Саха сиригэр талааннаах оҕолору булан өйүүр, сайыннарар эрэгийиэннээҕи киин аһыллан эрэрин туһунан үгүстүк этилиннэ, сурулунна. Бу урут үлэлээн кэлбит ньыматтан букатын саҥа, ураты көрүүлээх киин буолара сэрэйиллэр. Итинэн сибээстээн, ааспыт нэдиэлэҕэ Попечителлэр сэбиэттэрин бастакы мунньаҕа буолан ааста.
edersaas.ru
Мунньахха РФ бэрэсидьиэнин Сэбиэтин президиумун наукаҕа, үөрэххэ чилиэнэ, “Талант и успех” үөрэх форумун салайааччыта, “Сириус” үөрэх киинин салайааччыта Елена Шмелева кэлэн кытынна. Бөлөх киэҥ бырагыраамалаах үлэлээтэ. Ол курдук, Ил Дархан Айсен Николаевы кытта көрүстэ, Попечителлэр сэбиэттэрин мунньаҕар кытынна, СӨ Наукаларын Аччыгый академиятын саҥа тутулла турар дьиэтин көрдүлэр, “Сириус” сменатыгар үөрэммит оҕолору кытта көрүстүлэр. Елена Шмелева иһитиннэрбитинэн, дойду үрдүнэн, уопсайа 45 эрэгийиэннээҕи киини кытта дуогабар түһэрсибиттэр. Саха сиринээҕи киин Хаҥалас улууһун Чапаево сэлиэнньэтигэр тутулла турар СӨ Наукаларын Аччыгый академиятын базатыгар олохсуйуоҕа. “Сириуска” ханыылыы киин буолуоҕа. Өрөспүүбүлүкэ бары муннуктарыттан талааннаах оҕолору булан аҕалан чиҥэтэн сайыннарыахтара. Ил Дархан Айсен Николаев оҕо үүнэригэр-сайдарыгар барыларыгар тэҥ күөн күрэстэһэр усулуобуйа олохтонуохтааҕын, бу киин итиниэхэ олук буолуохтааҕын ыйар.
Бу тэрээһиннэр түмүктэринэн хас биирдии ааҕааччы интэриэһиргиир үс сүрүн ыйытыытыгар хоруйдуохха сөп. Бастатан туран, талааннаах оҕолору кытта үлэлиир киин атыттартан туох уратылаах буолуоҕай? СӨ үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Владимир Егоров: “Биһиги эрэгийиэннээҕи кииммит Арассыыйатааҕы “Сириус” киин курдук үлэлиэҕэ. Спорт, искусство, наука хайысханы тутуһан эрэбит. Чаҕылхай көрдөрүүлээх оҕолор салгыы “Сириуска” баран атын бырагыраамаларынан дьарыктаныахтара. СӨ Наукаларын Аччыгый академията эрэгийиэннээҕи киин курдук үлэлээн эрэр. Көрдөрүүлэрэ үксүөхтээх уонна тэрилтэлэри кытта ыкса үлэлиэхтээх. Холобура, “Полярная звезда” оҕолору сынньатар, доруобуйатын бөҕөргөтөр киини тутан эрэбит, Арктикатааҕы норуоттар икки ардыларынааҕы оскуола (МАШ) арыллан эрэр уонна Муусука үрдүкү оскуолатын, Хореографическай училище, о.д.а. курдук күүстээх тэрилтэлэри кытта бииргэ оҕолор дьоҕурдарын сайыннарар туһугар үлэлиэхтэрэ”, — диэн эттэ.
Эрэгийиэннээҕи кииҥҥэ Саха сирин уратытын үөрэтиигэ аналлаах, өрөспүүбүлүкэҕэ ирдэнэр, уопсайа, 10 лаборатория тэриллиэҕэ диэн этэллэр.
Иккиһинэн, Арассыыйатааҕы үөрэх киинэ Саха сиригэр туох көмөнү оҥоруоҕай? “Сириус” аан дойдуга тиийэ биллэн эрэр, тарбахха баттанар киин буолар. Елена Шмелева: “Сириус” методическай уонна педагогтары бэлэмнээһиҥҥэ көмөнү оҥоруоҕа. Биһиги педагогтарбыт үөрэҕи ааспыттара, салайааччылар даҕаны итиэннэ наука өттүн сүрүннээччилэр. Күн бүгүн 45 эрэгийиэн “Сириус” моделынан үлэлээн саҕалаата. Салгыы “Үөрэх” национальнай бырайыагы, “Успех каждрого ребенка” федеральнай бырайыагы олоххо киллэриини кытта ситимнээхтик барыаҕа. Биир курдук эрэгийиэн уратытын хабыаҕа, иккис курдук ыйыллыбыт бырагыраамаҕа олоҕуран оҕо сайдар кыаҕын үөскэтиэҕэ”, — диэн эттэ. Ону тэҥэ эдэр, научнай каадырдары иитиигэ эмиэ сүрүн тирэх буолуон ыйар.
Үсүһүнэн, хайдах сүүмэрдиэхтэрэй диэн ыйытыыга Ил Дархан чахчы дьоҕурдаах оҕолору талан сайыннарар киин буолуоҕун чиҥэттэ. “Оҕо Дьокуускай куоракка дуу, эбэтэр, холобура, Аллайыаха улууһугар дуу, олороруттан тутулуга суох сайдар кыаҕын үөскэтиэхтээхтээхпит. Ол инниттэн систиэмэ аһаҕас буолуоҕа, барыта дьэҥкэтик ыйыллыаҕа. Сүрүннээн онлайн технологияларга олохсуйуоҕа. Оҕолору сүүмэрдээһиҥҥэ ханнык баҕаны объективнай сабыдыаллыыр төрүөт суох буолуохтаах. Салгыы үүнэр ыччаты сайыннаран, төрөөбүт дойдуларын хамсатар, салайар кыахтаах дьону иитэн таһаарыахтаахпыт”, — диэн бэлиэтээтэ.
Онон манна миэстэтигэр “Сириус” курдук киин баара дьоҕурдаах оҕолор үүнэллэригэр сүрүн тирэҕинэн буолуоҕа. Ити барыта түмүллэн, 2024 сылга Саха сирэ уопсай үөрэх хаачыстыбатынан Арассыыйаҕа 15 бастыҥ эрэгийиэн кэккэтигэр киириэхтээх. Болҕомто хаачыстыбаҕа ууруллар.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru