Дьокуускайдааҕы 1-кы №дээх поликлиникаҕа Саха сиригэр аан бастаан кардиогенетика киинэ аһылынна. Бу киин үлэтигэр РФ бэрэсидьиэнин иһинэн Киин судаарыстыбаннай мэдиссиинэ академиятын үлэһиттэрэ уонна кардиологическай диспансер быраастара кыттан, салайыахтара.
Биллэрин курдук, сүрэх-тымыр ыарыыларыттан өлүү бастакы миэстэҕэ турар. Онтон бу өлүү үс гыммыт биирин кэриҥэ хаанынан, генинэн бэриллэр ыарыыттан төрүөттэнэр эбит. Бу нэһилиэстибэнэн бэриллэр ыарыы молекулярнай-генетическэй механизмын учуонайдар кэнники сылларга үчүгэйдик үөрэттилэр.
Бу туһунан профессор, мэдиссиинэ наукатын дуоктара, Киин судаарыстыбаннай мэдиссиинэ академиятын терапия, кардиология уонна функциональнай диагностика кафедратын сэбиэдиссэйэ, тымыр отделениетын сэбиэдиссэйэ Дмитрий Александрович Затейщиков сиһилии кэпсээтэ. Кини бу историческай түгэн буолар, дойду үрдүнэн маннык көрүҥнээх киин бастакынан тэриллэр диэн бэлиэтээтэ. Бу үлэ уопутун атын эрэгийиэннэргэ эмиэ тарҕатыахтарын сөп. Кардиогенетика киинин эрэгийиэннэргэ тэрийэр санаа уруккуттан баара. Оттон профессор Саха сирин кытары үлэлэспитэ 25 сыл буолбут. Кини бу күннэргэ быраастарга сэминээр ыытыаҕа.
Хомойуох иһин, хаанынан бэриллэр сүрэх-тымыр ыарыылаах дьон бэрт эдэр саастарыгар инфаркт, инсульт ыарыыттан өлөллөр, эбэтэр инбэлиит буолаллар. Кинилэр кыра эрдэхтэриттэн холестериннара үрдүк, липидтэрин атастаһыыта кэһиллибит буолар. Ол эрээри, эрдэ, 1-2 стадиятыгар булулуннаҕына, тымыр быһа барыан, сүрэх хайдыан иннинэ, эмтэниллэр ыарыы. Бу киһи чугас аймахтарын, төрөппүттэрин, оҕолорун эмиэ чинчийиэххэ наада, тоҕо диэтэр, этиллибитин курдук, хаанынан бэриллэр. Ону тэҥэ, төрөппүттэри, эһэлэри-эбэлэри, хос эһэлэри-эбэлэри эмиэ туохтан өлбүттэрин, туох ыарыылаахтарын ырытан көрүллүөхтээх.
Өрөспүүбүлүкэҕэ маннык ыарыһахтары булар, эмтиир бырагыраама суох. Кардиогенетика киинэ маннык ыарыылаах дьону булар, сэрэтэр, эмтиир, өлүүнү аҕыйатар үлэни ыытыаҕа. ДНК баанын тэрийэн, өрөспүүбүлүкэҕэ тарҕаммыт ген патологиятын быһаарыахтара. Мэдиссиинэ үлэһиттэрин үөрэтиэхтэрэ, онон ыарыһахтар үрдүк технологиялаах мэдиссиинэ көмөтүн ылар кыахтаныахтара.
1-кы №-дээх поликлиника кылаабынай бырааһа Алевтина Эверстова:
— Бу биһиэхэ саҥа уопут буолар. Москва быраастарын, учуонайдарын кытары бииргэ үлэлиэхпит. Поликлиникаҕа профилактика отделениета кэҥиэхтээх, бу иһинэн арыллан, кардиогенетика киинэ үлэлиэҕэ. Исписэлиистэри – кардиологтары, терапевтары, функциональнай терапевтары бэлэмниир утумнаах үлэ барыаҕа.
Бу үлэ туһунан Ил Дархан Айсен Николаевы кытары кэпсэтэ сылдьыбытым. Кини өйүүрүн биллэрбитэ, тоҕо диэтэр, өрөспүүбүлүкэҕэ бу бырайыак олус наада. Онон улахан үлэ күүтэр. Киин көмөтүнэн быраастар таһымнара үрдүөҕэ уонна өрөспүүбүлүкэ олохтоохторугар үрдүк квалификациялаах көмө оҥоһуллар буолуоҕа, — диэн эттэ.
Ангелина Васильева, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: Андрей Сорокин, СИА.