2016 сыл ыам ыйыгар Дьокуускай куорат 7 №-дээх оҕо спортивнай оскуолатын иһинэн үлэлиир Хатас соҕотох спортивнай саалата бүтүннүү уокка былдьанан, улахан аймалҕаны таһаарбыта. Нэһилиэк дьоһун суолталаах, наадалаах тутууттан ытыс соттон хаалбыта олус соһуччу уонна хомолтолоох этэ.
edersaas.ru
Ити сылтан бэттэх нэһилиэнньэ спорт саҥа комплексын тутуу боппуруоһун араас таһымнаах көрсүһүүлэргэ, мунньахтарга төһөлөөх туруорсан кэллэ?
Олохтоохтор этэллэринэн, комплекс бырайыага Дьокуускай куорат дьаһалтатыгар баар даҕаны, номнуо бэлэм бырайыагы сыһыарарга (привязка) биир сыл барда. Ол да иһин, боппуруос маннык тэтиминэн быһаарыллар буоллаҕына, тутуу уонунан сылларга уһуон сөп диэн дьон-сэргэ долгуйуон долгуйар.
Хатас сэлиэнньэтин кытары көрсүһүүлэргэ оччолорго куорат баһылыгынан үлэлээбит Айсен Николаев спорт саалатын тутуу 2018 сыл күһүнүттэн саҕаланыахтаах диэн сабаҕалаабытын нэһилиэнньэ умнубат. Айсен Сергеевиһи тылын тыалга бырахпат киһинэн билэр буоланнар, кини тус хонтуруолугар ыларыгар уонна тутуу түргэнник түмүктэнэригэр баҕараллар.
СӨ бырабыыталыстыбатын быйылгы отчуотугар эмиэ ити боппуруоһу биир бастакынан көтөхтүлэр. Оҕолор, ыччаттар, элбэх оҕолоох ыаллар ааттарыттан элбэх киһи чопчу эппиэти истээри “тургутан” көрдө да, эмиэ киһини үөрдэр харданы ылбатылар. Тутуу быйыл саҕаланарыгар сэмээр эрэммиттэрэ туолбат “дьылҕаланна”.
Ол эбэтэр, Саха сирин бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Алексей Стручков спорт комплексын бырайыагын сметата судаарыстыбаннай чинчийиини ааһарын, этэҥҥэ буоллаҕына, тутуу 2020 сылга былааннанарын эттэ.
Кини отчуот иннинэ спортивнай оскуола билигин үлэлии олорор Оҕо искусствотын мас дьиэтигэр сылдьан көрдө-иһиттэ. Алта тыһыынчаттан тахса нэһилиэнньэлээх Хатас билигин биир да улахан спортивнай комплекса суох. Дьарыктар Оҕо искусствотын актовай саалатыгар, оттон волейболга эрчиллиилэр уонна күрэхтэр Самсоновтар ааттарынан орто оскуола спортивнай саалатыгар ыытыллаллар.
Евгений Гоголев — Иннокентий Захаров аатынан 7 нүөмэрдээх оҕо спортивнай оскуолатын дириэктэрэ:
— Спортивнай оскуола 2003 сыллаахха тэриллибитэ. Үс сыллааҕыта тигинэччи үлэлии олорбут арочнай саалабыт аттынааҕы ыаллар дьиэлэрэ умайан, тэҥинэн уокка былдьаммыта. Бу арочнай сааланы нэһилиэнньэ сүүрэн-көтөн, бэйэтин күүһүнэн 1986 сыллаахха туппута. Эргэрбитин өрөмүөннээн, сыһыары дьиэни тутан, дьарыктанарга усулуобуйабыт куһаҕана суоҕа. Дьарыкпыт барыта босхо этэ. Киэһэ өттүгэр үлэ кэнниттэн улахан дьон кэлэн, үөрэ-көтө дьарыктанан күүс-сэниэ ылан барара. Өрөспүүбүлүкэ таһымнаах араас күрэхтэһиилэр ыытыллан, нэһилиэнньэ спортивнай олоҕо оргуйан олороро. Ону сэргэ сыл аайы нэһилиэнньэ спартакиадата ыытыллара.
Хатаска баар Оҕо искусствотын оскуолата биһиги кыһалҕабытын өйдөөн, өйөөн биэрбит кыра саалатыгар дьарыктанабыт. Биллэн турар, базабыт мөлтөһүөр. Саалаҕа тустууктарбыт, волейболистарбыт дьарыктаналлар. 5 х 5 иэннээх хоско тренажер хоһун оҥостубуппут. Хайыһардьыттарбыт үксүгэр спортивнай хомуурдарга, атын сиргэ күрэхтэһиилэргэ сылдьаллар. Орто оскуола спортивнай саалатыгар уонна биһиэхэ көрүдүөргэ дьарыктаналлар. Сөптөөх дьиэ-уот суох буоллаҕына, волейболга эрчиллии уонна күрэхтэһии улахан кыһалҕанан буолар эбит.
Аныгы ыччат спорка тардыһыылааҕын, ситиһиилээҕин көрөн үөрэбит. Ол гынан баран, дьарыктанар баҕаттан куоракка төттөрү-таары сылдьарга күһэллэллэрин киһи аһынар. Элбэх оҕолоох ыал оҕолоругар төһөлөөх охсуулааҕын этэ да барыллыбат. Биһиги спортивнай оскуолабытыттан тахсыбыт ыччаттарбыт ситиһиилэринэн үөрдэллэр. Өрөспүүбүлүкэҕэ ыытыллар турнирдарга барытыгар кыттабыт. Эбии сайыннын диэн, ДЮСШ-3 ыыппыт уолбут Эмомдин Федотов былырыын тустууга Уһук Илиҥҥэ бастаабыта, Арассыыйаҕа 5-с миэстэлэммитэ. Мас тардыһааччыларбыт эмиэ өрөспүүбүлүкэҕэ күрэхтэһиилэргэ кыайыы өрөгөйүн билбиттэрэ, миэстэлэспиттэрэ. Тустууктарбыт киһи хараҕар быраҕыллар гына тахсан эрэллэр. Тренердэрбит эдэрдэр. Кинилэр үлэлэринэн, оҕолорбут хайаан да үс инники миэстэ иһигэр киирсэллэр. Хайыһардьыт 2 кыыспыт, 2 уолбут Олимпийскай эрэл оскуолатыгар үөрэнэллэр.
Билигин 11 үлэһиттээхпит, саалабыт умайбытыгар техническэй үлэһиттэрбитин сарбыйарга күһэллибиппит.
Төһө да усулуобуйабыт ыараханын иһин, үгэскэ кубулуйбут күрэхтэһиилэрбитин тохтоппоппут. Ахсынньыга мас тардыһыытыгар ДЮСШ кубогар күрэхтэһиини 15-с төгүлүн ыыппыппыт. Түгэнинэн туһанан, Хатас дьаһалтатыгар, орто оскуолатыгар махталбытын тириэрдэбит. Кинилэр көмөлөһөннөр, муус устарга бастакы маастарбыт Алексей Мокрощупов бирииһигэр кыра уолаттарга тустууга күрэхтэһии буолуоҕа.
Спорт саалатын бырайыага 2018 сылга бүтүөхтээх диэн, 2017 сыллаахха бырайыак оҥоһулларыгар үп көрбүттэрэ. Дьиҥинэн, Үөһээ Бүлүү спортивнай саалатын бырайыагын туһаммыттара (привязка), онон экспертизаны түргэнник аһардыахтарын сөп этэ да, бытаарда. 2018 сыл күһүнүгэр бүтэн, бүддьүөккэ киирсиэхтээх этибит эрээри, кыайан хапсыбатыбыт. Привязка бырайыагын итинник уһуннук оҥорор буоллахтарына, тутуубут да, үбүлээһиммит да уһууһу диэн нэһилиэнньэ оҕолорун тустарыгар айманар.
Былаан быһыытынан, саҥа комплекс Ойуунускай аатынан уулусса өттүнэн, стадион иһигэр тутуллуохтаах. Сирэ, уота-күөһэ, сылааһа, техническэй усулуобуйата барыта бэлэм.
Биһиги өр күүппүт баҕа санаабыт түргэнник олоххо киирэригэр эрэлбитин сүтэрбэппит.
Алта оҕолоох Ольга уонна Георгий Оконушкиннар:
—Спорт саалатын бу тутуох, ити тутуох буолан, кэтэспиппит ыраатта. Биһиги оҕолорбут бары спордунан, ол иһигэр тустуунан, футболунан, хайыһарынан, мас тардыһыытынан дьарыктаналлар. Онуоха аныгы үйэҕэ эппиэттиир улахан, киэҥ-куоҥ саалата суох наһаа эрэйдээх. Оҕолорбутун күн аайы куоракка таһар да, ыытан кэбиһэр да кыахпыт суох.
Судаарыстыбабыт биһиги кыһалҕабытын өйдүөн, кыһаллыан олус баҕарабыт.
Надежда ЕГОРОВА, Саха сирэ, edersaas.ru