Быйыл саас Мэҥэ Хаҥалас Бүтэйдээҕэр тиийэ сылдьан бэрт интэриэһинэй ис хоһоонноох кыбытык тигии көбүөрү сөҕө—махтайа көрбүтүм.
edersaas.ru
Суруналыыстаабытым тухары бэрт үгүс илиинэн тигиини, араас оҥоһугу көрдүм да, бу көбүөр ис хоһоонун истээт, уруһуйун көрөөт, киһи көннөрү ааһа турбат үлэтэ диэн сыаналаабытым.
Көбүөрү Елена Сергеева салайар «Сиэдэрэй» иистэнньэҥнэр кулууптарын чилиэннэрэ куолаан тикпиттэр. Бу — Бүтэйдээх нэһилиэгэ Аҕа дойду сэриитин кэмигэр олоҕун-дьаһаҕын, үлэтин-хамнаһын ойуулаан кэпсиир устуоруйа кэрэһитэ.
Аҕа дойду уоттаах сэриитигэр Мэҥэ Хаҥалас улууһуттан 3770 киһи ыҥырыллыбыта. Кинилэртэн 1912 киһи сэрии толоонугар охтубут (ол иһигэр сураҕа суох сүппүттэр киирэллэр). Сэрииттэн 1859 киһи эргиллэн кэлбит.
«Өйдүүбүт. Киэн туттабыт. Махтанабыт»
Бүтэйдээхтэн 163 киһи Аҕа дойду Улуу сэриитигэр ыҥырыллыбыт. Кинилэртэн 64 киһи сэрии толоонугар охтубут. 16 киһи сураҕа суох сүппүт. Сэрииттэн 97 киһи эргиллибит.
«Сиэдэрэй» кулууп дьахталлара Улуу Кыайыы 75, Ийэ дойдуга бэриниилээх буолуу суолталаах сылларыгар анаан «Бүтэйдээхпит дьоно хорсуннук сэриилэспиттэрин хаһан да умнуохпут суоҕа!» диэн санаанан салайтаран, кыбытыгынан «Өйдүүбүт. Киэн туттабыт. Махтанабыт» (ааптар Валентина Стручкова) көбүөр (панно) тигэн үйэтитэргэ быһаарыммыттар.
Үс сэргэ – сэриигэ барбыттар бэлиэлэригэр
Бүтэйдээхтэр саамай күөгэйэр күннэригэр сылдьар ыччаттара Аҕа дойду уоттаах сэриитигэр: Куоллараттан, Алаастан, Биэкинэттэн түмсэн айаннаабыттар. Көбүөргэ ойууламмыт үс томтор уонна үс сэргэ ону кэрэһилииллэр. Аллараа Суола үрэх уста сытар (ааптар – Валентина Чямпина).
Ийэ уолун сэриигэ атаарар түгэнэ
Сайыҥҥы күн чаҕылыччы тыгар. Ийэ айылҕа саамай киэркэйэн, симэнэн турар кэмэ. Кырдьаҕас ийэ уолун сэриигэ атаара турар. Бу «сэрии» диэн ынырык тылга, хартыына айылҕа барахсан хаан тохтуутун, ийэ сүрэҕэ, дууһата айманарын утарарын көрдөрөр. Эйэлээх, ыраас күннээх, сырдык халлааннаах олох иһин саллаат сэриилэһэ, төрөөбүт дойдутун, чугас дьонун көмүскүү баран эрэрин кэпсиир ис хоһоонноох панно (ааптар – Домна Устинова) болҕомтону тардар.
Уоттаах сэрии
Бүтэйдээх хаарыаннаах ыччата, эр дьоно Ийэ дойдуларын иннигэр олохторун толук биэрэр уоттаах сэрии түгэнэ (ааптар – Галина Борисова).
Албан аат. Умуллубат уот
Албан ааттаах хорсун буойуттар кэриэстэригэр хаһан да умуллубат уот умайар (ааптар – Анастасия Прокопьева).
Кыайыы уордьана
Уран тарбахтаах иистэнньэҥнэр бэлиэтииллэринэн, бу сүрдээх бириинчиктик кыбытан тигиллибит үлэ. Уордьан — сибэтиэй оҥоһук (ааптардар – Саргылаана Сидорова, Фаина Колесова).
Салаа бурдук – оонньооммотох оҕо саас
Сэрии ыар кэмнэригэр үссэнэр үөрүүнү бэлэхтээбит бурдук туорааҕа, үөрэ ото — оонньомотох оҕо саас, аас-туор олох, хоргуйуу туоһута. Бу үлэ сэрии оҕолоругар, тыыл бэтэрээннэригэр анаммыт (ааптар – Александра Соловьева).
Үлэ Дьоруойун «Уһун сиэлэ»
Баара-суоҕа 28 сааһыгар Саха сиригэр Социалистическай Үлэ Дьоруойунан буолбут биир дойдулаахтара Афанасий Степанов «Уһун сиэл» диэн ааттаах миинэр миҥэтэ, көлүйэр көлөтө – бүтэйдээхтэр киэн туттуулара. Бу лоскуй паннону аатырбыт сылгыһыт Афанасий Степановка настаабынньыктаабыт Гаврил Иванов кыра кыыһа Тамара Захарова тикпит.
«Эргиллии»
Сэриигэ сылдьыбыт саллаат Улуу Кыайыы сырдык дьаралыгар куустаран, кыайыы кынаттанан төрөөбүт түөлбэтигэр, иэримэ дьиэтигэр эргиллиитэ.
Сир-дойду кинини эрэ кэтэспиттии киэркэйэн, симэнэн турар. Ыһыах ыһыллар күүтүүлээх кэмэ. Дьоно-сэргэтэ үөрэн, уолларын айхаллыыр түгэннэрэ (ааптар – Елена Сергеева).
Сэрии оҕото
Сэрии сылларын оҕото, сэбиэскэй-партийнай үлэһит, педагогическай үлэ бэтэрээнэ, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Бочуоттаах гражданина Роман Брызгалов бу дириҥ ис хоһоонноох көбүөр аттыгар хаартыскаҕа түһэн, төрөөбүт Бүтэйдээҕэр ахтылҕанын таһаарда. Ким да умнуллубат, туох да умнуллубат…
Ити курдук, Бүтэйдээх иистэнньэҥнэрэ тикпит биир көбүөрдэрэ нэһилиэк сэрии кэминээҕи олоҕун киинэ лиэнтэтин курдук ойуулаан көрдөрүүтэ, нууччалыы эттэххэ, «шедевр»!
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru