Саахымат Аан дойдутааҕы күнүгэр Таатта улууһун Чычымаҕыттан үөрүүлээх сонун кэллэ.
edersaas.ru
Бу күннэргэ, үгэс буолбут, «Кулунчук» өрөспүүбүлүкэтээҕи саахымат бэстибээлэ 110 саахыматчыты түмтэ. Турнир күөгэйэр күнүгэр сылдьан Орто дойдуттан күрэммит чычымахтар биир дойдулаахтара, аатырбыт саахыматчыт Владимир Афанасьев сырдык кэриэһигэр ананан 6-с төгүлүн ыытылынна. Тэрээһин сүрүн сыала — оскуола саастаах оҕолорго сайыҥҥы сынньалаҥ кэмигэр таптыыр дьарыктарын тохтоппокко, дьиэ кэргэттэрин кытта кэрэ айылҕалаах Амма өрүс ыраас уутугар сөтүөлүү-сөтүөлүү үлэни, үөрэҕи, сынньалаҥы тэҥҥэ дьүөрэлээһин.
— Бэстибээлгэ Чурапчыттан, Мэнэ Хаҥаластан, Тааттаттан, Уус Алдантан, Кэбээйиттэн, Амматтан уонна Дьокуускай куораттан спортсменнар улахан бириистээх турнирга кыайарга-хоторго бигэ эрэллээх кэлбиттэр. Ол курдук, ФИДЕ маастара, маастарга кандидаттар уонна элбэх ахсааннаах разрядтаах саахыматчыттар турниры киэргэттилэр, эдэрдэргэ үчүгэй оонньууну көрдөрөн, маастарыстыбалара үрдүүрүгэр олук уурдулар. Ама, ким киэн туттубат буолуой, оҕолор ааттаах-суоллаах саахыматчыттары кытта тэҥҥэ илин-кэлин түһүспүттэринэн, бириистээх миэстэҕэ тиксибиттэринэн! Саастарынан арахсан, 5 араас турнир ыытылынна. Кыайыылаахтарга Владимир Афанасьев доҕотторо туруорбут 30000 солк. харчынан бирииһи, бары призердарга анал мэтээллэри, дипломнары, сыаналаах бириистэри туттардыбыт.
Үгэс быһыытынан, саахыматчыт аймахтара туруорбут анал номинациялара хаһаайыттарын буллулар. Спонсордар өссө биир ураты бэлэхтэрэ Амма нэһилиэгин олохтоохторун сүргэлэрин көтөҕүөн көтөхтө. Ол курдук, Владимир Афанасьев доҕотторо бастакы народнай поэт С.Р. Кулачиков-Эллэй аатын сүгэр Чычымах оскуолатын саахымат кылааһын ис киэргэтиитин (6 анал истиэндэ) бэйэбит эскизпитинэн оҥортордулар. Бу кылаас былырыыҥҥы үбүлүөйдээх сылга аһыллыбыта. Ону тэҥэ, ааспыт сайын 10 турнирнай саахыматы, чаһыны, аан дойду саахымакка чөмпүйүөннэрин мэтириэттэрин, магниттаах саахыматы бэлэхтээбиттэрин күндүтүк саныыбыт. Быйылгы турнирга доҕотторуттан Юрий Дарбасов, Николай Кукширин эҕэрдэлээтилэр, — диэн кэпсиир саахымат куруһуогун тренерэ Александра Софронова.
»Кулунчук» бэстибээл иннинэ Чычымах оскуолатын базатыгар нэһилиэк баһылыга Степан Соров бэйэтинэн тэрийэн, көҕүлээн 10 хонукка өрөспүүбүлүкэтээҕи «Отважная пешка» саахымат сайыҥҥы лааҕырын үлэлэттэ. Салайааччынан иккис сылын бэтэрээн учуутал Мария Егорова, тренердэринэн маастарга кандидат Александр Попов уонна кини көмөлөһөөччүтэ, Москватааҕы гражданскай авиация университетын устудьуона Юрий Афанасьев үлэлээтилэр. Лааҕырга араас улуустартан уонна Дьокуускай куораттан 35 үөрэнээччи сынньанна. Саахымакка күүстээх дьарык кэннэ оҕолор бэйэ-бэйэлэрин кытта күрэхтэһэн, сылаас күннэргэ сөтүөлээн, киэһээтин хамсаныылаах оонньуулары оонньоон, киинэ көрөн, биэчэрдэргэ кыттан бириэмэни билбэккэ аһардылар. Ордук арыллан «Талааннары көрдүүбүт», «Хоруол түүнэ» тэрээһиннэри оҕолор өргө диэри өйдүү-саныы сылдьыахтара.
Саахымат бэстибээлин түмүгэр тренердэргэ, төрөппүттэргэ аналлаах «төгүрүк остуол» ыытылынна. Манна улуустарга саахымат сайдыытын, оҕолору хайдах бэлэмниир ордугун кэпсэттилэр, анал идэлээх тренердэртэн сүбэ-ама ылан, өссө да бу умсугутуулаах саахымат оонньуута сайдарын, инникитин бу бэстибээл хас биирдии кыттааччыга бириис инниттэн эрэ буолбакка, күүтүүлээх бырааһынньык тыыныгар кубулуйарын баҕаран туран, санаа атастаһыыта буолла. Саахыматы таптаан дьарыктанар оҕолору арааран бэлэмнээбит фанат-тренер Александр Поповка төрөппүттэр истиҥ махталларын тиэртилэр. Маны таһынан, саахымат бэстибээлэ ыытыллар кэмин арыый да уһатан, оҕолор ыраас уулаах Аммаҕа дуоһуйа сөтүөлээн-сынньанан баралларыгар этии киирдэ.
— Бэстибээли түмүктүүр «төгүрүк остуол» сүрүн быһаарыытынан, Чычымахха интеллектуальнай сайдыы киинин аһарга СӨ Саахымат федерациятыгар, Үөрэх министиэристибэтигэр туруорсарга этии киирдэ. Онон бу ыйыллыбыт үрдүкү инстанциялар тыа сиригэр саахыматчыттары бэлэмниир оҕо киинин аһыыны өйүөхтэрэ диэн эрэнэбит, — диэн санаатын үллэһиннэ саахымат куруһуогун тренерэ Александра Софронова.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru