Дойду хааһынатыттан көрүллэр хапытаалынай өрөмүөн хайаста?

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

“Үөрэх” судаарыстыбаннай бырайыагынан Саха сирин 25 улууһугар итиэннэ Дьокуускай куоракка, уопсайа, 58 оскуолаҕа, 2,9 млрд солк. суумаҕа хапытаалынай өрөмүөн ыытыллар. Бу  урукку сылларга өтөрүнэн барбатах улахан хамсааһын – сууматынан да, эбийиэктэри хабыытынан даҕаны.

edersaas.ru

Хапытаалынай өрөмүөн “Үөрэх” судаарыстыбаннай бырагыраама иитинэн “Биир ньыгыл Арассыыйа” баартыйа бырайыагынан барар. Онон сибээстээн, дьокутааттар, норуодунай фронт да өртүттэн хонтуруол баар эбит. Ил Түмэн бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Антонина Григорьева тустаах оскуолаларга өрөмүөн хаамыытынан, туолуутунан мунньах ыытта. Ол иннинэ дьокутааттар кэккэ оскуолаларга өрөмүөн хаамыытын билсибиттэр. “Хапытаалынай өрөмүөн сүрүн соруга – үөрэх хаачыстыбатын тупсуута. Кистэл буолбатах, сорох оскуолаларга кылаастарыгар кыһынын тымныы, санитарнай-гигиеническэй ирдэбилгэ сөп түбэспэт. Онон хапытаалынай өрөмүөн ыытыллара сөптөөх”, — диэн эттэ.

Кини атын эрэгийиэннэри кытта тэҥнээтэххэ Саха сиригэр хапытаалынайдык өрөмүөннэнэр оскуолалар бэлэмнэрэ син эрээри, сорох эрэгийиэннэр номнуо 100 % туттаран туралларын иһитиннэрдэ. Баартыйа бырайыагын эбийиэктэригэр оскуолалары хамыыһыйаҕа туттарыы атырдьах ыйын 28 күнүгэр буолуохтаах эбит. Бэҕэһээҥҥи көрдөрүүнэн тустаах эбийиэктэр уопсай бэлэмнэрэ 97,53 % тэҥнэһэрэ улаханнык үөрдүбэт диэн бэлиэтээтэ. Ол эрээри, көрдөрүү чааһынан уларыйар эбит, онон ыйыллыбыт болдьоҕу баттаһыахтара диэн быһаараллар.

Сорох оскуолалар, холобур, Саха политиэхиньиическэй лиссиэй, Дьокуускай куорат 21-с нүөмэрдээх оскуолата тас көстүүтэ да, ис өттө даҕаны букатын атын, саҥа көрүҥнэммитин ыйаллар. Оскуола дириэктэрдэрэ өрөмүөн хара саҕаланыаҕыттан оскуолаттан харыс да халбарыйбакка, үрдүгэр сылдьан тэҥҥэ хонтуруолласпыттарын Антонина Григорьева бэлиэтиир.

Норуот дьокутаата, “Бүтүн Арассыыйатааҕы норуот фрона” исполкомун салайааччыта Валерий Лютай: “Биир ньыгыл Арассыыйа” баартыйа, “Бүтүн Арассыыйатааҕы норуот фрона” хонтуруола баар. “Бүтүн Арассыыйатааҕы норуот фронун” ахтыбыыстара сайыны быһа 10-с, 27-с оскуолалары кэтээн көрдүлэр. Биһиги көрүллүбүт үп көдьүүстээхтик туһанылларын туһугар “охсуһабыт”, өскөтүн хапытаалынай өрөмүөн диэн ааттанар буоллаҕына өрөмүөн хапытаалынайдык  ыытыллыахтаах. 27-с оскуола 60-тан тахса сыллааҕыта тутуллубут, мин көрүүбэр, куорат оскуолаларыттан саамай дьиппиэктээхтэрэ. Ол эрээри, тустаах оскуолаҕа саамай кыра суума көрүллүбүт. 202-с түөлбэҕэ турар 33-с нүөмэрдээх оскуола (49 мөл. солк.) — арыый саҥатык, өссө тубуста. Оннооҕор 10-с оскуолаҕа 110 мөл. солк. көрүллүбүт, оттон 27-кэ – 28 мөл. солк. Бу туохха олоҕуран, ким быһаарыыта буолара өйдөммөт”, — диэн эттэ.

Дьокуускай куорат үөрэҕин управлениетын начаалынньыга Мария Петрова: “Биир ньыгыл Арассыыйа” баартыйа көҕүлээбит бырайыактара хайдах ыытылларыттан дьокутааттар долгуйаллара оруннаах. Оскуола систиэмэтин саҥардыы — чахчы холооно суох бырайыак. Урут оскуолалар хапытаалынай өрөмүөннэригэр хаһан даҕаны көрүллүбэтэх үп. Бастакы сыл, бастакы уопут. Биллэн турар, алҕастар бааллар этэ. Биһиги анаалыс оҥорон, кэлэр сылларга ону хатылаабат туһугар, учуоттуурга кыһаллабыт.

Оскуола систиэмэтин саҥардыыга (модернизация школьной системы образования) хапытаалынай өрөмүөн эрэ киирбэт. Манна материальнай-тиэхиньиичэскэй баазаны, тэрили, миэбэли, үөрэх кинигэтин саҥардыы, учууталлар идэлэрин таһымын үрдэтии эмиэ киирэр. Бу бырагырааманы ааспыт оскуолалар бэйэлэрин саҥаны киллэрэр (инновационнай) бырайыактарын бэлэмнии сылдьаллар. Ол эбэтэр, оҕолор истиэнэни, миэбэли саҥардыыны эрэ көрбөккө, үөрэх ис хоһооно уларыйбытын эмиэ билиэхтээхтэр. Билигин оскуолалары кытта бу үлэни ыытабыт”, — диэн быһаарда.

Манна даҕатан начаалынньык саҥа үөрэх дьылыгар киирэр уларыйыыларга санаатын тиэртэ. Ол курдук, билигин успуорт кулууптара, тыйаатырдара оскуола аайы аһыллыахтаахтарын, мэдиссиинэ кэбиэнэтэ куорат оскуолатыгар барытыгар баарын иһитиннэрдэ. “Арай биир уустук баар – үөрэх кэнниттэн эбии дьарык (продленные группы). Оскуолаларбыт иккилии симиэнэнэн үлэлиир буолан, билигин бу бөлөхтөрү оскуолаҕа барытыгар тэрийэр уустук. Миэстэлэринэн эрэ кыаллыан сөп”, — диэн эттэ.

“Главстрой” тэрилтэ бэрэстэбиитэлэ Андрей Климов: “Оскуола өрөмүөнүн бэлэмэ чааһынан уларыйар. Тус бэйэм 31-с, 10-с оскуолаларга сылдьан көрдүм. Бүгүҥҥү туругунан 11 оскуола уопсай бэлэмэ 98 % тэҥнэһэр. 10-с оскуолаҕа хаалыы баара, ол эрээри, үс нэдиэлэ иһигэр бэдэрээтчит үлэһит ахсаанын эбэн, үлэтин күүһүртэ. Тустаах оскуола 98% бэлэм. Маныаха ис үлэтэ туттарылынна. Оскуолаҕа миэбэлин киллэрэллэр. Роспотребнадзор, ЫБММ номнуо сылдьыбыттара. 100 бырыһыаҥҥа диэри тиийбэккэ турар 2 % — дьиэ илин өттө (фасад). Бу үлэтэ 90 бырыһыан бэлэм. Атырдьах ыйын 28 күнүгэр сарсыардаттан хамыыһыйа тутуохтаах.

31-с оскуолаҕа иккис-үһүс мэндиэмэнэ туттарыллыбыттара. Бастакы мэндиэмэнигэр муостатын үлэтэ уонна оскуола илин өттө (фасад) хаалан турар”, — диэн иһитиннэрдэ.

Норуот дьокутаата Виктор Федоров бу дьыаланан систиэмэлээхтик дьарыктанар ирдэнэр, норматив диэн баар диэн этэр. Итиэннэ манан үөрэх управлениета буолбакка, исписэлиистэр дьарыктаныахтаахтар диэн ыйар. Ону тэҥэ, оскуолаларга хапытаалынай өрөмүөн ыытыллара үчүгэй, манна уһуйааннар киириилэрин туруорсар эмиэ бэрт этэ диэн бэлиэтиир.

Мунньах кыттыылаахтара кэлэр сылларга сууманы оскуола төһө эргэтиттэн, өрөмүөнүн үлэтэ төһө улаханыттан көрөн тыырар сөптөөх диэн эттилэр. Сорох дириэктэрдэр тиэндэртэн (торги) кэмчилэммит суума “ыйанан” хаалбакка, тустаах оскуола туһатыгар көрүллэрэ буоллар диэн туруорсаллар эбит. Бырайыак эһиил эмиэ салҕанар, онон инникитин маны учуоттууллара буоллар диэн баҕалаахтарын тиэртилэр. Аны оскуола өртүттэн кэтээн көрүү баар буолуохтаах эрээри, маны анал исписэлиистэр хонтуруоллууллара ирдэнэр диэн эмиэ сөпкө ыйаллар.

Санатан эттэххэ, Саха сиригэр 58 эбийиэккэ хапытаалынай өрөмүөн барарыттан, быйыл 38 оскуола бүтүөхтээх, эһиилгигэ 20 оскуола хаалыахтаах.

Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0