Владимир Путин демография ырытарыгар Арассыыйаҕа элбэх оҕолонуу үгэстэригэр тохтоото, бэйэтин төрөппүттэрин холобурдаата.
«Мин төрөппүттэрим дьонноро 9-10 оҕолоох этилэр. Ол гынан баран, бары кэриэтэ Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр өлбүттэрэ. Ити улахан иэдээн уонна демография уопсай көрдөрүүтүгэр күүстээх охсуу этэ. Санатан эттэхпинэ, демография таҥнастыыта 1943-44 сылларга уонна 1991 сыллаахха, Сэбиэскэй сойуус ыһыллыбытын кэннэ тахсыбыта. Тоҕо? Тоҕо диэтэххэ, дьиэ кэргэҥҥэ оҕону былааннааһын саҕаҕа кыараабыта. Дьиктитэ диэн, оннооҕор 1991 сылларга дьон Аҕа дойду Улуу сэриитин кэминээҕи курдук настарыанньаламмыта. Ол эрэн, 2004-2006 сылларга Арассыыйаҕа, 1991 сылы кытта тэҥнээтэххэ, элбэх оҕо күн сирин көрбүтэ, төрөөһүн ахсаана элбээн барбыта. Ити дойду экэниэмикэтин балаһыанньата уларыйыытын уонна оҕону былаанныыр санаа элбээбитин кытта сибээстээҕэ.
Уопсайынан, кырачааны төрөтөн баран атаҕар туруоруу уустук дьыала, үп-харчы өттүнэн эмиэ. Ол иһин, биһиги дьайыыларбыт, пандемия кэмигэр эмиэ, оҕолоох ыаллары өйөөһүҥҥэ хайысхалаахтар.
Биһиги сорукпутунан чугастааҕы сылларга оҕону уонна ийэни өйүүр дьаһаллар ситимнэрин оҥоруу буолуоҕа. Ол эбэтэр оҕо төрүөҕүттэн оскуоланы бүтэриэр диэри көмөлөһүөхпүт. Бу демографияҕа улахан оруолу ылыаҕар эрэнэбин.
Оҕо төрөөһүнэ аҕыйааһына, мин санаабар, дьон интэриэһэ, олоххо көрүүтэ уларыйыытын, ол иһигэр оҕо төрөтөр саастаах дьахталлар, кытары сибээстээх. «Бастаан үөрэх, карьера, ол эрэ кэннэ дьиэ кэргэн», — дииллэр. 30 саастара бу тиийэн кэлэр, бу сааска иккис оҕо туһунан толкуйдаабаттар. Бу барыта уопсай тенденция. Дьиҥэр, мындыр өйү, дьайыыны эрэйэр дьыала. Демография боппуруоһунан дьарыктанар дьоҥҥо да бу процесска хаһан да бүтэһиктээх эппиэттэрэ суох буолар. Оҕо төрүүр үөрүүтэ, ийэ-аҕа буолуу материальнай балаһыанньаттан үөһээ турарын тастан соҥнооһуна суох өйдөтүөхтээхпит. Дьиэ кэргэн үтүө өрүттэрин, оҕолоох ыал дьолун талааннаахтык, мындырдык көрдөрүөхтээхпит. Онно сонуну киэҥник тарҕатар сириэстибэлэр үлэһиттэрэ, уопсастыбаннай тэрилтэлэр, ускуустуба диэйэтэллэрэ уо.д.а. көмөлөһүөхтээхтэр» — диэтэ.
Надежда ЕГОРОВА, edersaas.ru
Хаартыска — gazeta.ru