РНА Сибиирдээҕи салаатын Криолитозона биологическай проблемаларыгар институтун үлэһиттэрэ Роман Петров уонна Сергей Карсанаев Аллайыаха улууһун “Кыталык” заказнигар баар норуоттар икки ардыларынааҕы “Чокуурдаах” станциятыгар үлэлээн аҕыйах хонуктааҕыта кэллилэр.
Эдэр учуонайдар бачча ыраах тоҕо тиийэ сылдьыбыттарый? Биллэрин курдук, “Чокуурдаах” станцията Саха сирин сиригэр-уотугар парниковай гаастары чинчийиигэ анаммыт SakhaFluxnet регионнааҕы тиһигэр киирсэр.
Кинилэр бу станцияҕа анал прибордары туруора бара сырыттылар. Бу углекислай гаас уонна метан араҥатын мээрэйдиир тэриллэр эбит. Туруорбут тэриллэрин көмөлөрүнэн аны сайын от ыйыгар омук учуонайдара кэлэн, кэтээн көрүүнү ыытыахтара. Прибордар ыам ыйыттан саҕалаан бэс ыйыгар диэри үчүгэйдик үлэлииллэригэр полярнай күн уонна күн батареялара көмөлөһүөхтэрэ.
Маны сэргэ уолаттар үүнээйилэр үүнүүлэрин кэтээн көрөр фенологическай хаамыраны туруорбуттар. Хаамыра хас иккилии чаас буола-буола хаартыскаҕа түһэрэ турар. Манна олоҕуран туундараҕа хаар быйыл хаһан ууллубутун уонна кып-кыра (карликовай) хатыҥнарга уонна талахтарга бастакы сэбирдэхтэр хаһан тахсыбыттарын билиэххэ сөп.
— Урукку сылларга станцияҕа айанныыр кэммитигэр баччаларга араас кыыллары көрөөччүбүт, үгүстүк курупааскыларга уонна куобахтарга түбэһээччибит. Быйыл станцияттан төннүөхпүт иннинээҕи күҥҥэ икки хаар эбэни көрдүбүт. Биһигини буранынан олохтоох айылҕа харыстабылын үлэһиттэрэ тиэйэ сырыттылар, — диир Роман Петров.
Ити курдук, туундараҕа научнай үлэ тохтообот.
Женни Стрюкова, “Саха сирэ” хаһыат, //http:edersaas.ru/