Чэбдигирии уон сыла бэйэ доруобуйатыгар эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһарга ыҥырар

СӨ Ил Дарханын 1782 №-дээх “СӨ уопсастыбаннай доруобуйаны бөҕөргөтөр уонна доруобуйа харыстабылын систиэмэтин сайыннарар стратегическай хайысхалар туһунан” ыйааҕар, бэйэтин санаатын СӨ Ил Дархан дьаһалтатын процесснай уонна бырайыактыыр управлениетын департаменын салайааччыта Наталья Членова эттэ. Кини бэлиэтииринэн, Чэбдигирии уон сылын биллэрии гражданнар бэйэлэрин доруобуйаларыгар эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһалларыгар ыҥырыы буолар.

— Билигин уопсастыбаннай доруобуйа кэккэ уустуктары көрсөр. Бу — прием бириэмэтин кэтэһии, маршрутизация уһун, уустук бэрээдэгэ, бириэмэни барыыр докумуон үлэтэ, мэдиссиинэ үлэһиттэрин үрдүк ноҕурууската. Мэдиссиинэ көмөтүн оҥоруу хаачыстыбатыгар уонна тиийимтиэ буолуутугар өрөспүүбүлүкэ улахан хардыыны оҥордо диэн этиэххэ сөп. Ону доруобуйа харыстабылын көрдөрүүтүн тупсуута туоһулуур. Ол эрээри, кыһалҕа баар, олору биһиги өрүү көрсөбүт – арыый сайдыылаах дойдулар олохторун ыстандаарта уонна өҥөнү оҥоруулара биһиэхэ өссө да киирэ иликтэр. Бу доруобуйа харыстабылын систиэмэтигэр эрэ сыһыаннаах биир  өрүтэ буолар.

Олох майгыта уонна тас эйгэ хаачыстыбата  уопсастыбаннай доруобуйаҕа дьайыытын кыһалҕата киэҥ: бу тутулуктаныы (зависимость) уустук проблемата, социальнай-экономическай төрүөтү кытта сибээстээх буортулаах аһылык, куорат кирдээх салгына, уонна о.д.а. Доруобуйа боппуруоһа олус киэҥ буолан, уопсастыба олоҕун барытын таарыйар уонна маныаха бу ылыллыбыт ыйаах курдук кэлимсэ хоруй ирдэнэр.

Ыйаах соруга – хас биирдии киһи доруобай олохтоох уонна үтүө туруктаах буолар интэриэһин кыаҕын сомоҕолооһун. Дьон бэйэтин доруобуйатыгар эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһыыта – бу хас биирдии киһи үтүө турукка уонна доруобай олоххо талаһыытыгар тас усулуобуйаны тэрийии. Киһи этэ-­хаана уонна санаата туруктаах буолуута, төрүөҕүттэн сабыдыаллаабыт улахана суох төрүөттэн ураты, үксүгэр олоҕун майгытыттан олохсуйар, итиэннэ ирдэнэр эрэ түгэнигэр доруобуйа харыстабылын систиэмэтиттэн тутулуктанан хааччыллар.

Биллэн турар, судаарыстыба ханна баҕарар, хаһан баҕарар дьайар күүстээх уопсай тоҕоостоох, үрдүк технологиялаах, доруобуйа харыстабылын суһал систиэмэтинэн хааччыйыахтаах. Ол эрээри, киһи бэйэтин дорубуйатын көрүммэт буоллаҕына, маннык систиэмэ өрүү толору үлэлээх буолуоҕа. Олох хас биирдии түһүмэҕэр судаарыстыба ыарыыны эрдэттэн сэрэтэр, эт-хаан өттүнэн хамсаныыны, доруобай аһылыгы, аҕа көлүөнэ көхтөөхтүк, уһуннук олоруутун усулуобуйатын көрүөхтээх.

Уопсастыбаннай доруобуйаны бөҕөргөтүү уонна доруобуйа харыстабылын систиэмэтин сайыннарыы бырайыактыыр офиһынан үлэлиир волонтерскай саҕалааһын тустаах ыйаах олоххо киириитин платформатынан буолуоҕа. Үс субъект интэриэһин түмүөҕэ – гражданнары эмтиир доруобуйа харыстабылын систиэмэтэ, ыарыыны сэрэтэр уопсастыбаннай доруобуйа уонна сэрэтиигэ, эмтииргэ доруобуйа харыстабылын эйгэтигэр билим үнүстүрүмүөнүн саҥа  киллэрэр ньыматын систиэмэтэ.

Уопсастыбаннай доруобуйа – Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин уонна судаарыстыбаннай былаас уорганын эрэ буолбакка, муниципалитеттар, интэриэстээх тэрилтэлэр, гражданнар бэйэлэрэ доруобай буолууларын, олохторун уһаталларыгар уонна уопсайынан, үрдүк хаачыстыбаны ситиһэллэрин туһугар үгүс уопсастыбаннай институттар түмсүүлээх үлэлэрэ. Чэбдигирии уон сыла – хас биирдии Саха сирин олохтооҕун туруктаах уонна доруобай олоҕун  уһатыыны ситиһэр соругун үлэтигэр өрөспүүбүлүкэ туох баар таһаарыылаах күүстэрин-кыахтарын түмүөҕэ.

СӨ Ил Дарханын уонна Бырабыыталыстыбатын саайтыттан.