йэбэр диэн устар буолбутум. Ону таҥыы бириэмэҕин олус сиир. Биирдэ оннук оҥорон баран, ТiкТоk сыһыарыыга ыытан кэбиспитим. Арай биир күн табаарыһым эри­йэр: “Хайа, доо, “звездалаабыккын” дии, муус алларбыккын мөлү­йүөнүнэн киһи көрбүт!” – диэбитигэр, соһуйан хаалбытым. Онтон тыа сирин олоҕун интэриэһиргииллэр эбит диэн санааттан күннээҕи үлэбин, дьарыкпын видеоҕа устан, таҥан ТiкТоk сыһыарыыга ыытар буолбутум. Дьиҥэр, ол икки мөлү­йүөн киһи көрбүт видеотын дьоммор үлэбин көрдөрөөрү, көннөрү устубутум.

— Дьэ, онон “сулус” буолар дөбөҥ да эбит диэн санаа киирдэ?

— Мин итинник судургутук “сулус” буолары сөбүлээбэппин. Хайдах аатыраҕын да, оннук түргэнник төттөрү “түһэҕин”.

— Хайа, оттон суру­тааччыҥ ахсаана элбиир, суруналыыстар аттыгыттан арахсыбаттар…

— Ээ мин оннуктан ыраах киһибин. Ити билигин инстаграмҥа сурутааччыларын элбэтээри, харчынан дьону “манчыыктаан” хайдах да буолуохтарын билбэт дьонтон мин олох атыммын. Итинник гынан “салгыны таһыйары” сөбүлээбэппин.

Оттон суруналыыс чааһыгар, кырдьык, элбэх хаһыаттан, тэлэ­биидэнньэттэн эрийбиттэрэ, ыйыталаспыттара. Ол онон сыыйа бүтэр буоллаҕа.

— Ити Байбаас диэн хос аатыҥ дуо?

— Ийэм миигин таптаан “Байбаас” диэн ааттыыр. Ол иһин куйаар ситимигэр Байбаас ааппынан биллэбин.

БОСХО ДЬАРЫГЫ СЭҤЭЭРБЭТТЭР

— Итинник аатырыыҥ ­эйиэхэ тус бэйэҕэр тугу биэрдэ?

— Кэрэхсэбиллээҕэ баар, эттэрин-хааннарын чэбдигирдиэн баҕалаах үгүс киһи ыйыталаспыта. Олор истэригэр отучча обургу оҕо баара. Бу буолар, мин дьарыгым дьиҥнээх туһата диэн. Босхо дьарыгы ыытар буолбутум. Ол эрээри кэлин аны харчыга ыытыыһыбын диэн санаа киирдэ.

— Үчүгэй биисинэс эбит диэн дуо?

— Суох. Дьон босхо дьарыгы сэҥээрбэт эбит. Харчы төлөөн дьарыктаннахтарына, быдан тартаран сылдьаллар быһыылаах. Мин дьарыкпын куйаар ситиминэн ыытабын. Бастаан

утаа инстабар көрдөрбүт дьарыктарбын сөбүлээн, отучча киһи суруйтарбыта. Сарсыҥҥы күнүгэр үс эрэ киһи киирбитэ. Үгүстэртэн ыйыталаһан билсибиппэр, сүрэҕэлдьээбит аатырбыттара. Билигин син элбээтилэр. Үгүстэрэ – дьахталлар. Сарсыарда сэрээккэни ыытабын, киэһэ күүс эрчиллиилэрин оҥоробут. Сэрээккэни аччык искэр оҥорор ордук туһалаах. Онон доруобуйатыгар болҕомтолоохтук сыһыаннаһар дьон миигин булан, дьарыктанан эрэллэр. Соторутааҕыта, Дьахтар күнүн иннинэ биир дьарыктанааччым “наһаа туһалаах дьарык эбит – 8 киилэни түһэрдим” диэн махтанан эрийбитэ.

— Павел, эн билигин олох табах тардыбаккын, итирдэр утаҕы испэккин, баҕа­лаах дьоҥҥо доруобуйаларын бөҕөргөтөргө көмөлөһөҕүн. Чэбдигирии сылыгар олус бэрт сонун сүүрээни олоххо киллэрбит эдэр киһи эбиккин.

— Биһиги курдук бэйэтин кыаҕынан дьарыктана сылдьар ыччат чөл олоххо тардыһар киһини бэйэбитигэр тардыахпытын сөп. Маныаха сыһыаннаах санаам элбэх. Билигин индустриальнай-педагогическай кэллиэскэ үөрэхпин салҕаан эрэбин. Онон бириэмэм суох курдук. Сыыйа куорат тэтимигэр үөрэнэн бардахпына, үгүс толкуйдуу сылдьар бырайыакпын олоххо киллэрэр санаалаахпын.

… Бэрт кэскиллээх санаа­лаах эдэр киһиэхэ Павел Негодиҥҥа ылсыбыт дьыалатыгар сити­һиилэри баҕарабыт!

Елена Потоцкая, edersaas.ru

Хаартыска: Павел Негодин архыыбыттан

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0