Елена Борисова: “Быһыыны ыараханнык ыалдьыбат уонна өлбөт туһугар ылаллар”
Доруобуйа миниистирэ тоҕо инньэ диирий? Быһыыны ылыы туруга хайдаҕый? Тутуу барар дуо?
Бүгүн Эмчит күнүн көрсө СӨ Доруобуйа харыстабылын миниистирэ Елена Борисова быһа эфирэ буолла. Дьэ, миниистиртэн быһаччы туох туһунан ыйыталларый? Үгүс ыйытыы эминэн хаачыллыыга киирдэ. Тааттаттан тиийэ ыйыттылар. Онуоха миниистир эмп боппуруоһугар сыһыаннаах ыйытыыгытын уонна үҥсүүгүтүн доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин “итии нүөмэригэр” биэриҥ диэн сүбэлээтэ. Елена Борисова балтараа сыл устата эмчиттэр ыарахан ыарыыны утары хорсуннук туруулаһа сылдьалларын бэлиэтээтэ. Ордук чуолаан генетиктэринэн киэн тутунна.
— Доруобуйа харыстабылын салаатыгар тутуу хайдах ыытылларый?
— Кылгас сайыммытыгар туттумахтаан хааларга кыһанабыт. Билигин улахан тутууларбыт диэн өрөспүүбүлүкэҕэ искэн уонна сүрэх-тымыр ыарыһахтар диспансердара буолар. Айсен Николаевы уонна Кирилл Бычковы кытта тутуу хаамыытын билсибиппит. Онкодиспансер тутуута урутаан баран иһэр, кыалыннаҕына, 2022 сылга киллэриэхпит дии саныыбын. Сүрэх диспансерыгар ис үлэтэ ыытыллар, медтэрил атыылаһабыт. Үлэ тохтообот.
— Быһыы ылан баран ыалдьаллар дуо?
— Биһиги итинник статистиканы кэтээн көрөбүт. Быһыы ылан баран ыалдьыбыттара биллэр. Үксүлэрэ бастакы дозаны ылан баран ыалдьыбыттар. Тоҕо диэтэххэ, дьон быһыы ыллым дии санаат, сэрэнэр миэрэлэри тутуспат, мааска кэппэт, уопсастыбаннай сиргэ сылдьар эҥин. Толору быһыыны ылан баран ыалдьыбыт киһи ахсаана – 2. Кинилэр чэпчэки көрүҥүнэн ыалдьыбыттара биллибитэ.
— Быһыыны ылыы туруга хайдаҕый?
— Икки нэдиэлэ анараа өттүгэр быһыыны ылыы үчүгэй тэтимнээх этэ. Арассыыйа 50 тыһыынча вакцинаны биэрбитэ. Арассыыйа үрдүнэн бастыҥнар кэккэлэригэр испиппит. Атырдьах ыйын 1 күнүгэр диэри нэһилиэнньэ 70 бырыһыанын быһыынан хааччыйыахпыт дии санаабыппыт. Бэҕэһээҥҥи түмүгүнэн дойду үрдүнэн быһыыны биэриигэ 18-с эрэ буоллубут. Үгүс оройуоннар ыарыыттан сылтаан национальнай бырааһынньыкпытын — ыһыаҕы ыытартан аккаастаннылар. Дьиҥэ, быһыыны көхтөөхтүк ыллахпытына, этэҥҥэ нус-хас олоруо этибит буоллаҕа.
— Коронавируһу утары антибиотик иһэр сөп дуо?
— Наадата суох. Вирус инфекциятыгар антибиотик туһата суох. Быһыы иннинэ баҕар аллергияны утары эмкитин иһиэххитин сөп.
—— Быһыы ылан баран ыалдьыахха сөп дуо?
— Быһыыны ыараханнык ыалдьыбат уонна өлбөт туһугар ылаллар.
— Миграннарга быһыы биэрэҕит дуо?
— Миграннарга дойду бүттүүнэ быһыы биэрбэт. Ол эрээри быһыы бэриллиэ диэн кэпсэтии барар. Ол эрээри кинилэргэ босхо бэриллибэт. Нэһилиэнньэ хайдаҕын да иһин сэрэхтээх буолуохтаах.
— Быһыыны ылыы кимнээххэ көҥүллэммэтий?
— Хат уонна оҕо эмтэрэр дьахталларга, вакцинаҕа бэйэтигэр аллергическай реакциялыыр дьоҥҥо көҥүллэммэт. Ол эрээри ыытыллыбыт сөптөөх чинчийии түмүгэр “Спутник V” хат дьахталларга сотору кэминэн биэрэр туһунан Мурашко эппитэ.
— Коронавируһунан ыалдьыбыттар хаһан быһыы ылыахтарын сөбүй?
— Чэпчэкитик ыалдьыбыттар — 3 ыйынан, сорохтор — 6 ыйынан. Чопчу хааччахтааһын суох.
— Маассабайдык быһыыны ылыы наада дуо?
— Маассабайдык быһыыны биэрии сөптөөх дии саныыбын. Куттаммакка сылдьар туһугар быһыы ылыахха наада. Оҕолоргутун кытта сынньанар, аҕам саастаах төрөппүттэргитин көрсөр туһугар.
Ити курдук үгүс ыйытыыларга миниистир хоруйдаата. Түмүгэр мэдиссиинэ бары үлэһиттэрин Эмчит күнүнэн эҕэрдэлээтэ. Таһаарыылаах үлэни, чэгиэн доруобуйаны баҕарда.
Бэлэмнээтэ Женни Стрюкова
Хаартыска: сахаговтан