Ил Дархан Айсен Николаев бүгүн СӨ ыксаллаах быһыыга-майгыга хамыыһыйатын мунньаҕар быйылгы ойуур баһаардарын түмүгүн таһаарда.
Кини бэлиэтииринэн, былырыыҥҥыны кытары тэҥнээтэххэ, быйыл ойуур баһаардарын ахсаана 18 % кыччаабыт эрээри, уот сиэбит сирдэрэ 28 % кэҥээбит. Үгүс улууска бу сайын улахан ойуур баһаардара бараннар, нэһилиэнньэлээх пууннарга чугаһыы сырыттылар. Ол эрээри кэмигэр сөптөөх үлэ ыытыллан, Горнай улууһун Бэс Күөлүттэн ураты, ханнык да нэһилиэккэ уот киирбэтэ. Экология министиэристибэтин дааннайынан, быйыл Уус Маайаҕа, Горнайга, Сунтаарга, Ньурбаҕа, Кэбээйигэ, Мирнэйгэ, Томпоҕо улахан баһаардар барбыттар.
Быйыл баһаардарга барыта 25,7 тыһыынча киһи, 1397 тиэхиньикэ үлэлээтэ. Баһаардарга ЫБММ, Оборуона министиэристибэтин, Ойуур хаһаайыстыбатын үлэһиттэрэ, баһаарынайдар, олохтоохтор бары үлэлээтилэр. Санатан эттэххэ, быйыл Ил Дархан этиитинэн ойуур баһаарыгар сылдьыбыт дьоҥҥо анал бэлиэ олохтоммута. Бу бэлиэни баһаарга кыттыбыт дьон бары ылыахтара.
Ойуур баһаарын кэмигэр үгүс сирдэргэ минерализованнай балаһалар оҥоһуллубуттара, нэһилиэнньэлээх пууннарга чугас турар мастары кэрдии барбыта. Ол эрээри, нэһилиэнньэ олоҕор куттал суох буолуутун хааччыйар судаарыстыбаннай кэмитиэт иһитиннэрбитинэн, билигин да 22 улууска 100 нэһилиэнньэлээх пууҥҥа бу маннык анал балаһалар оҥоһуллубатахтар. Онон Ил Дархан мунньах кэмигэр бары нэһилиэнньэлээх пууннарга ойуур баһаарыттан сэрэхтээх буолууну тутуһарга эттэ. Уонна манна даҕатан, Уус Алдан улууһугар Найахыга олохтоохтор бэйэлэрэ тахсан субуотунньуктаан бөһүөлэги эргиччи 100 миэтэрэлээх анал балаһалары оҥорбуттарын холобур быһыытынан аҕалла.
Мунньах түмүгүнэн Айсен Николаев эһиил ойуур баһаарыгар бэлэмнэнии быйылгыттан саҕаланыахтааҕын, онуоха бу сайыҥҥы баһаардар түмүктэринэн туох миэрэлэр ылыллыбыттара улахан суолталааҕын бэлиэтээтэ. Санатан эттэххэ, Айсен Николаев туруорсуутунан РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин сорудаҕынан эһиил ойуур хаһаайыстыбатыгар улахан уларыйыы тахсыахтаах. Ол иһигэр үбүлээһин алта төгүл улаатан, 1,4 млрд солкуобайга тэҥнэһиэхтээх. Ону сэргэ бу эйгэҕэ үлэлиир дьон ахсаана эбиллиэхтээх, материальнай-техническэй базаларын тупсарыы, хамнастарын үрдэтии барыахтаах.
“Ойуур баһаардарын эрдэттэн көрө сылдьан умуруоруу бастакы уочаракка туруохтаах. Итиннэ “Аваилесоохрана”, “Якутлесресурс” тэрилтэлэр оруоллара улахан. Иккиһинэн, баһаардары умуруорууга биир ситимнээх үлэ баар буолуохтаах. Бу боппуруоска баһаарга сыһыаннаах структуралар бары эппиэтинэһи сүгэллэр, ойуур хаһаайыстыбатын үлэһититтэн саҕалаан салайар структураларга тиийэ. Быйылгы үлэ түмүгүнэн сөптөөх миэрэлэри ылынан, эһиил ойуур баһаардарын бохсууга бэлэм буолуохпутун наада. Ити муниципальнай тэриллиилэргэ да, өрөспүүбүлүкэ салалтатыгар да барыбытыгар сыһыаннаах”, – диэн бэлиэтээтэ мунньах түмүгүнэн Ил Дархан.
Аграфена КУЗЬМИНА