Чурапчы улууһа дьиэ кэргэн экэниэмикэтин сайыннарыыга быйыл эмиэ тоҕус хайысханан үлэлиир былааннаах. Улуустааҕы тыа хаһаайыстыбатын управлениетын салайааччыта Анжелика Неустроева иһитиннэрбитинэн, быйыл түргэнник ситэр кыылы-сүөлү аҕалыыга, оҕуруот аһынан хааччыллыыга сүрүн болҕомтолорун ууруохтара.
– Билиҥҥи кэмҥэ, аан дойду үрдүнэн буола турар быһыыга-майгыга, араас хааччахтар киирэ турар кэмнэригэр, дьон-сэргэ дохуоттаах, кэтэх хаһаайыстыбалаах буолара наада. Дьиэ кэргэн экэниэмикэтин сайыннарыыга, бастатан туран, түргэнник ситэр кыылы-сүөлү, куһу-хааһы иитии барыаҕа. Быйыл улууска 900 сибиинньэни, 6000 кууруссаны аҕалар былааннаахпыт. Ону таһынан быйыл саҥа көрүҥ быһыытынан куска, хааска, бойлер кууруссаҕа сайаапка ыллыбыт, – диэн бэлиэтиир Анжелика Петровна.
Санатан эттэххэ, Чурапчы улууһа дьиэ кэргэн экэниэмикэтин сайыннарыыга анал бырагыраама оҥорон дьаҥ-дьаһах туруоҕуттан иллэрээ сылтан үлэлиир. Бырайыак бастакы түһүмэҕэр барыта тоҕус хайысханан 42 мөлүйүөн суумалаах дохуоту ылбыттара. Иккис түһүмэҕэр аҕыс хайысханан үлэлэппиттэрэ. Манна түргэнник ситэр кыылы-сүөлү иитиини таһынан оҕуруот аһынан, сибэкки үүннэриитинэн, о.д.а. дьарыктанар дьоҥҥо граннары олохтообуттара. Билигин бырайыактарын үһүс түһүмэҕин саҕалаан эрэллэр. Бырайыак барыта тоҕус хайысханан барара былааннанар. Ол курдук, куурусса, сибиинньэ, кус-хаас иитиититтэн саҕалаан оҕуруот аһын олордууга тиийэ.
Быйыл өрөспүүбүлүкэ 100 сыллаах үбүлүөйүн көрсө улууһу хортуоппуйунан хааччыйан олорор предприниматели Данил Павловы кытары кыттыһан, 100 ыалга хортуоппуй олордуутугар анал бырайыак тэрийбиттэр. Данил Данилович иһитиннэрбитинэн, бу маннык бырайыак ордук элбэх оҕолоох ыалга көмө буолар.
– Бу бырайыагынан Мындаҕаайыга биһиги 2 га сири көрөн, 100 ыалга хортуоппуй сиэмэтин биэрэн, олордон көмөлөһөбүт. Мындаҕаайы сирэ-уота өҥ уонна өрүс үрдүгэр турар буолан, оҕуруот аһын олордууга табыгастаах. Сирбин босхо биэрэбин, күрүөтүн-хаһаатын бэйэм көрөбүн, ол оннугар ыаллар миигиттэн хортуоппуй сиэмэтин атыылаһаллар уонна сайын уу ыстарарга кыттыһаллар. Сайынын бэйэлэрэ кэлэн бөҕүн-сыыһын ыраастаан, көмөн бараллар. Иллэрээ сыл пилотнай бырайыак быһыытынан маннык эмиэ үлэлэтэ сылдьыбыппыт. Хортуопуйдарын сайын устата үчүгэйдик көрбүт-истибит ыаллар үүнүүнү ылбыттара. Элбэх оҕолоох ыалга бу улахан көмө, – диэн бэлиэтиир кини.
Итини таһынан улууска чааһынай дьон оҕуруот аһын олордоллоругар кумаҕы, хара буоруу кииннээн атыылааһын саҕаланыаҕа.
Аграфена КУЗЬМИНА