Бу өрөбүл күннэргэ Дьокуускайга, “Триумф” Спорка бэлэмнэнии киинигэр дьүлэй спортсменнар ортолоругар көҥүл тустууга Россия чөмпүйэнээтэ уонна уолаттарга биирдиилээн бастыыр иһин күрэхтэһии ыытыллыаҕа.
Петр ПАВЛОВ, “Саха сирэ”, www.edersaas.ru
Бу түһүлгэҕэ барыта 200-чэкэ спортсмен кыттара күүтүллэр. Көбүөргэ – Бурятия, Дагестан, Хотугу Осетия, Карачаево-Черкесия, Тыва, Татарстан, Ямало-Ненецкэй уокурук, Омскай, Москва бөҕөстөрө тахсыахтара. Чөмпүйэнээт бочуоттаах ыалдьыттарынан дьүлэй спортсменнарга Россия тустууга хамаандатын сүрүннээччи, Сурдлимпийскай кэмитиэт исполкомун чилиэнэ Владимир Горинов, Россия көҥүл тустууга сүүмэрдэммит хамаандатын кылаабынай тренерэ Сергей Кокоев, дьүлэй спортсменнар Бүтүн Россиятааҕы федерацияларын эппиэттиир сэкирэтээрэ Илона Адамова буолуохтара.
Чөмпүйэнээт кылаабынай судьуйатынан Тофик Пашаев, оттон кылаабынай сэкирэтээринэн Александр Шифрин (иккиэн Москваттан) үлэлиэхтэрэ.
Манан сибээстээн үгэс быһыытынан хамаанда бэлэмин билсээри бүгүн “Триумфка” бара сырыттым. Сүрүн саалаҕа үс көбүөр тэлгэтиллэн бэлэм сытар. Үһүс этээскэ Тустуу саалатыгар киирбитим, эрчиллии үгэннээн ыытылла турар. Хамаанда сүрүн тренерэ, РФ үтүөлээх тренерэ Василий Егорович Стручков:
— Мин санаабар уолаттар бэлэмнэниилэрэ үчүгэй. Чөмпүйэнээт бэйэбит дьиэбитигэр-уоппутугар ыытылларын быһыытынан, туох баар усулуобуйа барыта тэрилиннэ. Билигин аны уолаттар көбүөргэ бэйэлэрэ хайдах туруктаах киирэн тусталлара эрэ хаалла.
Дагестаннар, бүрээттэр эмиэ бастыҥнар
-Маннык күрэхтэһии биһиги Дьокуускайбытыгар буолара кэрэ-бэлиэ түгэн. Дьэ, уолаттарбыт хайдах кыттыахтарай?
—Син эмиэ доруобай дьон тустуутугар курдук, дьүлэй спортсменнарга күүстээхтэринэн Бурятия, Дагестан, Хотугу Осетия өрөспүүбүлүкэлэрэ буолаллар. Онон күрэхтэһии мин санаабар, син биир тыҥааһыннаах буолуоҕа. Үөһээ ахтыбыт хамаандалары тэҥэ Карачаево-Черкессия, Кабардино-Балкария, Орловскай уобалас, Новосибирскай, Москва биирдиилээн күүстээх бөҕөстөрдөөхтөр.
Саамай эрэнэр киһибит, спорт үтүөлээх маастара Сергей Николаев 61 киилэҕэ тустуоҕа. 57 киилэҕэ Егор Скрябиҥҥа эрэнэбит, 65 кг ыйааһыҥҥа Владимир Бородин баар. Итиэннэ эдэр уолаттар элбэхтэр. Чөмпүйэнээккэ уопсайа 19 бөҕөспүт кыттыаҕа. Бэйэм санаабар, биһиги икки кыһыл көмүс мэтээлгэ суоттанабыт. Оттон ол хайдах буоларын көбүөр бэйэтэ көрдөрүө. Бастаабыттар Сурдлимпиадаҕа кыттар хамаанда састаабыгар киириэхтэрин сөп.
Маны тэҥэ 2000-2001 сс. төрөөбүт уолаттарга туспа күрэхтэһии тэриллэр. Онон биир кэмҥэ икки күрэхтэһии ыытыллар диэххэ сөп. Уолаттарга биһигиттэн 18 бөҕөс тустар.
-Тренердэргин баһаалыста билиһиннэр эрэ. Хаһыа буолан үлэлээтигит?
-Тренердэринэн эр дьоҥҥо мин баарбын уонна Прокопий Николаев, оттон уолаттары Эрчимэн Макаров уонна Михаил Захаров эрчийдилэр. Массаастааччыбыт уонна бырааспыт – Үрдүкү спортивнай маастарыстыба исписэлиистэрэ. Кинилэр уолаттары күннэтэ үчүгэйдик көрө-истэ, бэрэбиэркэлии сылдьаллар. Салайааччыларга уонна тэрийээччилэргэ тугу да этэрбит суох, тэрээһин, усулубуйа барыта үчүгэй, аны барыта уолаттартан бэйэлэриттэн тутулуктаах. Үс түһүмэхтээх анал эрчийэр-үөрэтэр түмсүүнү толору бардыбыт.
-Биһигиттэн Сурдлимпиада чөмпүйүөнэ Сергей Николаев кыттар эбит буоллаҕына, атын хамаандалартан ханнык биллиилээх бөҕөстөр кыттыахтарай?
-Бурятияттан 74 киилэҕэ Алексей Цоктоев диэн эмиэ Сурдлимпиада чөмпүйүөнэ баар. Итиэннэ Дагестантан Бийсултан Абакаров кэлиэҕэ. Кини эмиэ Сурдлимпиада чөмпүйүөнэ. Ону тэҥэ Хотугу Осетияттан хас даҕаны улахан ааттаах-суоллаах бөҕөстөр бааллар. Бүгүҥҥү күҥҥэ Бурятия уонна Тыва хамаандалара номнуо кэллилэр. Чөмпүйэнээккэ сүрүннээн 70-80 кыттааччы баар буолара буолуо. Үчүгэй тустуулары көрүөхпүт.
-Василий Егорович, түмүккэ тустууну таптааччыларга тугу этиэҥ этэй?
-Бука баһаалыста кэлэн көрөн, биир дойдулаахтарбытыгар ыалдьаргытыгар, кинилэри өйүүргүтүгэр ыҥырабын. Биһиги уолаттарбыт син эмиэ бэйэлэрин омуктарын, бэйэлэрин өрөспүүбүлүкэлэрин ааттарын көмүскүүллэр. Кинилэргэ ситиһиини баҕарыаҕыҥ!
Петр ПАВЛОВ, “Саха сирэ”, www.edersaas.ru
Саха сирин хамаандатын састааба
Эр дьоҥҥо: 57 кг – Егор Скрябин, Альберт Петров, Михаил Григорьев, Алексей Васильев, Петр Олесов, Станислав Волгунин, Афанасий Рожин, Максим Трифонов.
61 кг – Сергей Николаев, Валерий Турлаков.
65 кг – Владимир Бородин, Валерий Чемпосов, Евгений Мухамедзянов, Будимир Трофимов.
70 кг – Василий Стрекаловскай, Борис Пуляевскай, Андриан Ильин, Александр Денисов, Данил Раков.
74 кг – Алексей Мигалкин.
Уолаттарга: 42 кг – Богдан Саввинов, Николай Васильев.
46 кг – Максим Бердюгин, Евгений Мохначевскай, Ринат Троев.
50 кг – Дмитрий Омукчанов.
54 кг – Юрий Павлов, Вячеслав Карле.
58 кг – Алексей Васильев, Илья Попов, Афанасий Петров.
63 кг – Андрей Винокуров, Денис Николаев.
74 кг – Сайдам Борисов.
Чөмпүйэнээт уонна күрэхтэһии бырагыраамата
Олунньу 18 күнэ, субуота
10.00-14.00 Эр дьоҥҥо барыллааһын хапсыһыылар.
14.00-15.00 Эбиэккэ тохтобул.
17.00-18.00 Чөмпүйэнээти үөрүүлээхтик аһыы.
18.00-20.00 Финаллар уонна кыайыылаахтары наҕараадалааһын.
Олунньу 19 күнэ, баскыһыанньа
10.00-14.00 Уолаттарга барыллааһын хапсыһыылар.
14.00-15.00 Эбиэккэ тохтобул.
18.00-20.00 Финаллар уонна кыайыылаахтары наҕараадалааһын.