Дьокуускай куорат 12-с нүөмэрдээх оскуолатыгар саха тылын уонна литэрэтиирэтин учууталларын семинара буолла
Бу күннэргэ Дьокуускай куорат 12-с нүөмэрдээх оскуолатын базатыгар Дьокуускай куорат оскуолаларын саха тылын уонна литэрэтиирэтин учууталлара кыттыылаах семинар буолан ааста. СӨ үөрэҕириитин туйгуна, “Саха-Азия оҕолоро” норуоттар икки ардыларынааҕы фонда стипендиата К.Б.Ксенофонтова 6-с кылаас үөрэнээччилэрин холобуругар «Ааҕыы умсулҕана» итиэннэ 5-с кылаас үөрэнээччилэрин холобуругар «Саха балаҕана» диэн ааттаах семинардары ыытта.
Тустаах оскуола үлэһиттэрэ, оҕо Ийэ кутун кытта иҥэ сылдьар ис кыаҕын туһаныахтаах, сахалыы толкуйдуу үөрэниэхтээх, ол эрэ кэнниттэн ханнык баҕарар атын предмети баһылыахтаах, диэн уу сахалыы толкуйдаахтар. Ол инниттэн оскуола педагогтара туох баар ньыманы барытын туттан үлэлииргэ дьулуһаллар.
Оскуола математикаҕа учуутала А.К.Чиряев, өссө 2007-2008 сыллартан саҕалаан, оҕолору төрөөбүт айылҕаларын кытта алтыһыннарар. Ол курдук, хас сайын аайы Хаҥалас, Таатта, Кэбээйи, Алдан, Мирнэй уо.д.а. хайысхаларынан экологическай экспедициялары тэрийэн ыытар. Учууталлар оҕолор экспедицияҕа аттаныахтарын иннинэ, тустаах маршрут туһунан эрдэттэн ааҕан билсэллэрин ирдииллэр. Иккиһинэн, дьону-сэргэни кытта кэпсэтэ, иннилэрин-кэннилэрин быһаарына үөрэнэргэ сирдииллэр. Үсүһүнэн, суруйар дьоҕуру үөскэтэллэр. Холобур быһыытынан Александр Чиряев: “Оҕолор ханнык эрэ сылдьыахтаах тэрээһиннэригэр эрдэттэн бэлэмнэнии үлэтин ыытабыт. Аҥардас биир тэрээһининэн эрэ муҥурдаммакка, чиҥэтэн үөрэтэргэ дьулуһабыт. Холобура, тыйаатырга испэктээккэ барыах иннинэ ис хоһоонун туһунан ырытыһабыт эбэтэр ааптары кытта көрсүһүү тэрийэбит. Испэктээк көрөн кэлбиттэрин кэннэ хайаан даҕаны бэйэлэрин көрүүлэрин суруйтарабыт эбэтэр санаа атастаһыытын тэрийэбит. Инньэ гынан оҕо суруйар дьоҕурун сайыннарабыт. Маныаха бу эрэ ньымалары буолбакка, атын хайысхалары эмиэ туһаныахха сөп” — диэн уопуттаах учуутал санаатын үллэстэр. Ити курдук, саха тылын, литэрэтиирэтин уонна математика учууталлара сүбэлэрин холбоон ааҕыы, кэпсэтии, суруйуу үс ньыматын үһүөннэрин туттан, үөрэнээччилэрэ сайдалларын туһугар үгүс сыраларын уураллар.
Клара Ксенофонтова: “Бу аҥардас биир учуутал үлэтинэн кыаллыбат. Салайааччыттан, коллективтан, төрөппүттэртэн улахан тутулуктаах. Кылаас аайы чопчу эппиэтинэстээх төрөппүттэрдээхпин. Кинилэр миэхэ улахан өйөбүл буолаллар. Ол курдук биир төрөппүт хаһыат аҕалар, иккис эбээ ааҕыыны хонтуруоллуур, о.д.а. Ити курдук бары ыкса ситимнээхтик үлэлиибит. Оҕо сахалыы өйө-санаата уһуктарыгар биһиги суруйааччыларбыт айымньылара улахан көмөлөөхтөр. Ааспыт үөрэх дьылыгар республикаҕа “Саамай ааҕар кылаас” күрэхтэһиитигэр иккис миэстэни ылбыппыт. «Саамай ааҕар дьиэ кэргэн» кыайыылаахтарынан эмиэ биһиги үөрэнээччибит дьиэ кэргэнэ буолбута. Онон хамсааһын баар дии саныыбыт”, — диэн кэпсиир.
Семинарга кыттыбыт куорат учууталлара Клара Ксенофонтова ыыппыт уруогун улаханнык сэргээтилэр, биһирээтилэр. Аҥардас “төлөбүрдээх даҕаны семинар ыытар буоллаххына, үөрүүнэн кэлиэхпит этэ“ диэн этиилэрэ үрдүк сыанабылы биэрэр уонна чопчу бу хайысхаҕа үлэ тиийбэтин туоһулуур.
Людмила ПОПОВА.