Чурапчылар дьиэ кэргэн уйгутун байытар бырайыактары олоххо киллэрэллэр
Коронавирус дьаҥыттан киллэриллибит хааччахтааһын миэрэлэрэ дьон олоҕор-дьаһаҕар, дьоҕус бизнескэ охсубатын туһугар Чурапчы улууһун дьаһалтата кэккэ дьаһаллары ылар.
edersaas.ru
Быһа эпииринэн тэриллибит планеркаҕа улуус баһылыга Андрей Ноговицын дойду салалтатын уонна коронавируһу утары охсуһар өрөспүүбүлүкэтээҕи суһал ыстаап сүбэлэригэр олоҕуран, улуус саппаас пуондатыттан үп көрөн дьоҥҥо-сэргэҕэ көмөлөһөргө тустаах дьаһаллар былааннаммыттарын иһитиннэрдэ.
Олортон биирдэстэрэ «Дьиэҕэр олор — дьиэ кэргэн экэниэмикэтинэн дьарыктан!» диэн девиһинэн үлэ буолар. Ырыынакка киирии уустук кэмнэригэр, 1990-с сылларга Чурапчы улууһугар «Тиэргэн» бырагырааманан түргэнник ситэр салааны сайыннаран, нэһилиэнньэ кэтэх хаһаайыстыба тэринэн улаханнык оҕустарбатаҕа. Ону ааһан улууска эт-үүт соҕотуопкатын тиһигэ тэриллибитэ. Ол үгэһи сөргүтэн, “Чурапчы” кэпэрэтиип ааспыт нэдиэлэҕэ 700 сибиинньэ оҕотун аҕалан нэһилиэнньэҕэ тарҕатта. Сайаапка өссө киирэр түбэлтэтигэр уу суола аһылыннаҕына, эбии аҕаларга былаанныыр. Маны таһынан, 5 тыһ. куурусса аҕалыллыахтаах.
Элбэх кыбартыыралаах уопсайдарга олорор, уһаайбата суох ыалларга анаан Амма эбэ быйаҥнаах хочотугар хортуоппуйу үүннэриигэ идэтийэр Мындаҕаайы бааһынай хаһаайыстыбата бырайыак оҥоро сылдьар. Үһүс сонун сүүрээнинэн Новосибирскайтан 3х4 кээмэйдээх тэпэлииссэлэри аҕалыы буолар. Сир аһын, отону хомуйууга грант олохтонуоҕа. Бу барыта дьиэ кэргэн экономикатын сайыннарыыга, ыаллар дохуоттаах, кыстыыр астаах-үөллээх итиэннэ изоляцияланыы эрэсиимин кэмигэр бириэмэни дьиэ кэргэн уйгутун байытарга туһанарга туһаайыллан тэриллэр.
Биирдэм урбаанньыттар умнуллубатылар. Олохтоох бүддьүөттэн тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыы улуустааҕы бырагырааматынан көрүллүбүт үбүнэн бааһынай хаһаайыстыбалары өйөөһүн граныгар куонкурус ыытыллыаҕа. Үлэ-хамнас тиһигин быспат инниттэн ыраах сытар Арыылаах, Бахсы, Алаҕар нэһилиэктэригэр килиэп буһарыытынан дьарыктанар урбаанньыттарга уонна «Маарыкчаан» потребуопсастыба Мырылатааҕы бэкээринэтигэр аадырыстаах көмө оҥоһуллуоҕа. Уопсастыбаннай аһылыгы тэрийэр урбаанньыттарга көмө эмиэ баар буолуоҕа.
Муниципальнай бас билиигэ сылдьар сир учаастактарын түүлэһиигэ чэпчэтии олохтонно. Коронавирус дьаҥын кэмигэр маҕаһыыннар, эргиэн, уопсастыбаннай аһылык уонна олоҕу-дьаһаҕы хааччыйар өҥөлөр эбийиэктэригэр сир учаастагын түүлээһин төлөбүрэ чэпчэтиллэр. Харантыынтан сылтаан үлэлэрин тохтотон, дохуоттарын сүтэрбит урбаанньыттар арендаҕа төлөбүрдэрин сороҕун уйунарга биир кэмнээх көмө көрүллэр. Гостиница уонна парикмахерскай өҥөлөрүн тэрийэр дьоҥҥо биир кэмнээх көмө бэриллэр. Онон, ЕНДВ ситиминэн үлэлиир, таһаҕаһы, дьону таһыы, таҥаһы-сабы тигии, парикмахерскай өҥөлөрүн тэрийэр, ас-үөл маҕаһыынын үлэлэтэр урбаанньыттар 2020 сылга 35 %-наах чэпчэтиинэн туһаныахтара. Бу туһунан улуус дьаһалтатын пресс-киинэ иһитиннэрэр.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru