Күһүн уонна кыһын – гириип уонна ОРВИ өрө турар кэмнэрэ. Ол биир төрүөтүнэн дьон элбэхтик тоҕуоруһар сабыылаах сирдэригэр вирус инфекцията түргэнник тарҕанара буолар.
edersaas.ru
Сыл аайы өрө турар ыарыыттан харыстанар сүбэлэри Дьокуускай к. 1 №-дээх поликлиникатын ыарыыны сэрэтиигэ отделениетын сэбиэдиссэйэ Ефросинья Дьячковская биэрдэ:
– Гириип долгунуттан быыһанарга быһыыны ылыы (вакцинация) көмөлөһөрүн, эрдэттэн харыстанар наадатын санатабыт.
Билигин гириип вируһун 2000-тан тахса арааһа баара биллэр. Кинилэр бэйэ-бэйэлэриттэн антигеннай спектрдэринэн арахсаллар.
Быһыы гирииптэн харыстанар саамай эрэллээх ньыманан буолар. Ол эбэтэр быһыы кэннинээҕи турук киһини ыарыыттан эрэллээхтик харыстыыр.
Полиомиелит, дифтерия, куор курдук улахан инфекциялар быһыыны маассабайдык ылыы түмүгэр толору кэриэтэ суох оҥоһуллубуттара. Сезон аайы кэлэр гирииби утары сыл аайы быһыыны ылыы араас саастаах дьон ыалдьыытын уонна өлүүтүн биллэ аҕыйатар. Онон билигин, A/H1N1/2009 гириип сайдар кэмигэр, эмиэ итинник сыал-сорук турар.
Быһыыны биэрии сыалынан-соругунан гирииби инфекция быһыытынан барытын суох оҥоруу буолбакка, гириибинэн ыалдьыы уонна өлүү ахсаанын аҕыйатыы (чуолаан, гириип содулларыттан, сүрэх-тымыр, тыҥа, ааһан-араҕан биэрбэт патология уо.д.а. сытыырхайарыттан) уонна харыстааһын буолар.
Кутталлаах араҥаҕа ким киирсэрий?
Доруобуйа харыстабылын аан дойдутааҕы тэрилтэтэ (ВОЗ) нэһилиэнньэ бу араҥата сыл аайы быһыыны ыларыгар сүбэлиир:
— 65-тэн үөһээ саастаах кырдьаҕастар (ааһан-араҕан биэрбэт патологиялаах дьон – хайа баҕарар саастарыгар);
— 6 ыйыттан саҕалаан, 15-гэр диэри саастаах оҕолор;
— медицинэ үлэһиттэрэ;
— дьону кытары алтыһар исписэлиистэр.
Арассыыйаҕа гириип содулуттан эмсэҕэлиир кутталлаах бөлөххө 0-6 саастаах оҕолору, 60-тан ааспыт аҕам саастаах дьону, ааһан биэрбэт соматическай ыарыылаахтары (сааһыттан тутулуга суох) киллэрэллэр. Бу бөлөххө ону сэргэ оскуола оҕолоро, устудьуоннар, эмтиир тэрилтэлэр, тырааныспар, үөрэх тэрилтэлэрин уонна хааччыйар эйгэ үлэһиттэрэ киирсэллэр. Байыаннай подразделениеларга, казармаларга гирииби көбүтэр инфекциялар олохсуйар кутталлара эмиэ баар.
Сибиэһэй салгынныын доҕордос
— Бастатан туран, ыалдьар дьону кытары хантаактаһартан туттун, киниттэн 1 миэтэрэттэн ыраах сылдьарга кыһалын;
— Ыарыһаҕы кытары хантаактаһаргар мааската кэт;
— Инфекция тарҕанарын бопсор туһуттан илиигин мыыланан эбэтэр бактериялары утарсар суурадаһынынан (испиирдээх) сууна сырыт;
— Сөтөллөр уонна ытырдар кэмҥэр муннугун уонна айаххын сабын, биирдэ эрэ туһаныллар салфеткалаах, былатыактаах сырыт;
— Дьон элбэхтик тоҕуоруһар сиригэр (саататар дьаһалларга, мунньахтарга, көрсүһүүлэргэ) сылдьаргын аҕыйат;
— Үлэлиир, сынньанар сиргин сотору-сотору салгылат;
— Хараххын, муннугун уонна айаххын кирдээх илиигинэн таарыйыма;
— Чөл олоҕу тутус (сөптөөх утуйуу, сибиэһэй салгын, көхтөөх сынньалаҥ, битэмииннээх аһылык)
Судургу быраабылалар
Атын дьону кытары хантааккын хааччахтаа, суһаллык бырааһы ыҥыр. Инфекцияны атын дьоҥҥо сыһыарбат уонна ыарыы туох да содула суох ааһарын наадатыгар ыалдьыбыт күҥҥүттэн саҕалаан, 7 күн устата дьиэҕэр олор.
Ыалдьар кэмҥэр оронтон турбат буола сатаа, битэмииннээх суурадаһыннары, ол иһигэр кыраадыһы түһэрэр отонноох көөнньөһүгү элбэхтик ис. Быраас этиитин барытын толор уонна вируһу утары охсуһар препараттары чопчу схеманан ис. Төһө да үтүөрбүт курдук буолбутуҥ иһин, анаабыт эмтэрин барытын толору ис.
Бэйэҥ туруккар хаһааҥҥытааҕар да болҕомтолоох буол.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru