Быраас Василий Слепцов ыйааһын түһэриигэ бэйэтин холобурун үллэстэр

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Хирург Василий Геннадьевич Слепцов М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет медицинскэй институтун аспирантуратыгар үһүс сылын үөрэнэр. Кини доруобуйа харыстабылын эйгэтигэр бэйэтин суолун 17 сыл анараа өттүгэр санитарынан саҕалаабыта. Билигин Медицинэ национальнай киинигэр, 2-с №-дээх хирургия салаатыгар онус сылын үлэлиир.

edersaas.ru

Манна киһи моонньун былчархайыттан саҕалаан, тыҥатыгар, куолайыгар, куртаҕар, оһоҕоһугар араас уустук эпэрээссийэлэр оҥоһуллаллар. Аспирантураҕа чинчийэр хайысхатынан суон оһоҕос искэннэрэ буолаллар. Бу үлэтэ ситтэҕинэ-хоттоҕуна хайаан даҕаны киэҥ эйгэҕэ сырдатыллыаҕа. Онтон билигин, кини бэйэни көрүнүүгэ, доруобуйаны тупсарыныыга сүбэлэрин билсиэхпит.

Ыарахан ыйааһын айгыратар

         “Саха эр киһитэ отут сааһыгар эт тутар, эмискэ ыйааһына эбиллэр. Онтон этэ-сиинэ чиҥиир, эбэтэр салгыы халыйан, уойан барыан сөп”, — диир Василий Геннадьевич. Үс сыллааҕыта, отуттаах, 170 cм үрдүктээх эдэр хирург 103 киилэ ыйааһыннааҕа. Куорат олохтооҕун быһыытынан, үгүс хамсаныыны эрэйэр үлэтэ-хамнаһа суоҕа, массыынаҕа убаммыта, этээскэ лиибинэн дабайар этэ. Тугу сөбүлүүрүнэн, ордук киэһэ, хото аһыыра. Тото-хана аһаатаҕына үөһэ-нооро “баалларын биллэрэннэр”, “Панкреатин” таблеткатын истэҕинэ табыллар буолбута. Сыыйа хаанын баттааһына 170/120, 160/110 үрдээбитэ, сүрэҕэ бүллүгүрүүр, хам тутан ыалдьар, киэһэ атаҕа дарбайар, хаамтаҕына аҕылыыр, аанньа утуйбат буолбута. Маннык салҕанан бардаҕына табыллыа суохпун, бэйэм бэйэбэр көмөлөспөтөхпүнэ ким көмөлөһүөй диэн толкуйга киирбитэ. Суоттанан көрдөҕүнэ, арай, икки санныгар уон тоҕустуу киилэлээх сүгэһэри түүннэри-күннэри сүгэ сылдьар курдуга. Онон ыйааһынын түһэринэргэ бигэ сыал-сорук туруорунан, биир сылынан 10 киилэни, онтон иккис сылыгар өссө 10-ну түһэрэн, барыта 20 киилэни бырахпыта. Ол түмүгэр хаанын баттааһына 120/80 буолбута, бэйэтин уопсай туруга чөлүгэр түспүтэ.

Ситиһии хайдах кэлбитэй?

         Бастатан туран, Василий Геннадьевич массыынатын атыылаабыта. Номнуо үһүс сылын саас муус устар ый саҥатыттан күһүн кыстык хаар түһүөр диэри бэлисипиэтинэн сылдьар. Кыһынын ноҕуруускатын эбэн, нэдиэлэ ахсын иккитэ бассейҥҥа харбыыр уонна спортивнай саалаҕа сүүрэр. Күҥҥэ чаас аҥара таһырдьа хаамар туһалаах. Сарсыарда хаамар ордук, тоҕо диэтэххэ, киэһэ үлэ кэнниттэн киһи сылайар уонна хаамтаҕына элбэҕи аһыан наада. Куорат олохтоохторугар өссө биир сүбэтэ – лифтэн аккаастаныы, ол туох да уустуга суох курдук эрээри, сыыйа үөрэнэр эбиккин. Холобур, харчы төлүүр эрээрибин, тоҕо сатыы сылдьыахтаахпыный диэн санаа “мэһэйдиир”. Бастаан өрүү кирилиэһинэн түһэр буолбут, онтон сатыы дабайан, лифт диэни умнубут.

Аһылык туһунан сиһилии кэпсэттибит. Билигин араас диеталарга алтаттан киэһэ аһыыры боболлоро сыыһа. Саха дьоно былыргыттан киэһэ аһыыр үгэстээхпит. Ол эрээри, ыйааһыны түһэрэргэ, киэһээҥҥи аһылыгы хайаан да кыччатыахтааххын. Хойутуу ыга аһаан утуйдахха, ис уорганнарыҥ түүннэри үлэлииллэр. Куртах кэҥиир, оһоҕос уһуур. Киһи сынньаммат, уутун хаммат. Аны болҕойон көрдөххө, гарниры наһаа элбэҕи сиибит. Киэһэ эти кытта ууга, паарга буспут эбэтэр сибиэһэй оҕуруот аһын сиир үчүгэй. Өлүүбүт кыра буолуохтаах. Ыйааһын оннун булуор диэри куурусса этин сиир ордук, кэлин ханнык баҕарар эккэ көһүөххэ сөп. Маныаха Василий Геннадьевич, омук сириттэн аҕалыллыбыт куурусса этэ араас эмп-томп, гормон булкаастааҕынан, олохтоох оҥорон таһаарааччылар бородууксуйалара ордугун бэлиэтиир.

Сарсыарда аччыктаан турабыт уонна тото-хана төһөнү баҕарар аһыыбыт. Ол үксүгэр бэҕэһээ киэһээҥҥиттэн ордубут ас уонна хааһы буолар. Ханнык баҕарар хааһыны сиэххэ сөп, мааннайы кытта. Үлэлиир киһи бу сиэбитин эбиэккэ диэри толору “уматар”. Араас от, отон булкаастаах чэйи, кыратык кофены истэххэ, биир-икки кырбас хара килиэби сиэтэххэ сэниэ эбиллэр.

Эбиэккэ кэмчилии соҕус аһаныллар. Холобур, миини тэриэлкэҕэ быһаҕас куттуллуохтаах. Соркуойу, гарнирдаах эти эмиэ порция аҥаарын сиэниллэр. Минньигэһи бэрт кыраны — пирожнай аҥарыттан элбэҕэ суоҕу. Саамай сүрүнэ диэн, остуолга уһуннук олорбокко, аһаат да туран, куукунаттан тахсыахха наада. Диетологтар этэллэрин курдук, күҥҥэ биэстэ-алтата, кыралаан, кэмнээн аһыыр үлэлии сылдьар дьоҥҥо сөп түбэспэт. Быыска чэй истэххэ “баһыыба” курдук буолар.

Маннык тэтиминэн Василий Слепцов ыйааһынын биир тэҥник тутан, чэгиэнник-чэбдиктик сылдьар, үлэлиир-хамсыыр. Былырыыҥҥыттан ыла бэйэ туругун хонтуруоллуур чаһы курдук гаджеты туһанар. Аныгы тэрили сакаастаан, атыылаһан, хаан баттааһынын, сүрэх тэбиитин, күҥҥэ төһө калорийдааҕы аһаныахтааҕын, хамсаныллыахтааҕын билэ-көрө, кэтэнэ сылдьарбытыгар сүбэлиир.

Кырдьыга даҕаны, доруобуйабытын эдэр эрдэхтэн көрүнэрбит, кыһалларбыт туһалаах буоллаҕа. Хирург Василий Геннадьевич Слепцовка бэйэтин холобуруттан судургу эрээри, итэҕэтиилээх сүбэлэригэр махтаныаҕыҥ.

Мария РЕШЕТНИКОВА, “Саха сирэ” хаһыакка, edersaas.ru саайтка анаан.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0