Кэбээйи улууһун Кальвица бөһүөлэгэр “Сойуус” устудьуоннар тутар этэрээттэрэ тиийэн, халаан содулун туоратыыга үлэлии-хамсыы сылдьар.
edersaas.ru
Өлүөнэ өрүһү өҥөйөн турар Бөргө учаастагар 1930-с сылларга Кэбээйи балыксыттарын холкуоһа олохсуйбута. Олоҕу кытары тэҥҥэ сайдан-үүнэн иһэр бөһүөлэккэ 1936 с. лүөччүк Отто Кальвица аата иҥэриллибитэ. Дьэ бу кэмтэн ыла бөһүөлэк Кальвица, судургутук Хаалбыс диэн аатынан биллэр.
Кальвицаны бастаан 1998 с., кэлин 2008 с. кэлбит халаан уута улаханнык айгыратан барбыта. Ол иһин, бырабыыталыстыба бөһүөлэги уу ылбат сиригэр көһөрөргө быһааран, эргэ дэриэбинэттэн үс биэрэстэлээх сиргэ саҥа бөһүөлэк тутуута саҕаламмыта. Билигин онно сүүрбэ алта олорор дьиэ, биэлсэр-акушер пууна, гааһынан үлэлиир сылытар ыстаансыйа итиэннэ улууһу хааччыйыахтаах оптоволоконнай сибээс быыската тутуллан, уот-күөс уонна гаас ситимнэрэ тардыллан тураллар. Аны, оскуола-саад дьиэтэ тутулларын кэтэһэннэр, олохтоохтор (барыта сэттэ уонча ыал) эргэ бөһүөлэккэ олороллор.
Быйылгы халаан уута эргэ Кальвицаны барытын ылбыта, хата, эрдэттэн сэрэнэннэр, олохтоохтор сүөһүлэрин-сылгыларын уу ылбат сиригэр таһаараннар быыһаабыттара. Билигин олохтоохтор дьиэлэрин-уоттарын чөлүгэр түһэриигэ үлэлииллэр, сорохтор саҥа бөһүөлэккэ туттар дьиэлэрин ситэрэллэр. Кинилэргэ көмөлөһө бэс ыйын 21 күнүгэр Дьокуускайтан “Сойуус” устудьуоннар тутар этэрээттэрэ кэлбитэ.
Айсен Оконешников, этэрээт хамандыыра:
— Этэрээппит сүүрбэ байыастаах, ХИФУ-ну таһынан СГТХА-ҕа уонна Намнааҕы педкэллиэскэ үөрэнэр ыччаттар бааллар. Олохтоох дьаһалта үчүгэйдик көрүстэ, саҥа бөһүөлэккэ, биэлсэр-акушер пуунун дьиэтигэр олохтоото. Аһынан-үөлүнэн, туттар тэрилинэн хааччыйда. Билигин баһаартан сэрэхтээх буолуу ирдэбилинэн, саҥа бөһүөлэги эргийэ тыаны солоон, 500 миэтэрэ усталаах, 30 миэтэрэ кэтиттээх балаһаны оҥоро сылдьабыт. Киин улуустарга тэҥнээтэххэ, олус бырдахтаах да буоллар, үлэбитин кэмигэр бүтэрэргэ кыһаллабыт. Салгыы эргэ бөһүөлэккэ хаарбах туруктаах дьиэлэри көтүрүүгэ үлэлиэхпит.
Лилия Иванова, этэрээт хамыһаара:
—— Кыргыттар алтыабыт, дьуһуурустубанан ас астыыбыт уонна кэрдиллибит маһы ыраастааһыҥҥа үлэлиибит. Сарсыарда тоҕус чаастан киэһэ алтаҕа диэри үлэлиибит, киэһэ өттүгэр сынньанабыт, оонньуубут. Мин бэйэм Хаҥалас Булгунньахтааҕыттан төрүттээхпин, университет историческай факультетыгар үөрэнэбин. Тутар этэрээккэ үһүс сылбын үлэлиибин, онтон бастакы сылбын хамыһаардыыбын. Кальвица кэрэ айылҕалаах, эйэҕэс-сайаҕас дьонноох дойду эбит. Бу бөһүөлэк ситэриллэн, олохтоохтор эргэ дэриэбинэттэн көһөн тахсыахтара, дьиэ-уот бөҕөтө эбии тутуллуоҕа, оччоҕуна биһиги “устудьуон эрдэхпитинэ Хаалбыска үлэлээбиппит ээ” диэн саныахпыт турдаҕа.
Сангаартан Виктор Эверстов («Дабаан» хаһыат) «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru сайтка анаан.