“Эдэр саас” хаһыакка 1994 сыл тохсунньутуттан «Доҕордоһуу-билсиһии кулууба» диэн рубрика үлэлээбитэ. Оччотооҕу сибээс сайдыбатах кэмигэр бу рубрика элбэх эдэр дьону билсиһиннэртээбитэ, холбообута буолуо. Редакцияҕа көтөх муҥунан билсиһиэн баҕалаахтартан сурук кэлэрэ.
Бу кулуупка анонимнайдык суруйаллара. Сурукка нүөмэр иҥэриллэр, суруйсуон баҕалаахтар абонент нүөмэрин ыйан, редакцияҕа ыыталлара. Ону редакция суруктары нүөмэрдэринэн көрөн наардаан аадырыһыгар ыытар. Салгыы бэйэлэрэ билсэллэрэ. «Ыал буоллубут, “Эдэр сааска” махтанабыт» диэн ис хоһоонноох суруктар эмиэ бааллара, бэл, ардыгар, редакция үлэһиттэрин урууларыгар ыҥыраллара. Манан сылыктаатахха, уруккуну уонна билиҥҥини эргитэ туттахха, биһиги хаһыаппыт сүүһүнэн эдэр дьону холбообута, дьоллообута буолуо.
Бэстиинэптэри “От-шоу” билсиһиннэрбитэ
2011 сыл, бэс ыйа. Уус Алдан улууһа. Суоттутааҕы «Доҕордоһуу» мусуой. Манна иккис өрөспүүбүлүкэтээҕи эдэр суруналыыстар “Медиатор” форумнара үлэтин саҕалаабыта. Сүүһүнэн суруналыыстар быыстарыгар ХИФУ иккис кууруһун устудьуонката, “Эдэр саас” хаһыат корреспондена Вика Федотова эмиэ баара. Оттон форуму “Эдэр суруналыыстар” кулууба ыытар буолан, “Спорт Якутии” хаһыат үлэһитэ Николай Бястинов тэрийээччи быһыытынан барсыбыта. Коля түргэн туттуулаах-хаптыылаах, ырыалаах-тойуктаах Виканы тута сөбүлүү көрбүтэ.
Аны от ыйыгар “Эдэр саас” хаһыат редакцията тэрийэн ыытар “От-шоу” илиинэн үлэ күрэхтэһиитэ Тааттаҕа ыытыллар буолла. Маныаха тэрийээччилэр Коляттан “Барсаҕын дуо? Спортивнай тэрээһини ыытарга көмөлөс” диэбиттэрин быһа гыммакка, тута сөбүлэспитэ. Баҕар, “Вика барсыа буоллаҕа” диэн Коля эрэх-турах санаммыта буолаарай? Кырдьык даҕаны, Вика эмиэ барсар буолла. Бу дьоллоох түгэни мүччү туппакка, Колялаах Вика ыкса билсибиттэрэ, бодоруспуттара.
Бястиновтар иккиэн спорду сырдатар суруналыыстар, билигин уол оҕолоруттан күннэрэ-ыйдара тахсар.
«Я очень люблю одну девушку…»
Маннык ааттаах сурук “Эдэр саас” почтатыгар кэлбититтэн саҕалаан икки омук — саха кыыһа уонна нуучча уолун тапталларын кутаата умайбыта. Сурук сүрүн дьоруойа, Георгий Салышевтан бу туһунан кэпсииригэр көрдөстүбүт.
— 1990 сыллаахха мин, ийэм, аҕам уонна эбэм буолан Капитоновкаҕа олорбуппут. Оччолорго мин бэһис кылааска үөрэнэрим. 1991 сыллаахха ийэм чугас дьүөгэтин ыҥырыытынан Уус Алдан улууһун Чэриктэйигэр көһөн барбыппыт. Сайынын Ампаардаах диэн сайылыкка ийэм ыанньыксыттыыра, онно мин барсар этим. Сайылык оҕолоро буолан сайыҥҥы үрүҥ түүннэргэ хойукка диэри оонньуурбут. Дария оччолорго 21 саастаах кыыс этэ, эмиэ сайылыкка ыанньыксыттыыра. Оттон мин баара-суоҕа 13-тээх эрэ этим. Аан маҥнай кинилиин онно билсибитим. Ол эрээри, таптал игин туһунан санаабат даҕаны этим. Ити курдук икки сыл олус бэһиэлэйдик ааспыта. 1993 сыллаахха биһиги сэттэ чугас доҕордуулар (түөрт уол, үс кыыс) өрүү бииргэ сылдьар буолбуппут. Доҕордоһуубутун өссө күүстээх, чугас оҥорор сыалтан, «Великолепная семерка» диэн аат иҥэриммиппит. Үөрэх, үлэ кэнниттэн бары мустан оонньуурбут, сөтүөлүүрбүт. Онтон киэһээ халлаан хараҥарда даҕаны уфологиянан дьарыктанарбыт. Ити курдук оскуоланы бүтэрэн баран, 1995 сыллаахха, мин 16-с ПТУ-га туттарсан киирбитим. Дьонум миигин кытта эмиэ көһөн кэлбиттэрэ. Ити курдук, 1997 сыллаахха этэҥҥэ үөрэнэ сырыттахпына аармыйаҕа барар бэбиэскэни туппутум. ПТУ-м дириэктэрэ: “Хайаатар даҕаны баран кэл, Ийэ дойдугар ытык иэскин төлөө, үөрэххин кэлэн да баран бүтэриэҥ, миэстэҕиҥ ууруохпут”, — диэн эрэннэрбитигэр, акаарыбар сөбүлэһэн, баран хаалабын. Дьиҥэ, үөрэхпэр быраактыка эрэ хаалбытын билбэтэх эбиппин. Аармыйаҕа барбытым кэнниттэн, икки сыл иһигэр үөрэхпэр түөрт дириэктэр уларыйбыт этэ. Ол иһин аармыйа кэнниттэн кыайан төттөрү үөрэхпэр эргиллибэтэҕим.
Дарияҕа хаста даҕаны суруйбутум, ол эрээри киниттэн биир да суругу утары туппатаҕым. Онтон ыксааммын «Эдэр Саас» ыччат хаһыатын нөҥүө тапталга билиниилээх сурук суруйан ыыппытым бэчээттэммитэ. Онтон 1999 сыллаахха балаҕан ыйыгар аармыйаттан эргиллэн, Дьокуускайга кэлбитим уонна тута тутууга үлэҕэ киирбитим. Дьонум ити кэмҥэ номнуо төттөрү Уус Алдаҥҥа көһөн барбыттар этэ. Дьоммор эрийэн, “эһиэхэ тиийиэм этэ”, диэбиппэр, «Куоракка «Восход» матасыыкыл хаалларбыппыт, онон күн бүгүн кэл» диэтилэр. Эппит аадырыстарыгар тиийэммин матасыыкылы ылан, Уус Алданҥа айаннаатым. Ол дьыл саатар ардахтаах баҕайы этэ. Суол-иис, биллэн турар, куһаҕан, аны ардах түһэ турара. Ону ол диэбэккэ, тиийэр эрэ баҕаттан айанныы турбутум. Дьэ, ити курдук айаннаан, сарсыарданан Уус Алдаҥҥа тиийдим уонна тута Дариялаахха барбытым. Онно миигин эбээтэ көрсүбүтэ, Дария дьонун кытары оттуу барбыт этэ. Дария кэлэн, миигин көрөн, олус соһуйбута, миигин эрэ кэлиэ дии санаабатах эбит. Ол эрээри, кини хара хараҕар үөрүү кыыма баарын бэлиэтии көрбүтүм. Аһаан баран, «Великолепнай семеркаттан» бөһүөлэккэ баар доҕотторбутун кытта көрсүбүппүт, ол киэһээ походтуу барбыппыт. Чэ, ити курдук Дариялаахха сайылаабытым, оттуулларыгар көмөлөспүтүм. Ити дьыл сэтинньи 9 күнүгэр Түүлээххэ гастролга баран иһэн, Бороҕоҥҥо саахсаланаары дьаһалта дьиэтигэр тиийбиппит. “Биир ыйынан кэлээриҥ, туоһу суруккутун онно туттарыахпыт” диэбиттэрэ, дэлби көрдөһөн-ааттаһан, араҕан биэрбэккэбит эбиэттэн киэһэ саахсаланар буолбуппут. Олус үөрэн, долгуйан күнүс икки чаас буоларын күүппүппүт. Ити курдук биһиги дьиҥнээхтик, сокуоннайдык холбоспуппут”.
Билигин Салышевтар Бэйдиҥэҕэ олороллор. Тоҕус оҕолоохтор — икки уол уонна сэттэ кыыс. Хаһыаппыт төрөөбүт күнүнэн бассаабынан видео-эҕэрдэҕитин туттубут, олус үөрдүбүт!
Командировкаҕа сылдьан
“Эдэр саас” хаһыат редакциятыгар ХИФУ саха уонна суруналыыстыкаҕа салаатын устудьуоннара күүс-көмө буолаллар. Күннээҕи олохторугар, уопсайдарыгар буолбут интэриэһинэй быһылааннары, Сэргэлээх “сулустарын” туһунан тиһигин быспакка суруйаллар. Оннооҕор үөрэнэллэрин быыһыгар-ардыгар, көтүтэн да туран ыраах айаннарга, командировкаларга көмөлөһө барсар даҕаны түгэннэрэ элбэх.
Ол курдук, 2010 сыл сааһыгар Амма улууһун Алтаныгар редакция командировкаҕа айанныыр буолла. Оччотооҕу редактор Прокопий Бубякин, корреспонденнар уонна устудьуоннар барыстылар. Алтаннааҕы техническэй лицейгэ сылдьан устудьуоннары, нэһилиэк баһылыгын кытта көрсүһүүлэр буоллулар. Ол быыһыгар суоппар идэтигэр үөрэнэр уолаттар хаһыат корреспонденнарыгар “Камаз” ыыттардылар, бэйэлэрин инники идэлэрин туһунан үгүһү кэпсээтилэр. Корреспонденнар хаһыакка матырыйаал оҥорор буоланнар элбэҕи суруннулар, көрдүлэр-иһиттилэр.
Лицейга көрсүһүү кэмигэр корреспонденнары устудьуоннары кытта билиһиннэртээтилэр. Эдэр дьон эдэрдэр диэх курдук, бары бэйэ-бэйэлэрин билсэн-көрсөн, оонньоон-көрүлээн ырааппыттара. Онно ХИФУ суруналыыстыкаҕа салаатын төрдүс кууруһун устудьуона Муся Винокурова уонна Алтаннааҕы лицей устудьуона Семен Ильин бастакытын көрсүспүттэрэ уонна билсибиттэрэ. “Эдэр саастар” командировкалара түмүктэнэр, төттөрү Дьокуускайга айанныыр чаастара тирээн кэлбитэ.
Командировкаттан командировкаҕа, айантан айаҥҥа сылдьар суруналыыс дьоҥҥо Аммаҕа сырыы син биир уочараттаах сырыы буоллаҕа. Куруук буоларын курдук, Дьокуускайга эргиллэн, сырыы туһунан матырыйааллары хаһыакка бэчээттээбиттэрэ. Онтон бу айан эдэркээн Мусялаах Семен олохторугар таптал уотун умаппыта. Кэлин истибиппит, Семен Мусяны көрдөөн булан, сүрэҕин сүүйбүтэ. Уоллаах кыыс ыал буолан, билигин номнуо икки уол төрөппүттэрэ буолан олороллор.
Айтана АММОСОВА бэлэмнээтэ.