Кирилл Алексеевы мин өссө 90-с сыллар саҥаларыгар устудьуоннуу сырыттаҕына бэлиэтии көрбүтүм. Кини оччолортон суруналыыстыканан “ыалдьан”, доҕорунаан Слава Киреевтиин “Маркет-пресс” диэн хаһыат тэрийэннэр Бэчээт дьиэтигэр элбэхтэ сылдьаллара.
Ити хаһыат икки-үс сылынан Саха сирин суруналыыстыкатыгар тыл-санаа көҥүлүн дьоһуннаахтык өрө туппут “Наше время” хаһыат сүнньэ буолбута.
Табаарыспынаан, биир идэлээхпинээн бэйиэт Софрон Осиповтыын Кирилл үлэлиир хоһугар куруук ыалдьыттыырбыт. 1990-с уларыйыылаах сылларга үгүһү кэпсэтэрбит, былаанныырбыт, өрөспүүбүлүкэбит инники кэскилин таайа сатыырбыт. Ырыалаах-тойуктаах, шашлыктаах, сөтүөлээһиннээх, бэл, хапсаҕайдаах сынньалаҥнар эмиэ бааллара.
Кирилл төһө даҕаны судаарыстыбаттан тутулуга суох көҥүл сурунаалыс буоллар, ханнык да боппуруоһу сырдатыыга аһара түһүүнү таһаарбат этэ. Мөккүөрдээх түбэлтэлэргэ бары таарыйыллар өрүттэри сиэрдээхтик кытыннарара, сырдатара. Дьиҥнээх Саха сирин патриота, Дьокуускай уола буолан саха култууратын, саха тылын олус интэриэһиргиирэ, өрө тутара. Сахалыы көҥүллүк саҥарбатар да, ааҕан, истэн өйдүүр гына үөрэммитэ, сахалыы прессаны билсиһэрэ, ырытара.
Суруналыыстыка аан дойдуга сайдыытын мэлдьи олус иҥэн-тоҥон үөрэтэрэ, ааҕара. Былырыын саас Канада Торонто куоратыттан кини сакааһынан хас да көрүҥ ол дойду хаһыаттарын аҕалан биэрбитим. Ити сайдыылаах дойдуга босхо пресса хайдах тарҕатылларын туһунан анаан кэпсэппиппит, үгүһү ыйыппыта, сэргээбитэ, мин да билбиппинэн барытын ырытан кэпсии сатаабытым.
Үгүс көрсүһүүлэрбититтэн бу биир уопсай хаартыскалаах эбиппит. 2000 сыллаахха “Вся Россия” пресса бэстибээлигэр Казаҥҥа дэлэгээссийэнэн барбыппыт. Улахан тэрээһини Татарстан суруналыыстара үрдүк таһымнаахтык тэрийэн ыыппыттара. Олус үчүгэйдик, өйгө хатанар гына сылдьыбыппыт. Бу хаартыскаҕа турар дьонтон ураты өссө “Чуораанчык” сурунаал кылаабынай эрэдэктээрэ Ольга Корякина-Умсуура, Саха сирин Суруналыыстарын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Иван Васильевич Борисов бааллара. Шаймиев приемугар сылдьыбыппыт. Татаардар аатырбыт «Шурале» балеттарын көрбүппүт. Татаар норуотун национальнай бырааһынньыгар сабантуйга кыттыыны ылбыппыт.
Сабантуйга «татаар» буоламмыт, аара маҕаһыынтан иккиэн түбүтүөйкэ ылан кэппиппит. Күлэн-оонньоон Кирилл Крым татаара диэн буолбута, мин Сибиир татаара аатырбытым. Ол кэмҥэ В.В.Путин дойдуга саҥа салайааччы буолан, сабантуйга кэлэн татаардыы норуот оонньуутугар кыттан, суораттаах улахан кытыйаҕа угуллубут үрүҥ көмүс манньыаты уоһунан кыбытан ороон таһаарбыта, кыайыылааҕынан биллэриллибитэ. Кини салайар кэмэ дойдуга үтүө түмүктэрдээх буолсу диэн билгэлэммитэ.
Былааннаах тэрээһиннэр кэннилэриттэн Кириллиин иккиэн Чувашия суруналыыс кыргыттарын кытта билсэн, өрүс кытылыгар пикниктээн, кутаа оттон, Казань куорат боруҥуй, сылаас түүнүн быһа олорбуппут. Хоһоон бөҕө аахпыппыт, гитаранан ырыа ыллаабыппыт, икки өрөспүүбүлүкэ суруналыыстара билсэ, сибээстэһэ туруох буолбуппут.
Кирилл Викторович Саха сирин информационнай эйгэтин сайдыытын XXI үйэ ирдэбиллэригэр эппиэттиир тосхоллорун таба тайанан тэрийдэ. Өссө да үгүс, саамай сүрүн уларытыыларын өлөр өлүү дэгиэ тыҥыраҕынан хаарыаннаах табаарыспытын былдьаан, олоххо бэйэтэ кыайан киллэрбэтэ… Ол эрээри, кини доҕотторо, үөрэнээччилэрэ кини суолун салгыахтара.
Кирилл нарын дууһалаах, айар куттаах киһи этэ. Төрүт эдэр сааһыттан талааннаах хоһооннору суруйара, ыллыырын сөбүлүүрэ, сытыы ис хоһоонноох, бэргэн тыллаах-өстөөх араатар, тыл этээччи этэ. Өрөспүүбүлүкэ соҕотох нууччалыы тылынан тахсар уус-уран-литературнай “Полярная звезда” сурунаалын редакционнай кэллиэгийэтин чилиэнэ… Сурунаал эрэдээксийэтин, редколлегиятын уонна бары ааҕааччыларын ааттарыттан Кирилл Викторович Алексеев ыар сүтүктэммит дьиэ кэргэнигэр, бары чугас дьонугар, аймахтарыгар дириҥ кутурҕаммын биллэрэбин.
Владислав ДОЛЛОНОВ, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскаҕа: К.В.Алексеев — “Наше время” хаһыат кылаабынай эрэдээктэрэ, Т.Е.Сивцев — “Сахаполиграфиздат” НИПХ генеральнай дириэктэрэ, В.С.Доллонов — СӨ Президенин уонна бырабыыталыстыбатын дьаһалтатын редакционнай-издательскай отделын салайааччыта, О.Г.Сидоров — “Илин” культурологическай сурунаал кылаабынай эрэдээктэрэ