Көр-күлүү аан дойдутааҕы күнүгэр аналлаах «Дьээбэрэҥ- 2018» өрөспүүбүлүкэтээҕи XXIV күрэс П.А.Ойуунускай аатынан Саха Академическай тыйаатырыгар ыытылынна.
edersaas.ru
Күрэскэ Саха сирин 9 улууһун 14 нэһилиэгиттэн, Дьокуускай куораттан уонна Хатастан 29 кэлэктиип уонна 146 биирдиилээн кыттааччы кэлэн, көрү-нары көҕүлүттэн тутан көрбүтү эрэ үөртүлэр.
Сценаҕа бииртэн биир сонун, тупсаҕай таҥастаах, сэргэх муусукалаах, чаҕылхай толоруулаах нүөмэрдэр тахсан истилэр. Быйылгы күрэскэ саҥа кыттааччылары кытары норуоттан тахсыбыт талааннар – норуот тыйаатырдарын айар кэлэктииптэрэ, дьон сэргэ билинэр, сөбүлүүр талааннаах дьонноро тэбис- тэҥҥэ оонньоон киэргэттилэр. Онон, «Дьээбэрэҥ» быйылгы күрэһэ элбэх кыттааччылаах, сана ааттардаах, сонун көстүүлээх буолла.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи дьүүллүүр сүбэҕэ: профессор, искусствоведение доктора Ангелина Лукина, суруйааччы, бастакы «Дьээбэрэҥ» күрэһин тэрийсээччилэртэн биирдэстэрэ Лена Слепцова—Куорсуннаах, СӨ үтүөлээх артыыһа, суруйааччы Михаил Апросимов, Эдэр көлүөнэ тыйаатырын артыыската, СӨ үтүөлээх артыыската, көр-күлүү күрэстэрин хас даҕаны төгүллээх кыайыылааҕа Мария Данилова, СӨ култууратын туйгуна Светлана Сергеева—Гоголева (Кута-мата) үлэлээтилэр. Ангелина Лукина бэрэссэдээтэллээх өрөспүүбүлүкэтээҕи дьүүллүүр сүбэ бу күн күрэскэ киирбит 70-ча нүөмэри көрөн, сүүмүрдээн кыайыылаахтары быһаарда.
Ордук кэнники сылларга талааннаах эдэр ыччат ылбычча киһи кыайа-хото дьарыктаммат пародия, клоунада көрүҥнэригэр холонор буолбута көстөр. Араас музыкальнай нүөмэрдэр, ааҕыы араас көрүҥнэринэн кыттыы, көрдөөх ырыа, үҥкүү толоруллар уонна саҥа ааптардар суруйбут туруоруулара үксээбиттэрэ көстөр. 24 сыл устата өрүү муус устар бастакы күнүгэр ыытыллар «Дьээбэрэҥ» сылын ахсын эдэрсийэр, үүнэр-сайдар, салҕанар.
Быйылгы «Дьээбэрэҥ-2018» Гран-при бирииһин (25 тыһ.) – Өрөспүүбүлүкээҕи Норуот Дьиэтин дириэктэрэ С.С.Семенов, оҕолорго Гран-прины (5 тыһ.) – Дьокуускай куорат култуураҕа управлениетын начаалынньыга А.Н.Корякина, «Дьээбэрэҥ» ааптара И.И.Бурцев аатынан анал бирииһи «Дьээбэрэҥ» дирекцията туруордулар.
Кыайыылаахтар:
Гран-при – Анатолий Куприянов (сал. Марианна Толстоухова, Чурапчы улууһун Дириҥ с.);
1—кы миэстэ – «Бэрт бэтиэхэлэр» (сал. Валентина Варламова,
Уус Алдан улууһа);
2-с миэстэ – «Айтал» (сал. Евгения Попова, Амма улууһун Абаҕа с.);
3-с миэстэ – «Быара суохтар» (сал. Мария Дьячковская, Чурапчы улууһун Мындаҕаайы с.).
Номинациялар:
«Көрүдьүөһү күөттээччи» (бастыҥ эр киһи оруола) – Константин Третьяков (сал. Евгения Попова, Амма улууһун Абаҕа с.);
“Күндү күлүүк» (бастыҥ дьахтар оруола) – Саргылаана Иванова (Кэбээйи улууһун Мукучу с.);
«Бастыҥ толорооччу» – Александр Гоголев (сал. Валентина Варламова, Уус Алдан улууһун Бороҕон с.);
«Бэртээхэй бэтиэхэ» – Анна Созонова (сал. Мария Дьячковская, Чурапчы улууһун Мындаҕаайы с.);
«Көрдөөх кэпсээн кэһиилээх» – Данил Созонов (сал. Мария Дьячковская, Чурапчы улууһун Мындаҕаайы с.);
«Күргүөмнээх кыттыы» – «Балаҕаннаах бэтиэхэлэрэ» норуодунай тыйаатыр (сал. Михаил Жиндринскай, Үөһээ Бүлүү улууһун Балаҕаннаах с.);
«Көрдөөх көкөттөр» – «Дьээбэ-хообо холбуката» (сал. Евдокия Семенова, Хатас);
«Көрүдьүөстээх көөчөөннөр» – Өктөмнөөҕү норуодунай тыйаатыр (сал. Зоя Аржакова, Хаҥалас улууһун Өктөм с.)
«Бастыҥ музыкальнай нүөмэр» – «Дэгэрэн» фольклор ансаамбыла (сал. Дарья Алексеева, Евдокия Тарасова, Горнай улууһун Бэрдьигэстээх с.);
«Бастыҥ көрдөөх ырыа» – Екатерина Новикова, Иннокентий Птицын (Дьокуускай к.);
«Бастыҥ эксентрика» – Көрдөмнөөҕү норуодунай тыйаатыр (сал. Олеся Александрова, Хаҥалас улууһун Көрдөм с.);
«Бастыҥ оригинальнай нүөмэр» – Михаил Афанасьев (сал. Евгений Николаев, Амма улууһун Амма с.);
«Бастыҥ көрдөөх үҥкүү» – «Айтал» Абаҕатааҕы Духуобунай киин көр-күлүү бөлөҕө (сал. Евгения Попова);
«Бастыҥ дебют» – «Көрдөөх куолар» (сал. Сардаана Индеева, Ленскэй улууһун Бэчинчэ с.);
«Кута мата» – Тамара Илларионова (сал. Ньургуйаана Матвеева, Ньурба улууһун Антоновка с.);
«Уу-чу-кучук» – Алексина Осипова, (сал. Алена Филиппова, Хаҥалас улууһун Нөмүгү с.);
«Кэскиллээх толорооччу» – Арктикатааҕы култуура уонна искусство судаарыстыбаннай институтун устудьуоннарын бөлөҕө (Дьокуускай к.);
«Тэбэнэттээх күлүү» – Татьяна Гоголева (сал. Саргылаана Иванова, Кэбээйи улууһун Мукучу с.);
«Айуу чэ» – “Түһүлгэ» норуот айымньытын дьиэтин көр-күлүү бөлөҕө (сал. Ньургуйаана Матвеева, Ньурба улууһун Антоновка с.).
Оҕолорго:
Гран-при – «Биэтэхэчээн» – Нөмүгү норуодунай тыйаатырын оҕолорго көр-күлүү куруһуога (сал. Алена Филиппова, Хаҥалас улууһун Нөмүгү с);
I миэстэ – «Күлбэйэ» оҕо тыйаатырын кэлэктиибэ (сал. Сардаана Боронова, Бүлүү улууһун Тыымпы с.);
II миэстэ – «Дьырылы» оҕо фольклорнай ансаамбыла (сал. Наталья Мыреева, Ленскэй улууһун Бэчинчэ с.);
III миэстэ – Алексина Осипова, (сал. Алена Филиппова, Хаҥалас улууһун Нөмүгү с.).
Анал ааттар:
«Дьээбэрэҥ» ааптара Иван Бурцев аатынан анал бириис – Александр Гоголев (Уус Алдан улууһун Бороҕон с.);
«Айарга дьулуурун иһин» – Василий Копырин (сал. Зоя Аржакова, Хаҥалас улууһун Нөмүгү с.);
«Көр-күлүү жанрыгар бэриниитин иһин» – Петр Черкашин (сал. Зоя Аржакова, Хаҥалас улууһун Өктөм с.);
«Идэҕэ бэриниитин иһин» – Валерий Бубякин (Дьокуускай к.).
Ону сэргэ Махтал суруктар Марианна Романоваҕа, Валерия Федороваҕа, Алена Лыткинаҕа туттарылыннылар.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru