Ааспыт нэдиэлэҕэ Амма улууһун Эмис нэһилиэгин дьаһалтатын үлэһиттэрэ бырайыагынан үлэни илэ-чахчы баһылаабыт, тастан үбү киллэрэ, кимиилээхтик үлэлии олороллорунан биллэр Ньурба уонна Горнай улууһун нэһилиэктэригэр уопут атастаһан, билии бэрсиһиннэрэн, атын нэһилиэктэр олохторун, хайдах тэринэн олороллорун көрөн кэллилэр. Эмис дэлэгээссийэтин баһылык Прокопий Бубякин салайда. Сир-уот, муниципальнай бас билии исписэлииһэ Николай Ноговицын, ыччат исписэлииһэ Ярослав Новиков, нэһилиэк сэбиэтин депутата Василий Неустроев, Эмис ыччатын бэрэстэбиитэлэ, устудьуон Николай Цеев элбэҕи биллилэр-көрдүлэр.
“Ньурба куората” (баһылык А.И. Иванов), “Күндээдэ нэһилиэгэ” (Я.Е.Замятин), “Дьаархан нэһилиэгэ” (П.М. Александров), Горнай улууһун “Орто Сурт нэһилиэгэ” (М.Н. Текеянов), “Одуну нэһилиэгэ” (В.М. Текеянов) муниципальнай тэриллиилэр дьаһалталарыгар «төгүрүк остуоллар», эбийиэктэри көрүү, санаа атастаһыы, инники бииргэ үлэ былааннарын дьүүллэһии буолла.
Ньурба куоратын мэрэ, ураты толкуйдааҕынан биллэр Александр Иванов “Дирекция развития общественных пространств” (МАУ “ДРОП”) диэни тэрилтэни тэрийбит эбит. Бу тэрилтэ икки сыл иһигэр үгүс үлэни ыытан, өрөспүүбүлүкэ сүрүн архитектора Ирина Алексеева уонна өрөспүүбүлүкэтээҕи “Кометенция киинин” көмөлөрүнэн, номнуо 50 мөл. солк. федеральнай грант үбүн аҕалбыт. Ньурба пааркатын киһи билбэт гына тупсарбыт, олохтоохторго тупсаҕай «вело, ролик, сканди» ыллыктарынан тардыллыбыт. Үлэ бэдэрээтин олохтоох Ньурба уолаттара ылан үлэлээбиттэрин бэлиэтиир эмиэ тоҕоостоох. Пааркаҕа күннэтэ эдэриттэн кырдьаҕаһыгар тиийэ күнү быһа мантан тахсыбаттар: күүлэйдииллэр, оонньууллар, сырылыыллар, төрөөбүт күннэрин атаараллар. “ДРОП” дириэктэрэ, кэлин аата киэҥник иһиллэр буолбут грантовай исписэлиис Александра Улинова аны Ленин болуоссатыгар кыайан, өссө 30 мөл. солк. граннарын харчытын кэтэһэ олороллорун кэпсээтэ. Грантовай сайаапкаларын Россия бастыҥ исписэлиистэригэр бэрэбиэркэлэтэллэрин, кыайарга эрэллээхтэрин кэпсээтэ, эмистэргэ хайдах саҕалыырга элбэх сүбэни биэрдэ.
Оттон күндээдэлэр эмистэри кымыстаах алаадьынан көрүстүлэр, дьаһалталарын ис үлэтин хайдах тэринэн, эбээһинэстэрин үллэстэн, улуус, өрөспүүбүлүкэ, надзорднай уорганнар ыйытыыларыгар хайдах эппиэттиилэрин сүбэлээтилэр, кэпсээтилэр. Эмис бэрэстэбиитэллэрэ бэйэлэрин өттүлэриттэн, нэһилиэктэрин устуоруйатын, олоҕун-дьаһаҕын кэпсээтилэр, эмиэ тус уопуттарын үллэһиннилэр.
Дьаархан эмиэ Эмискэ маарынныыр (улахан суолга олорор) нэһилиэк. Тэтимнээхтик сайдыбыта ырааппыт. Бу сылларга саҥа төрүттэнэн эрэр саҥа хайысхалар — буойуна сыаҕа (“Сата” КФХ), цилиндровочнай пилорама (ИП “Дмитриев О.П.”), күүстээх культурнай формированиелар, аатырбыт кукольнай тыйаатыр о.д.а. Дьаархаҥҥа үлэлээбиттэрэ, үбү киллэрбиттэрэ ырааппыт эбит. Онон мунньуммут уопуттаахтар, эмистэри миэстэтигэр илдьэн сиһилии кэпсээтилэр, сүбэлээтилэр.
Горнай улууһун Орто Сурт баһылыга Михаил Текеянов быйыл нэһилиэгин кырыы сытар түөлбэлэрин ПЧС ситимигэр холбуурга, уопсайа, 4,5 мөл. солк. хайдах булбутун, ол эрэн бу син биир тиийбэтин, онон нэһилиэнньэ эбии кыттыыһытын хайдах аттаран эрэрин кэпсээтэ.
Одуну нэһилиэгэ (Маҕарас бөһүөлэгэ) кэккэ элбэх үлэни ыытан 2021 сылга Горнай улууһугар “Бастыҥ нэһилиэк” ааты ылбыт, эмистэр тиийбит күммүтүгэр 3 мөл. солк. бириистэрин тутар күннэрэ этэ. Нэһилиэк баһылыга, “От-шоу” өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэх 2012 сыллаах кыайыылааҕа Владимир Текеянов сүрүн болҕомтотун нэһилиэк архитектуратыгар уурбут эбит. Дьокуускайга өрөспүүбүлүкэ сүрүн архитектора Ирина Алексееваны, «СӨ Компетенциятын киинин» уонна “Точка кипенияны” кытта үлэлэһэн, өрөспүүбүлүкэ суотугар 600 тыһыынчаҕа “Дизайн-код “Одуну” диэни оҥорторбуттар. Эмистэр маннык “Эмис” дизайн-код оҥортороллоругар нэһилиэк устуоруйатынан, олоҕун-дьаһаҕын, төрүттэрин учуоттаан, биир кэлим истиилин булаллар, оҥорон биэрэллэр. Нэһилиэк чааһынай дьиэлэрин, тэрилтэлэрин тас көстүүлэрэ, сүүмэрдэммит хамаанда кэтэр пуормата, Эмис сувенирката, оҥорон таһаарыахтаах үүттэрин, сливкилэрин тетрапакетын ойуута, логотиба уо.д.а. элбэх бэлэм буолар. Инникитин тутууга бэриллэр бэдэрээт үлэлэрэ, чааһынай тутуулар бары бу истиилинэн бардахтарына тас көстүү тупса түһүөхтээх.
Өрөспүүбүлүкэбит сирэ-уота киэҥ буолан, улуустар нэһилиэктэр ыраах-ыраах сыталлар. Быһаччы тиийэн дьон уопут атастаһаллара, саҥаны көрөллөрө, нэһилиэккэ туһаттан атыны аҕалыа суохтаах.
edersaas.ru