Бу күннэргэ Мэҥэ Хаҥаласка Надежда Ильина суруйуутунан, Данил Осипов режиссердааһынынан “Ытыллыбыт ох төннүбэт” диэн испэктээкил турда. Эдэр сценарист уонна режиссер уос номоҕор хаалбыт Манчаары Баһылай, Чоочо баай атааннаһыыларын саҥалыы көрдөрдүлэр.
Испэктээкилгэ Манчаары Баһылай уонна Чоочо баай сыһыаннара ойууланар. Биһиги билигин үксүн Манчаары Баһылайы бандьыыт, түөкүн, ороспуой, оттон Чоочо баайы бардам, баттабыллаах киһи быһыытынан ылынар буоллахпытына, испэктээкилгэ атын хартыына көстөр. Манна ордук Манчаары Баһылай, Чоочо баай туохтан хаан өстөөхтүү буолбуттара, кинилэр икки ардыларыгар кимнээх тураллара ордук тыын суолталанар.
Режиссер Данил Осипов бэлиэтииринэн, Манчаары Баһылай уонна Чоочо баай тустарынан матырыйааллары хомуйуу өссө 2016 сылтан саҕаламмыт. Оччолорго кини Чүүйэ нэһилиэгин туһунан документальнай киинэ устарын саҕалаан эрэрэ. “Дойдум туһунан документальнай киинэ устуохтаахпын диэн уруккуттан саныырым. Историяны хасыһыыбын Чоочо баайтан саҕалаабытым. Араас үһүйээни, кинигэни, суруйууну аахпытым, архыып матырыйаалларын көрбүтүм. Ол ааҕа сылдьан Манчаары уонна Чоочо үчүгэй сыһыаннаахтарын, биһиэхэ өйбүтүгэр хаалбытын курдук, оннук улахан бандьыыт да, оннук айылаах бардам, баттабыллаах баай да буолбатахтарын көрбүтүм. Уонна бу үөрэтэ сырыттахпына Тэппээк ойуун уобараһа харахпар ойууланан тахсыбыта. Бу үс киһини хайдах эрэ ситимнээн биир туспа айымньы оҥорон таһаарыахха сөп эбит диэн санааҕа кэлбитим”, — диэн этэр Данил.
Ити санаатын эдэр суруйааччы Надежда Ильина тута иилэ хабан ылан, эттээн-сииннээн айымньы оҥорон таһаарбыт. Кини этэринэн, сценарийы суруйуон иннинэ бэйэтэ ойууннар тустарынан матырыйаалы хасыһан ааҕа сылдьыбыт. “Даниллыын билсиһиэм иннинэ, интэриэһинэйэ баар, ойууннар тустарынан кинигэлэри аахпытым. Федор Колосов “Тэппээк ойуун кырыыһа уонна Манчаары сөҕүрүйбэт таптала” кинигэтин ааҕан баран, Манчаары Баһылайы атын харахпынан көрбүтүм. Ол иһин Данил эрийбитигэр тута сөбүлэһэн, сценарийын суруйбутум”, — диэн бэлиэтиир Надежда.
Онон икки эдэр дьон сүбэлэрин холбоон бу испэктээкилинэн Манчаары Баһылай уонна Чоочо баай уобарастарын саҥалыы тыыннаан, көрөөччүгэ туспа санааны саҕарга холоннулар. Манна кинилэр “хаһан, хайдах, туохтан, тоҕо” диэн ыйытыыга хоруйдаатылар. Ол түмүгэр Тэппээк ойуун, Сүөкүччэ диэн саҥа уобарастар арыллан таҕыстылар.
Испэктээкили Ларионов аатынан Майатааҕы орто оскуола кэллэктиибэ уус-уран көрүү куонкуруһун чэрчитинэн, оонньоон көрдөрдө. Режиссер Данил Осипов бэлиэтииринэн, испэктээкил өссө да ситэ-хото илик. “Бу көрдөрүүбүт бастакы холонуу эрэ буолар. Салгыы ымпыгын-чымпыгын толкуйдаан, артыыстары таҥан сиппит-хоппут улахан испэктээкил оҥорон таһаарыахтаахпыт. Манчаары Баһылай улууспут бэлиэтин быһыытынан сылдьарынан уонна киэн туттар киһибит Дмитрий Ходулов оонньообут оруола буоларынан, кэнэҕискитин бу айымньы Д.Ходулов аатынан Майатааҕы народнай театр биир сүрүн испэктээкилэ буолуон баҕарабыт”, — диэн иһитиннэрэр Данил Осипов.
Ыспыраапка:
Надежда Ильина – СГУ Саха тылын уонна култууратын факультетыгар үөрэммитэ. Устудьуоннуур сылларыгар “Сарсын буолуо” диэн пьесаны суруйбута. Бу пьесанан ааттаах-суоллаах режиссер Сергей Потапов испэктээкил туруорбута. Кэлин Надежда суруйуутунан “Тымтык саас”, “Айаан суола” испэктээкиллэр туруоруллубуттара.
Данил Осипов – Искусство уонна култуура арктикатааҕы институтун үөрэнэн бүтэрбитэ. Устудьуоннуур сылларыгар “Муммуттар”, “Хопто хаһыыта”, «Аартыктар» киинэлэргэ уһуллубута. Билигин Майатааҕы норуот театрыгар режиссерунан үлэлиир.
Аграфена КУЗЬМИНА, “Саха сирэ” хаһыат,
Зоя ГЕРАСИМОВА хаартыскаҕа түһэриилэрэ.