Доруобуйаларыгар хааччахтаах дьон «Эрэл-Надежда» өрөспүүбүлүкэтээҕи туризмы сайыннарыыга туһуламмыт сонун хайысханы олоххо киллэрэр уопсастыбаннай тэрилтэлэрэ 2014 сыллаахха тэриллибитэ.
edersaas.ru
Бу инбэлииттэргэ олус наадалаах уопсастыбаннай тэрилтэ туһунан биһиги тэрилтэ иһитиннэрэр-биллэрэр ситимнэри кытта үлэҕэ эппиэттээх бырабылыанньа чилиэнин Елена Стручкованы кытта кэпсэтэбит.
Сорук — өрөспүүбүлүкэ инбэлииттэрин түмүү
— Уопсастыбаннай тэрилтэҕит тэриллибитэ ырааппыт дии. Туох ис хоһоонноох үлэ барарый?
— Уопсастыбаннай тэрилтэ юридическай сирэй быһыытынан 2018 сыл ахсынньы 14 күнүгэр регистрацияламмыта. Биһиги бэйэбит тула өрөспүүбүлүкэ араас улуустарыттан 5 тыһыынча курдук инбэлиити, ол иһигэр дьиэттэн тахсыбат, оронтон турбат дьону бииргэ түмэбит, сомоҕолуубут, уопсай сибээһи тутуһабыт. Устаап быһыытынан, тэрилтэ аҕыс хайысханан үлэлиир. Ол иһигэр кинигэни, брошюраны, рекламнай буклеттары бэчээттээн таһаарар, хаартыскалары бэчээттиир, туристическай, экскурсионнай, информационнай өҥөлөрү оҥорор.
— Ол кинигэлэри, буклеттары инбэлииттэр бэйэлэрэ оҥороллоро буолуо? Интэриэстээх киһи үгүһэ чахчы.
— Бэчээттээн таһаарар, хаартыскалары бэчээттиир үлэлэргэ уопсастыбаннай тэрилтэ чилиэннэрэ, ону ааһан атын үлэлиир баҕалаах инбэлииттэр хабыллаллар. Маны таһынан, инбэлииттэри хаартыска таһаарыыга, таҥыыга көмпүүтэр бырагыраамаларыгар үөрэтэллэр. Үөрэтии кэннэ үлэ булууга көмө оҥороллор.
Туризм эйгэтигэр ылсыы
— Туризм салаатыгар бэрт хайысханы тутуспут эбиккит дии?
— Доруобуйаларынан хааччахтаах дьону туризмҥа чугаһатар соруктаах уопсастыбаннай бэрэссэдээтэл Егор Федоров-Долун Хаҥалас Еланкатыгар хас да сыллааҕыта «Улахан Аан нэһилиэгэ» муниципальнай тэриллииттэн сир арендаласпыта.
Ол кэмтэн ыла биһиги, уопсастыбанньыктар, бэйэбит күүспүтүнэн арендаламмыт сиргэ баар биэс хостоох дьиэни өрөмүөннээн, миэбэл булан илдьэн, сыл аайы сынньанар базабытын тупсаран иһэбит.
Быйыл “Улахан Аан” МТ инбэлииттэр уопсастыбаннай тэрилтэлэригэр босхо бэрэбинэ биэрэн көмөлөһөн, арендаҕа ылыллыбыт сири тиэргэннээри, «Эрэл-Надежда” чилиэннэрэ – инбэлииттэр бэйэлэрэ бэрэбинэлэри суоран, 40-ча остуолба туруордулар.
— Дьоҥҥутун хайдах сынньатаҕытый?
— Сир арендаламмыт кэмиттэн ыла уопсастыбаннай тэрилтэ өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан кэлэр инбэлииттэри сынньатар. Сыл аайы сайын устата ортотунан 4-5 инбэлииттэр бөлөхтөрө, доруобай да дьон кэлэн, Еланка кэрэ айылҕатыгар сынньанан бараллар.
Быйыл коронавирус пандемиятын хааччаҕа сымнаабытыгар, бэс ыйын иккис аҥаарыттан атырдьах ыйын саҕаланыытыгар диэри инбэлииттэр, доруобай дьон сэттэ бөлөҕө Еланкаҕа тиийэн сынньаннылар.
Саамай элбэх 24 киһилээх бөлөх от ыйын 10-12 күннэригэр бара сырыттылар. Онно элбэх ыалдьыт Анаабыр улууһуттан кэлэ сырытта.
Спордунан дьарыктаныы
— Ыарыһах дьоҥҥо, биллэн турар, ыраас салгынтан, айылҕаҕа сынньаныыттан ураты эти-хааны чэбдигирдии, дьарыктаныы наадата биллэр.
— Доруобуйаларыгар хааччахтаах дьон адаптивнай спорт көрүҥэ суох табыллыбаттар. Ол иһин “Эрэл-Надежда” уопсастыбаннай тэрилтэ инбэлииттэргэ туһуламмыт спорт сайдыытыгар улахан болҕомтотун уурар. Биһиги чилиэннэрбит араас таһымнаах спортивнай күрэхтэһиилэргэ актыыбынайдык кытталлар.
Ол курдук, уопсастыбаннай тэрилтэ спортсменнарын улахан ситиһиитинэн 2019 сыл алтынньы ыйга Сочи куоракка буолбут 9-с Пара-Бэстибээлгэ кыттан, “Эрэл (Надежда”) чилиэннэриттэн хомуллубут Саха сирин хамаандата бу бэстибээлгэ 18 эригийиэнтэн спортивнай күрэхтэһиилэргэ 2-с миэстэ, култуурунай бырагыраамаҕа 1-кы миэстэ буолбута.
Тэрилтэбит бэйэтэ ааттаах-суоллаах спортсменнардаах. Ол курдук, Лилия Егорова, Иван Халдеев, Егор Федоров, Илья Оконешников, Виктория Захарова, Акулина Романова, Аркадий Иванов, Маргарита Кардашевская тэрилтэбит чиэһин өрүү көмүскүүр, дорҕоонноохтук ааттатар дьоммутунан буоллаллар. «Эрэл-Надежда» спортсменнара куорат, улуус, өрөспүүбүлүкэ таһымнаах күрэхтэһиилэри көтүппэттэр. Күрэхтэһиигэ кыттар спортсменнары кытта араас күрэхтэһии чөмпүйүөнэ уонна призера Лилия Егорова хас биирдиилэрин кытта ыкса үлэлэһэр. Кинилэртэн үгүстэрэ сири-дойдуну көрдүннэр диэн санааттан өрөспүүбүлүкэ таһыгар ыытыллар күрэхтэһиилэргэ кытталларын ситиһэр.
Былаан үгүс
— Тэрилтэҕитигэр инники туох былааннааххытый, ханнык бырайыактары торумнуугутуй?
— Туризмы сайыннарыыга анал сирдээх, дьиэлээх-уоттаах дьон буоларбыт быһыытынан, Еланка туристическай баазатын салгыы сайыннарыы, хаҥатыы соруга турар. Баазаҕа көмө хаһаайыстыбаны тэриниэхпитин баҕарабыт. Уопсастыбаннай тэрилтэ күүһүнэн тэпилииссэ туттан, оҕуруот аһын, сибэкки арааһын үүннэрэр, түргэнник ситэр салаа кыылларын иитэр сорук турар.
Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 53,29 тыһ. инбэлиит баар буоллаҕына, 13,85 тыһ. киһи Дьокуускай куоракка олорор. Биһиги тэрилтэбит биир сүрүн бырайыага — Дьокуускай куорат чугаһыгар ыраах барар-кэлэр кыахтара суох инбэлиит дьон доруобуйаларын чэбдигирдэр, чөлүгэр түһэрэр туристическай баазаны арыйыы. Билигин сыстыганнаах дьаҥ тарҕаныытынан сибээстээн, дьиэҕэ олорор дьон үгүс. Барыта этэҥҥэ буоллаҕына, дьону сынньатар, дьарыктыыр сир наада этэ. Ону тэҥэ спорт араас көрүҥэр сыстаҕас дьоммут адаптивнай спортка салгыы кытталларын ситиһии.
Ол инниттэн уопсастыбаннай тэрилтэ салалтата спорт көрүҥнэринэн көрөн, кыахтаах дьону Арассыыйатааҕы уонна норуоттар икки ардыларыгар күрэхтэһиилэргэ, бэстибээллэргэ кытыннарыыга үлэлэһэр. Көстөрүн курдук, бу үгүс өрүттээх үлэни ыытарга сөптөөх үбүлээһин наада. Онон биһиги граннарга кыттаары гынабыт. Судаарыстыба уонна спонсордар эмиэ өйүүллэрэ буоллар диэн санаалаахпыт.
… Кэпсэтиибит түмүгэр «Эрэл-Надежда» уопсастыбаннай тэрилтэ бырабылыанньатын аатыннан Елена Стручкова Улахан Аан нэһилиэгин дьаһалтатыгар өрүү өйөбүл буоларыгар истиҥ махталын тиэртэ.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска — «Эрэл-Надежда» уопсастыбаннай тэрилтэ архыыбыттан.