2019 сыллааҕы биир кэлим эксээмэҥҥэ (БКЭ) бэлэмнэнии номнуо саҕаланна. Федеральнай эспиэрдэр быйылгы биир кэлим эксээмэни туттарааччылар туохха ордук алҕаһаабыттарын быһаарбыттар. Дьэ, оҕолор сүрүннээн туохха сыыһаллар эбитий?
Сыллата ааспыт эксээмэн хампаанньатын түмүгүн таһаараллар. Онно, тэрээһин боппуруоһуттан саҕалаан, кутталлаах зоналарга тиийэ барытын үөрэтэллэр. Этэргэ дылы, эксээмэн иһин-таһын барытын ырыталлар. Ол курдук, быйыл эксээмэн туттарааччылар туохха ордук сыыспыттарын эмиэ быһаарбыттар.
Нуучча тыла саамай маассабай эксээмэн буолар. Булгуччулаах, онон ким даҕаны куоппат. Эксээмэн туттарааччыттан тылын саппааһын баайа уонна нуучча тылын кырамаатыкатын тутулун өйдүүрэ эрэйиллэр. Тустаах биридимиэккэ базовай көрдөрүү үчүгэй. Ол эрээри, диирбитигэр тиийэбит.
Бастакытынан, оҕолор араас саҥа чааһыгар -Н- уонна –НН- дорҕооннору таба суруйууга алҕаһыыллар эбит. Эспиэрдэр, оҕолор тыл чопчу ханнык саҥа чааһыгар киирэрин билбэт буолан, сыыһа суруйаллар диэн этэллэр эбит.
Иккиһинэн, тэнитиллибит хоруйу сиһилии анаалыстааһыҥҥа (аахпыттан суруйуу) тиэкис проблематикатын уонна ааптар көрүүтүн өйдөөбөттөрө көстүбүт.
Үсүһүнэн, быйыл эксээмэн туттарааччы 20-тэн тахса бырыһыана хараҕа (черновик) үлэлээбэтин бэлиэтииллэр. Ити бэйэлэрин тиэкистэрин эрэдээксийэлиири сатаабаттарын көрдөрөр уонна өйтөн суруйууларын (сочинение-рассуждение) хаачыстыбатыгар охсор диэн этэллэр.
Төрдүһүнэн, өйтөн суруйааччы бэйэтин санаатыгар дакаастабыл быһыытынан, үксүгэр 11-с кылаас бырагырааматыгар үөрэтиллибит айымньыны холобурдуур эбит. Арассыыйа аныгы литэрэтиирэтин айымньыларын үөрэнээччи 1 % эрэ холобурдаабыт. Онон, учуутал уонна төрөппүт оҕо ааҕарын көҕүлүүллэрэ ирдэнэр диэн ыйаллар.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: интэриниэттэн