Чурапчы улууһун хортуоппуйунан, оҕуруот аһынан хааччыйан олорор предприниматель, Мындаҕаайы нэһилиэгин олохтооҕо Данил Павлов маннык быыһык кэмҥэ бэйэ оҥорон таһаарыытыгар төннөр уолдьаспытын туһунан этэр.
Данил Данилович 2016 сылтан саҕалаан төрөөбүт нэһилиэгэр Мындаҕаайыга оҕуруот аһын үүннэриинэн дьарыктанар. Билигин кини сыл аҥаарын устата улууһу хортуоппуйунан хааччыйа олорор.
– Билигин хортуоппуйбутун атыылаан бүтэрэн эрэбит. Алтынньыттан саҕалаан бу алта ый атыылаатыбыт. Хортуоппуйга, оҕуруот аһыгар наадыйааччы наһаа элбэх. Ол эрээри, билиҥҥи туругунан, биһиги хаһаайыстыбабыт сылы эргиччи улууһу барытын хааччыйар кыаҕа суох. Хортуоппуйбутун Мындааҕыйыттан бэйэбит таһа олоробут. Сүрүннээн Чурапчы нэһилиэгэ атыылаһар. Ону таһынан сайаапкаларынан нэһилиэктэргэ барыларыгар тиэрдэ олоробут, – диэн иһитиннэрэр кини.
Быйыл предприниматель 30 га сиргэ хортуоппуйу олордор былааннаах. Кини этэринэн, улууһу сылы эргиччи оҕуруот аһынан хааччыйарга үчүгэй үүнүүнү ылары ситиһиэххэ наада.
– Уопсайынан ылан эттэххэ, Саха сиригэр үүнүүнү ылыыбыт наһаа кыра. Ол иһин манна биир систиэмэлээх үлэ наада. Бастатан туран, үчүгэй сиэмэ хортуоппуйу ылыыга үлэлиэхпитин наада. Манна учуонайдарбыт болҕомтолорун уураллара буоллар диэн биир бэйэм баҕа санаалаахпын. Холобур, былырыын биһиги сиэмэ хортуоппуйбутун Татарстантан баран ылбыппыт. Тоҕо диэтэргин, чугас эҥэр үчүгэй сиэмэ хортуоппуй, хомойуох иһин, суох. Аны онтубут бэйэтин сыанатынааҕар айанын сыаната быдан ыарахан буолан тахсыбыта. Онон бэйэбитигэр манна үчүгэй хаачыстыбалаах сиэмэ хортуоппуйу үүннэрэрбит буоллар, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн үүнүүнү ылыы быдан тупсуо этэ. Иккиһинэн, ханнык баҕарар эйгэҕэ киэҥ билии-көрүү наада. Онуоха саҥа технологиялары баһылыырбыт, ааҕа-суоттуу үөрэнэрбит эмиэ ирдэниллэр, – диэн бэлиэтиир Данил Данилович.
Арҕааҥҥы дойдулар араас хааччаҕы киллэрбиттэрин түмүгэр, ас-үөл, табаар сыаната үрдүөҕэ диэн дьон-сэргэ дьиксинэр. Манна хоруйдаан кини: “Мин саныахпар, билигин аҥаардастыы судаарыстыбаттан миэхэ көмөлөһүҥ, аҕалыҥ дии олорбокко, бэйэ хамсанар кэмэ кэллэ. Оҥорон таһаарыыбытын үрдэтэн, дьоммутун-сэргэбитин хааччыйар кэммит кэллэ. Арассыыйаҕа элбэх быыстапкаларга сылдьабын, үгүс киһини кытары кэпсэтэбин, онтон көрдөхпүнэ атын эрэгийиэннэрдээҕэр тыа хаһаайыстыбатыгар биһиэхэ элбэх көмө оҥоһуллар. Атын эрэгийиэннэр да биһиги курдук хортуоппуйу сылы эргиччи үүннэрбэттэр ээ. Холобур, Иваново уобаласка хортуоппуйу олордор да, хомуйар да кэмнэрэ араа-бараа, уонча күнүнэн эрэ быысаһар. Ол эрээри биһигиннээҕэр элбэх үүнүүнү ыла олороллор. Онон маннык быыһык кэмҥэ санаабытын уларытан, тыабыт хаһаайыстыбатыгар, бэйэ оҥорон таһаарыытыгар болҕомтобутун күүскэ уурарбыт, бэйэбит хамсанарбыт наада буолла”, – диэн этэр.
Аграфена КУЗЬМИНА