Бу дьыл олунньу 21 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа, Олоҥхо тыйаатырын туруорааччы режиссера, тапталлаах кэргэн, амарах ийэ, эбээ Корнилова Матрена Владимировна уһун ыарахан ыарыыттан биһиги кэккэбититтэн туораата.
Матрена Владимировна Корнилова кулун тутар 24 күнүгэр 1962 сыллаахха Дьокуускай куоракка артыыс дьиэ кэргэҥҥэ күн сирин көрбүтэ. Оҕо эрдэҕиттэн тыйаатыр эйгэтин сэргии улааппыт, умсугуйбут буолан, 1985 сыллаахха М.С. Щепкин аатынан Москватааҕы Үрдүкү Театральнай училищеҕа туттарсан киирбитэ. Училищены туйгуннук бүтэрэн, “киинэ уонна драма тыйаатырын артыыһа” идэни ылбыта. Үөрэҕин бүтэрээт, Былатыан Ойуунускай аатынан Саха Судаарыстыбаннай тыйаатырыгар үлэтин саҕалаабыта.
П.А. Ойуунускай аатынан Саха академическай драматическай тыйаатырыгар оруоллара: В. Мекумянов “Адьынат” драматыгар уустук дьылҕалаах Агния; С. Белов “Сибэкки Кыыс” остуоруйатыгар Сибэкки Кыыс; В. Васильев-Харысхал “Хайырҕас синдрома” пьесатыгар Саха сиригэр бурдук үүннэрээччи ыччат биригээдэтин кыыһа Тина, «Үтүө санаа аанньала» пьесатыгар Калисфена Автономовна; А. Софронов “Бүдүрүйбүт” испэктээгэр Мааппа, “Олох оонньуура” испэктээгэр эдэр дьахтар; Б. Ойуунускай “Дойду оҕото Дорогуунап Ньукулай” айымньытынан испэктээккэ Үчүгэй Өрүүнэ; А. Сивцев “Бэйэ дьоно” испэктээккэ Надя, Дуня; О Нил “Имэҥнээх таптал” пьесаҕа Абби; Суорун Омоллоон “Көҥүл итии күнэ” испэктээккэ Аимба; П. Хакс “Фредегунда” пьесаҕа Фредегунда Королева; Ж. Ануй “Оркестр” испэктээккэ Патриция. Семен Ермолаев-Сиэн Өкөр “Аҥар ытыс тыаһа”, “Арай биирдэ” испэктээктэригэр Матрена Корнилова эмиэ ситиһиилээхтик оонньообута.
Матрена Корнилова хас биирдии айбыт оруоллара бэйэ-бэйэлэригэр маарыннаспаттара, көрөөччүнү долгутар, итэҕэтэр гына оонньуура. Ол курдук, А. Борисов “Илиир хоруол” испэктээгэр сүрүн оруоллартан биирдэстэрэ, Илиир хоруол улахан кыыһа Ханарыйа, А. Чехов “Чайка” испэктээгэр Аркадина оруолларын бу персонажтар майгыларын-сигилилэрин, ис туруктарын артыыс быһыытынан күүстээх энергетикатынан, харизматынан олус чаҕылхайдык толорбута.
Кини Саха араадьыйатыгар диктордаабыта, уһун кэмҥэ Бырабыыталыстыбаннай тэрээһиннэр, кэнсиэртэр, бенефистэр солбуллубат конфераньселара.
Поэзия киэһэлэрин ааҕааччы да, туруорааччы-режиссер да быһыытынан тэрийэн ыытара. Ол курдук, А.С. Пушкин поэзиятын, нуучча лирик поэтессалара Вероника Тушнова, Мария Петровых, саха бэйиэттэрэ Кындыл, Наталия Харлампьева, Сайа, Саргы Куо уонна Владимир Федоров, Сергей Прачев хоһооннорун иэйэн-куойан аахпыта.
Матрена Владимировна 2012 сылтан Олоҥхо тыйаатырыгар эбии үлэлиир.
«Олох долгуннара» — Ийэ; Алтан Сарын айымньытынан «Эллэй Боотур» испэктээккэ Сабыйа баай хотун; И. Тимофеев-Теплоухов “Куруубай хааннаах Кулун Куллустуур” олоҥхотунан испэктээккэ Айыыһыт Хотун; Н. Абрамов олоҥхотунан “Удаҕаттар” испэктээккэ олоҥхоһут; М. Ионова-Андросова “Таптал талыыта” олоҥхотунан испэктээккэ Силлирикээн эмээхсин; Тан Сяньцзу “Пионовая беседка” айымньытынан “Илэ – түүл” испэктээккэ Ду Ли Нээн ийэтэ — Олоҥхо тыйаатырыгар оонньообут оруоллара.
2014 сыллаахха Япония Аан дойдуга аатырбыт Кабуки, Но классическай тыйаатырдарыгар Олоҥхо тыйаатырын эдэркээн труппатын кытта Матрена Владимировна баран, үөрэнэн, билиитин хаҥатынан кэлбитэ. Саха сирин, Арассыыйа, Аан дойду таһымнаах театральнай фестивалларга үгүстүк уонна ситиһиилээхтик кыттыбыта.
2018 сыллаахха Олоҥхо тыйаатырыгар туруорааччы-режиссер быһыытынан үлэлиир. Матрена Владимировна олоҥхоһут П. Ядрихинскай-Бэдьээлэ “Дьырыбына Дьырылыатта” олоҥхотунан испэктээги сонуннук туруоран, киһини толкуйдатар сценографиялаан, дириҥ философиялаан, XXI үйэ сахатын, ыччатын тыйаатыр нөҥүө олоҥхоҕо чугаһаппыт, эдэр артыыстар талааннарын уһугуннарбыт уһулуччу улахан үлэтэ буолар. 2018 сыллаахха “Кыһыл көмүс мааска” Национальнай театральнай бириэмийэҕэ П. Ядрихинскай “Дьырыбына Дьырылыатта” олоҥхотунан испэктээгэ “уһулуччу режиссер” номинация бириэмийэтигэр түһэриллибитэ. Үгүс тетральнай кириитиктэр биһирэбиллэрин ылбыта. Матрена улэтин туһунан Россия араас хаһыаттарыгар, интернет ситимигэр бэчээттэммитэ. Элбэх бэстибээллэргэ ыҥырыы туппута
Аҕыйах ахсааннаах хотугу төрүт омуктар тыйаатырдарыгар “Гаса Хунаат” эбэҥки үһүйээнэ (В. Харысхал); “О чем поешь в ночи, Белая волчица” юкагир үһүйээнэ; “Нэлтэк” эбээн ньимкаана (Е. Тайшина и В. Роббек); “Саһарҕа хоптото” (Г. Дьячков) туруорбута.
Корнилова Матрена Владимировна ыарахан ыарыыны кытта охсуһа сытан, олоҥхоһут Тоҥ Суорун “Сылгы уола Дыырай бухатыыр” олоҥхотун инсценировкатын суруйбута. Бу үлэ үөрэнээччилэригэр “олоҥхону үөрэтиҥ, чинчийиҥ, ис дьиҥин билиҥ уонна өбүгэҕититтэн бэриллибит талааҥҥытынан бар дьоҥҥутун былыргылыы ис куттааах, аныгылыы тэтимнээх олоҥхоҕо төнүннэриҥ” диэн кэс тылга тэҥнээх кэриэс буолар…
Матрена Владимировна саха, нуучча, омук классик суруйааччыларын айымньыларыттан артыыс быһыытынан иитиллэн, сайдан-үүнэн баран, олоҥхоҕо дьиҥнээх суолун булбута. Ол курдук, олоҥхону аныгы кэм тэтимигэр олордон, тыйаатыр сценатыгар олоҥхону сонуннук туруоруу хайысхатын киллэрэн, тута араас саастаах көрөөччүлэр, учуонайдар биһирэбиллэрин ылбыта. Бу үлэтинэн Олоҥхо тыйаатырыгар атыттарга холобур буолар дьоһун бэлиэни, идэҕэ муҥура суох бэриниилээх буолуу майгытын хаалларда…
Саха тыйаатырын уонна Олоҥхо тыйаатырын
бар дьонун аатыттан:
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Судаарыстыбаннай сүбэһитэ Андрей Борисов,
Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа Анатолий Николаев,
Саха Өрөспүүбүлүкэтин ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ Виталий Власов,
Арассыыйа норуодунай артыыһа Степанида Борисова,
Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна Мария Турантаева.