«Чолбон» сурунаал балаҕан ыйынааҕы нүөмэригэр биллэр прозаиктар Данил Макеев «Хараҕа суох» уонна Анатолий Слепцов «Маҥан бөртөлүөт» диэн саҥа кэпсээннэринэн саҕаланар. «Хараҕа суох» кэпсээҥҥэ айылҕа тыынар тыыннааҕы араастаан айарын, олоххо тардыһыы күүһүн уонна киһи онно сыһыанын туһунан олус долгутуулаахтык ойууланар.
Оттон «Маҥан бөртүлүөт» диэн тэттик кэпсээҥҥэ кыһалҕа кыһарыйан киин сиртэн ыраах хоту дойдуга үлэлии тиийбит быраас дьылҕата уонна мэдиссиинэ, аныгы олох, сиэргэ-майгы олус кэрэхсэбиллээхтик сэһэргэнэр. Маны тэҥэ, ааспыт нүөмэргэ тахсыбыт Валерий Андросов «Аҕа дьоло» диэн аныгы олох уонна былыргы үгэстэрин, тыйыс айылҕа уонна киһи, аҕа уонна уол уустук алтыһыыларын туһунан кэпсээнин түмүгэ таҕыста.
Поэзияҕа саха норуодунай поэта Наталья Харлампьева «Сырдык ыраҥ ыйдаҥарарын тухары…» диэн саҥа хоһооннорун бөлөҕүттэн «Остуоруйа», «Өстөөх аһыыта», «Ыҥырыы», «Айгыстыы», «Мин саха буоламмын» уо.д.а. айымньылар киирдилэр.
Балаҕан ыйынааҕы нүөмэрбит саха ааҕааччытыгар икки саҥа поэманы утары уунна. Ол курдук, П.А. Ойуунускай аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата Елена Слепцова-Куорсуннаах «Чөркөөх таҥаратын дьиэтэ» диэн Чөркөөхтөөҕү история-мемориал мусуойугар турар Николай Чудотворец таҥаратын дьиэтин туһунан поэматыгар кэм-кэрдии тыына уонна саха олоҕо олус мындырдык дьүһүйүллэр.
Хабырыыс Ондороос «Быралыйбыт баатылылар» диэн тойук-поэматыгар сахалар «кимтэн кииннээхпитий, хантан хааннаахпытый?» диэн уһуга биллибэт ыйытыыга өссө биир саҥа санаа, ураты иэйии хоһуйуллубут. Поэт саха омугун төлкөлөөбүт Баатылы аҕа ууһун туһунан кэпсээн кэриэтэ кэрэһэлээн, история кэминиин тиһэн, уус-уран тылынан дьапталҕалаан, айымньытын ааҕааччыга олус сэргэхтик суруйан билиһиннэрэр.
Быйыл Саха АССР төрүттэммитэ 100 сылыгар уонна Саха сирэ Арассыыйа састаабыгар киирбитэ 390 сылыгар аналлаах «экспресс-ыйытыкка» – саха аныгы интеллигенциятын бэрэстэбиитэллэрэ тус санааларын үллэһиннилэр. Ыччат көрүүтэ хайдах эбитий?
Сахалар Нуучча судаарыстыбатыгар киириэхтэриттэн ыла хайдах алтыһан кэлбиппит туһунан саха норуодунай суруйааччыта Павел Харитонов-Ойукуну уонна устуорук Пантелеймон Петров-Хардыыны кытары сэһэргэстибит. Бу матырыйаалбыт ааҕааччы болҕомтотун эмиэ хайаан даҕаны тардыаҕа диэн эрэнэбит.
ХХ үйэ 30-с сылларыгар Алдаҥҥа кыһыл көмүс хостооһунугар үлэлээбит сахалар тустарынан Алдан кыраайы үөрэтэр мусуойун үлэһитэ Дария Васильева сэдэх хаартыскалардаах ыстатыйата таҕыста. Бу хаартыскалартан аймахтаргытын, биир дойдулаахтаргытын булуоххут.
Бүлүүттэн Архаадьый Самсуонап учуонай уонна уопсастыбанньык Иван Шамаев “Төлкөнү түстүүр түгэннэр” диэн кинигэтигэр кэрэхсэбиллээх бэлиэтээһиннэрин, сурунаал солбуллубат ааптара Ольга Макарова поэтесса Ирина Колодезникова–Ымыы поэзиятын анаарыытын ааҕыҥ.
«Күн – сири, “Чолбон” – саханы сырдатар!»