Абитуриеннар билигин дьиэлэригэр олорон үөрэх саайтарын кэтииллэр. Бүддьүөт миэстэлэригэр кыранан хапсыбатахтар төлөбүрдээх үөрэхтэри көрүтэлииллэр.
Саха сирин оскуолатын бүтэрбит үрдүк үөрэххэ туттарсар оҕолор үгүстэрэ сайабылыанньаларын олохтоох кыһаҕа – М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университекка биэрэр. ХИФУга төлөбүрдээх үөрэххэ киирээччилэртэн кимнээххэ чэпчэтии көрүллэрий?
Тустаах ыйытыыга ректор Анатолий Николаев хоруйдуур:
— Бу ыйытыыга эппиэттиэм иннинэ, дойду ханнык баҕарар үрдүк үөрэҕин кыһатыгар төлөбүрдээх үөрэх төһө буоларын РФ Наукаҕа уонна үрдүк үөрэххэ министиэристибэтин нормативынан ыйылларын санатар тоҕоостоох. Биһиги, федеральнай министиэристибэ бүддьүөт миэстэтигэр көрбүт нормативтарыттан кыра сыанаҕа төлөбүрдээх үөрэххэ устудьуоннары үөрэтиэ суохтаахпыт. Ол да буоллар, ыйыллыбыт төлөбүрү бэйэбит университеппыт быһаарыытынан өрүү икки бүк намтатабыт. Итэҕэһин (разница) университет бүддьүөтү таһынан сириэстибэлэринэн бэйэтэ уйунар. Онон үрдүк үөрэх төлөбүрдээх миэстэ сыанатын үрдэтэр дииллэрэ оруна суох. Бэлиэтээн эттэххэ, кэлэр үөрэх дьылыгар үөрэх төлөбүрэ ааспыт сыллааҕынан хаалар.
Кэмиэрчэскэйгэ киирбиттэргэ чэпчэтиини туһаныы кыаҕа элбэх. Биһиги университеппытыгар бүтүн испииһэк баар. Онно олоҕуран, устудьуоннар үөрэхтэрин төлөбүрүн кыччатар кыахтаахтар. Холобура, университет орто анал үөрэҕэр киирээччилэр аттестаттарын баала 3,2-тэн кырата суох буоллаҕына, чэпчэтиинэн туһаныахтарын сөп. Бакалаврдар уонна исписэлиистэр төлөбүрү намтатар туһугар биир кэлим эксээмэҥҥэ (ЕГЭ) 160 баалтан үрдүк сууманы ыларга кыһаныахтаахтар. Оччотугар, университет бэйэтэ ыытар эбии тургутуутун (вступительные испытания) ситиһиилээхтик туттарар түгэннэригэр, кинилэргэ чэпчэтии көрүллэр. Онон университет “космическай” сыананы оҥорон, устудьуоннар суоттарыгар байар диэн этэр сыыһа, оннук буолбатах.
— Анатолий Николаевич, өскөтүн, абитуриент биир кэлим эксээмэҥҥэ 160 баалы ыллаҕына сыллааҕы төлөбүрэ төһө кыччыырый?
— Биһиги өрүү устудьуоннарбытын өйүүбүт. Бары туттарсааччылар биир кэлим эксээмэҥҥэ баалларын уопсай суумата 160-тан үрдүк түгэнигэр, өскөтүн, ХИФУ бэйэтэ ыытар тургутууларын ситиһиилээхтик ааспыт буоллаҕына, үөрэх төлөбүрэ намтыыр. Ол курдук, абитуриент үөрэххэ киирэригэр ыйыллыбыт суума аҥаарын, оннооҕор кыра аҥаарын эрэ төлүүр. Хаалбыт сууматын университет бэйэтэ уйунар. Дьиҥэр, 160 баал үрдүк көрдөрүү буолбатах – үс биридимиэккэ хас биирдиитин 53 баалтан арыый үрдүккэ эрэ туттарыан наада. Мантан сиэттэрэн, биһиги үөрэх төлөбүрүн сыанатын улаханнык чэпчэтэбит диэххэ сөп. Биир кэлим эксээмэн (ЕГЭ) орто баала университет таһымын туоһулуурун быһыытынан, инникитин орто баалы үрдэтэн биэриэхпитин эмиэ сөп.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: ХИФУ архыыбыттан.