Дьиктитэ диэн, Арина эксээмэннэр, кэнсиэртэр уонна куонкурустар иннилэринэ хаһан да долгуйбат. Ол эрээри, бу сырыыга оннук буолбата. Марк Николаевич Жирков аатынан эдэр пианистар аан дойдутааҕы куонкурустарыгар П.И.Чайковскай аатынан Москватааҕы судаарыстыбаннай консерваторияҕа олох атын этэ.
Куонкурус үлүскэнэ
— Тоҕо диэтэххэ, бу куонкуруска мин саамай кыралара этим, атын кыттааччылар 18 уонна онтон үөһээ саастаахтара. Сорохтор номнуо үрдүк үөрэх кыһаларын 1 кууруһун устудьуоннара этилэр, – диэн кэпсиир 15 саастаах кыыс.
Долгуйуу баара иккис турга биллибитэ. Арина Бах, Шопен, Лист, саха композитордара Егор Неустроев, Николай Берестов айымньыларын оонньообута, кини тарбахтара кылаабыһа устун сүүрбүттэрэ, оттон кыыс куттанар туһунан саныыр да бириэмэтэ суоҕа.
Арина Герасимова бэйэтин сааһыгар II бириэмийэ лауреата буолбутун туһунан биллэрбиттэригэр, истибитин итэҕэйбэтэҕэ.
— Ама? — дии санаабыта, ол гынан баран үөрүүтүн уонна сөҕүүтүн-махтайыытын ийэтин кытары кыайан үллэстэр кыаҕа суоҕа. Тоҕо диэтэххэ, Саха сирин олохтоохторо номнуо утуйар кэмнэрэ этэ.
— Долгуйуум тута намыраабыта, дууһам чэпчээн, астына-астына утуйан хаалбытым, – диэн күлэр.
Тохсус кылаас үөрэнээччитэ Азия дойдуларын мусукааннарын таһымнаах оонньууларын, толоруу тиэхиньикэтин баһылаабыттарын бэлиэтиир,
— Кинилэр оонньуулларын истэр олус үчүгэй, хас биирдии дорҕоонноро чопчу уонна хомоҕой, – диир Алина.
Эдэр мусукаан
Арина – дьиэ кэргэнигэр кыра кыыстара, икки эдьиийдээх. Өссө кырачаан сылдьыаҕыттан ыллыырын, кэнсиэртэргэ кыттарын, үҥкүүгэ эргийэрин сөбүлүүрэ. Ийэтэ ахтарынан, оҕо уһуйааныгар биир да муусукаҕа сыһыаннаах тэрээһин кини кыттыыта суох ааспата. Кыысчаан ыллыыр уонна үҥкүүлүүр эрэ буолбатах, ону сэргэ кэнсиэртэри ыытааччы этэ.
— Номнуо онно кыысчааммыт муусуканы үчүгэйдик истэрэ уонна муусука алыбыгар ылларбыта биллибитэ, – диир Наталья Алексеевна.
Аһаҕас дууһалаах, быһаччы майгылаах кыысчааны иитээччитэ Алена Константиновна Егорова эмиэ өйөөбүтэ.
Оскуолаҕа барар сааһа кэлбитигэр ийэтэ толкуйга түспүтэ. Кыысчаан баара-суоҕа 6 эрэ саастааҕа. Кини бу сааһыгар сатаан суруйар уонна ааҕар этэ, онон төрөппүттэрэ биир сылы оҕо уһуйааныгар тоҕо сүтэрэбитий дии санаабыттара.
Көннөрү оскуолаҕа биэриэхтэрин баҕарбатахтара, Арина даҕаны флейтаҕа оонньуурга үөрэтэллэригэр көрдөспүтэ. Тоҕо чопчу флейтаҕа – ким да билбэт этэ. Ол курдук, икки тууру ааһан, Муусука үрдүкү оскуолатын 1-кы кылааһыгар духовой үнүстүрүмүөннэр отделениеларыгар киирбитэ. Ол гынан баран, Дьылҕа Хаан киниэхэ атын былааннардааҕа. Арай биирдэ, учуутала Рена Михайловна Корякина кыысчаан идэтин уларытарыгар ийэтигэр сүбэлээбитэ.
— Мин санаабар, фортепианоҕа оонньуон наада, ол туһунан толкуйдааҥ, кыысчааҥҥыт талааннаах, – диэбитэ кини.
Истиигэ эдэр талаан учууталын бэйэтэ талбыта. Арина Ольга Ревовна Гаврильеваны олус таптыыра, онон кыысчаан кини үөрэнээччитинэн буолбута.
Дьаныар уонна үлэ + талаан
Аймахтар уонна билэр дьоннор маннык кыра оҕону уопсай дьиэҕэ хайдах соҕотохтуу ыытыахха сөбүй диэн наһаа дьиктиргээбиттэрэ.
— Ол гынан баран, кыыһым Муусука оскуолатыгар үөрэниэн наһаа баҕарара, бэйэтэ даҕаны кыра сааһыттан көрсүө, өйдөөх уонна бэйэтин бэйэтэ быһаарынар буола улааппыта, ол иһин, мин кини туһугар куттаммат этим, – ийэ киһи үөрэх бастакы күннэрин ахтан ааһар.
Биллэн турар, араас барыта баара. Маҥнайгы кылаас оҕотун бастакы уххана ааспытын уонна ийэтин кытары атаарбыт бастакы каникуллар кэннилэриттэн дьирээлэспитэ, оскуолатыгар төннүөн баҕарбатаҕа, ытаабыта.
— Арыт тылбытыгар киллэрэн, арыт кытаанах көрүүбүнэн үөрэҕи салгыахха наадатын туһунан быһаарарым, итэҕэтэрим. Биллэн турар, наһаа күүскэ модьуйбатаҕым. Арина барытын бэйэтэ быһаарбыта. Мин кинини өйдүүбүн, тоҕо диэтэххэ, муусуканан дьарыктаныы – улахан үлэ, дьаныар, күүстээх санаа, ыарахаттары киһи эрэ барыта тулуйбат. Оттон кини кыайбыта, – диэн Наталья Алексеевна кыыһынан киэн туттар.
Обургу сааһыгар тиийбит Арина ханнык эрэ кэмҥэ муусукаҕа наһаа элбэх эбии дьарыга суох арыый көҥүл олох, элбэх бириэмэ баарын уонна уопсай үөрэхтээһин оскуолатыгар үөрэниэххэ сөбүн өйдөөбүтүн туһунан ийэтэ ахтар. Ол гынан баран, таптыыр ийэтэ, кини өйөбүлэ, тирэҕэ уонна кинини өйдүүр тулуурдаах учуутала Ольга Ревовна аттыгар бааллара. Ол иһин, кэннинэн чугуйбатаҕа.
Бастакы ситиһиилэр баар буолбуттарыгар дьиэҕэ төттөрү кэлэр туһунан кэпсэтиилэр олох да сүппүттэрэ. Дьаныардаах үлэ, талаан туһугар эппиэтинэс эрэ туох эрэ түмүккэ аҕалаллар. Ону кыысчаан өйдүүрэ.
Арина — «Саха сирин саҥа ааттара» өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурус, «Розовая чайка» аан дойдутааҕы I куонкурус (2019), «Муусука — барыбытыгар» куонкурус (2017) лауреата. 2017 сыллаахха Саха сирин Композитордарын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Кирилл Герасимов үбүлүөйдээх кэнсиэригэр кыттарга талыллыбыта уонна симфоническай кэнсиэринэн аан бастаан оонньообута.
Кини Шопен, Лист курдук романтизм эпохатын композитордарын сөбүлүүр. Холобур, Рахманиновы ылынарыгар билиҥҥитэ уустук. Биллэн турар, кини сааһынан даҕаны, композитор бэйэтин айымньытыгар биллэрэр өйүн-санаатын быһаарара билиҥҥитэ ыарахан. Ол гынан баран, ол туһунан толкуйдуурга, гений айар үлэтинэн тугу тириэрдиэн баҕарбытын тобуларга өссө да элбэх бириэмэ баар.
Флейтаҕа таптала хаалбыта. Арина үрэр үнүстүрүмүөннэргэ оонньообот, ол гынан баран, онно ноталар ханна уонна хайдах сыталларын билэр, сотору-сотору дьүөгэлэриттэн үнүстүрүөмүөнү көрдөрөллөрүгэр, илиитигэр тутарыгар көрдөһөр.
— Мусукаан оонньуута истэр киһи дууһатын таарыйарын туһугар композитор бэйэтин муусукатынан тугу этиэн баҕарбытын, тугу санаабытын билиэххэ наада. Мин ол хартыыналары оҥорон көрөбүн уонна өйбөр-санаабар уобарас айыллар, оччоҕо толорорго эмиэ судургу, – диир эдэр мусукаан.
Биһиги сарсыардаттан муусуканан дьарыктанабыт, онтон эбиэт кэнниттэн уопсай үөрэхтээһин оскуолатыгар үөрэнэбит, онон иллэҥ бириэмэбит суоҕун кэриэтэ. Куонкурустар иннилэригэр дьарыктаныылар күнү быһа буолаллар. Кырдьыгынан эттэххэ, маннык тэтимтэн сылайбаппын, үөрэнэн хаалбыппын, – диэн саннын ыгдах гыннарар.
Ийэтэ кыыһа кыттыан иннинэ кинитээҕэр ордук долгуйарыттан бэйэтэ да күлэр.
— Кинини видеоҕа устабын, оттон сүрэҕим түөспүттэн тахсан барыах курдук. Учууталлар оҕолорбутун долгутарбыт уонна аттыларыгар сылдьарбыт сыыһатын, барыта оҕолорбутугар бэриллэрин туһунан үгүстүк этэллэрэ сөп, – диир Наталья Алексеевна.
Ийэлээх кыыс кинилэр ыаллара биһигиттэн «абыраналлар» диэн күлсэллэр. Кинилэр кыбартыыралара икки эдэр пианистка кыбартыыларын икки ардыгар баар. Ол гынан баран, ыаллара биирдэ даҕаны кыыһырбатахтар, сэмэлээбэтэхтэр.
— Ол аата, үчүгэйдик оонньуугут! – диибин мин.
Пианисткаҕа харысхал
Билигин Аринаҕа эппиэтинэстээх кэм. Кини Муусука үрдүкү оскуолатыгар үөрэҕин сэргэ, ОГЭ-ҕа бэлэмнэнэр. Идэтийбит мусукаан буолуон уонна аан дойдуну кэрийиэн баҕарар.
— Муусука – миэхэ олоҕум барыта, – диир.
Манна сыһыаран эттэххэ, аан дойдутааҕы куонкуруска “Роскосмос” анал бирииһинэн – харысхалынан наҕараадалаабыттара.
— Миэхэ ымыы, харысхал хаһан да суох этилэр, оттон билигин баар, – диэн истиҥник мичээрдиир.
Аринаҕа барыта — иннигэр.
ЫСПЫРААПКА:
АЛРОСА хампаанньа аахсыйатын 33 бырыһыана өрөспүүбүлүкэ уонна алмаастаах 8 оройуон бас билиитигэр баар. Хампаанньа Саха Өрөспүүбүлүкэтин бүддьүөтүн бөдөҥ хаҥатааччы, нолуоктара уонна дивиденнэрэ бүддьүөт 40% ылаллар. Хампаанньа сыл аайы өрөспүүбүлүкэ социальнай эйгэтигэр 10-нуу миллиард солкуобайы ыытан, 500-түү социальнай бырайыагы олоххо киллэрэр. АЛРОСА экология уонна айылҕа харыстабылын дьаһалларыгар ыытар ороскуота сыл аайы 6 миллиардка тиийэр.
«Саха сирэ», edersaas.ru сайтка анаан Матрена КОНДРАТЬЕВА суруйуутуттан тылбаас
«АЛРОСА» АХ пресс-сулууспатын хаартыскалара