Бу күннэргэ Өймөкөөн улууһун Үчүгэйиттэн төрүттээх Дугуйдан Винокуров “сулустаах» чааһа тосхойдо — Саха сиригэр кинини билбэт киһи суоҕун кэриэтэ буолла.
Дьэкэй учаастагыттан хорсун санаалаах ыччаттары — удьуор сылгыһыттар сыдьааннарын Дугуйдан Винокуровы уонна кини күтүөтэ Мичил Неустроевы ыраах Лондоҥҥа атынан айаҥҥа үөрүүлээх быһыыга-майгыга атаарбыттарын туһунан социальнай ситим туолла.
Уолаттар үөрүүлээх тэрээһиннэртэн арыый уоскуйа түспүттэрин кэннэ Дугуйдан ВИНОКУРОВЫ кытта анаан кэпсэттим.
— Эһигини дьон үөрүүлээх атаарыы кэнниттэн тута аттарын миинээт, Лондонныыр туһаайыыны тутуспут курдук саныыллар эбит. Саха киһитин сиэрин быһыытынан тыаһа-ууһа суох холкутук хомунан айанныыргыт чахчы. Трасса суолун устун аттарга сэрэхтээх буолуох курдук дии?
— Өймөкөөнтөн Хаандыгаҕа дылы “Халыма” федеральнай суолун устун айанныахпыт. Онтон атын айан суола да суох. Барыта хайаны дабайыы. Аттар массыына тыаһыттан үргүөхтэрэ дииллэр да, Дьөһөгөй оҕото барытыгар түргэнник үөрэнэр айылгылаах сүөһү. Онон айан устата массыына тыаһыгар үөрэниэхтэрэ. Былыр көлө суох эрдэҕинэ наар атынан айанныыр этилэрэ. Онон бу да сырыыга саха ата суолу ыларыгар эрэллээхпин.
— Дугуйдан, дьонуҥ-сэргэҥ атаарыытын хайдах ылынныҥ?
— Оо, айаммытыгар итинник улахан суолтаны биэриэхтэрэ диэн күүппэтэх буолан, олус долгуйдум. Икки сиринэн – Томторунан уонна Үчүгэйинэн ыраахтан-чугастан мустан дьон тулалыы сылдьан чиэстээбитэ – олох ураты долгутуулаах тэрээһин.
Бу маннык тэрээһиннэр Өймөкөөҥҥө кыһыҥҥы туризм бэстибээлигэр ыытыллааччылар. Онон биһигини Лондоҥҥа айхаллаан атаарыыларын тус бэйэм бэстибээл курдук ылынным.
— Бүтүн өрөспүүбүлүкэ айхаллаан атаарда дии!
— Барҕа махталбын Уус Алдан улууһун дэлэгээссийэтигэр тиэрдиэм этэ. Улуус баһылыга Алексей Федотов бэйэтинэн норуот маастардарын илдьэ кэлэн, тэрээһиммитин өрөспүүбүлүкэтээҕи таһымнаата.
Ис сүрэхпиттэн барҕа махталбын тиэрдэбин Уус Алдан дьонугар. Күтүөтүм Мичил Неустроев Уус Алдан Өспөҕүттэн төрүттээх. Онон бу улуус дьоно-сэргэтэ олус түмсүүлээх, төрөөбүт дойдуларыгар бэриниилээх эбиттэр дии санаатым.
— Уус алданнар эйиигин уонна аттаргын олох “уу саха” оҥорон кэбистилэр дии…
— Кэрэхсэбиллээҕэ баар, өрөспүүбүлүкэтээҕи Норуот маастарын күнүн көрсө Уус Алдан улууһун маастардара миэхэ тус бэйэбэр эрэ буолбакка, мин төрөөбүт Өймөкөөммөр тугунан да кэмнэммэт бэлэҕи ууннулар.
Ол курдук, саха атын ыҥыырын, кычымы, лэпсэни, бэрэмэдэйи, чаппарааҕы тигэн бэлэхтээтилэр. Аттарбытын сахалыы тыыннаах киэргэлинэн симээтилэр. Уран тарбахтаах маастардар Прокопий Колодезников, Екатерина Бочкарева курдук ааттаах-суоллаах дьон кэлэн, мин биир дойдулаахтарбар маастар-кылаастары ыыттылар. Маастар Илларион Попов миэхэ батыйа бэлэхтээтэ.
— Эйиэхэ сон кытта тигэн бэлэхтээтилэр дии!
— Бу сону “Тыгын Дархан” киинэ кылаабынай костюмера Дарья Дмитриева тигэн ыыппыт. Кини “Хотугу таҥастан”атыылаһан, айаҥҥа кэтэргэ олус тупсаҕай көстүүмү бэлэхтээбитэ.
Мин бу соммун нэһилиэктэргэ буолар көрсүһүүлэргэ кэтиэм. Уопсайынан, саха буоларбынан бу күннэргэ олус киэн туттабын. Ол курдук, Лондоҥҥа баран эрэрбин истэн, дьон бөҕө эрийэн араас өйөбүлү, көмөнү оҥоро сатыыллар, бэрт истиҥ тылларынан алҕаан, сүргэбин көтөҕөллөр. Бу күннэргэ төлөпүөнүм оргуйа олорор. Ол курдук, СӨ Предпринимательствоҕа уонна туризмҥа миниистирин солбуйааччы Максим Прокопьев анаан ыҥыран, эспэдиисийэбит хаамыытын боппуруостарын сүбэлэспитэ.
“Лена” киинэ тыйаатырын дириэктэрэ Алексей Егоров-Өркөн эмиэ ыҥыран кэпсэппитэ.
Тулагы Киллэм олохтооҕо Николай Кривошапкин биир куул ат үүнүн уонна быатын өрөн бэлэхтээтэ.
Тыа хаһаайыстыбатын наукатын кандидата, Хатастааҕы орто оскуола “Агрокуб” тэрилтэтин сүрүннүүр исписэлииһэ Николай Матвеев тетрапакеттаах убаһа этин кэнсиэрбэтин айаҥҥа сиирбитигэр биэрдэ.
“Тыгын Дархан” киинэҕэ кылаабынай оруолу толорбут Ньургун Бэчигэн Саха араадьыйатын “Байанай” биэриитигэр ыалдьыттата ыҥыран, истээччилэри кытта ирэ-хоро кэпсэппитим.
Уопсайынан, «Тыгын Дархан» киинэтигэр уһуллубут, аттарын көрүүгэ-истиигэ үлэлэспит буолан, бу киинэттэн ыла билсибит, доҕордоспут дьонум үгүс.
Саха аатырбыт маастара Александр Лаачаан дьиэҕэ кэтэр тирии таапачыка, кур, бэрэмэдэй оҥорон бэлэхтээбитэ. “Охотный двор” маҕаһыын айаммытыгар кэтэр таҥаспытын бэлэх уунна. Уус Алдан олохтооҕо, өрөспүүбүлүкэҕэ аатырбыт норуот маастара Роман Готовцев хомус оҥорон бэлэхтээтэ. Кини хомуһун тыаһатан, сылаабын таһаарыам. Бу ааттаммыт дьон бары мин чугас доҕотторбунан буоллулар. Аатырбыт Стив Джобс этэн турар дии: “Хардыыта эрэ оҥор, суол эйиэхэ бэйэтэ арыллыаҕа”, — диэн. Кырдьыга да оннук. Суолу айаннаатаххытына эрэ арыйаҕын.
— Ыраах айаҥҥа аттанаары туран, туох санааны тиэрдиэҥ этэй?
— Ханнык баҕарар дьиэ кэргэн, улуус олоҕо-дьаһаҕа Аҕа баһылыктан тутулуктаах. Махтаныам этэ төрөппүт аҕабар Семен Львовичка миигин алта сааспыттан аты миинэргэ үөрэппитигэр. 29 сааһым тухары сылгы иитииттэн арахсыбатах киһибин. Махтал истиҥ тылын аныыбын ийэбэр Ирина Христофоровнаҕа. Кини кэргэн тахсыаҕыттан аҕабын кытта бииргэ сылдьан, оҕолорун барыларын тыа сирин үлэтигэр уһуйбутугар.
Истиҥ махталбын тиэрдэбин улууһум Аҕа баһылыгар Иннокентий Сивцевкэ. Кини биир дойдулаахтарын бачыымнарын өйүүр, сонун сүүрээннэри олоххо киллэрэллэрилэригэр өрүү көмөлөһөр. “Саха атынан – Лондоҥҥа” бырайыакпытын биир бастакынан өйөөн, улахан тэрээһини бэйэтинэн тэрийэн, анаан алҕаан ыраах айаҥҥа атаарда.
Томтор нэһилиэгин баһылыгар Никифор Протопоповка, улуустааҕы култуура управлениетын салайааччытыгар Аксинья Сивцеваҕа өйөбүллэрин иһин эмиэ истиҥ махталбын тиэрдэбин!
Өссө төгүл дириҥ махталбын биллэрэбин Уус Алдан улууһун баһылыгар Алексей Федотовка. Түбүктээх үлэтин кылгас кэмҥэ хаалларан, биһиги айаммытыгар уһулуччу суолтаны биэрэн, бэйэтинэн норуот маастардарын Тымныы полюһугар аҕалан, ыраах айаҥҥа атаарыы сиэрин-туомун ыыттылар.
Махталбын тиэрдэбин Үчүгэйдээҕи култуура дьиэтин дириэктэригэр, нэһилиэк дьокутаатыгар Аяна Эверстоваҕа уонна “Дабаан” нэһилиэгим ыччаттарын түмсүүтүгэр үөрүүлээх тэрээһин сиэрин-туомун тэрийэн ыыппыттарыгар.
Батсаапка «Саха атынан Лондоҥҥа» диэн 202 киһилээх анал бөлөх астылар. Инстаграмҥа эмиэ бэйэм сирэйдээхпин. Онон айаммытын социальнай бөлөхтөрүнэн сырдата туруохпут.
“Сахалар түмсүүлээх да эбиппит!” диэн туран, бар дьоммут итэҕэллэрин хайаан да толоруохпут диэн эрэннэрэбин.
… Кытаатыҥ, уолаттарбыт, Аан дойдуга саха атын аатырдар соруккутун толорон, дьиэҕитигэр этэҥҥэ эргиллэн кэлэргитин күүтэбит!
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскалар — Уус Алдан улууһун пресс-сулууспатын уонна Дугуйдан Винокуров инстаграмнарыттан.