Босхо эмп эридьиэһэ

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Чэгиэн буолууга, уһун үйэлэниигэ, демографияҕа, дьон-сэргэ олоҕун, тус туругун тупсарынарыгар болҕомто күүһүрэр. Итини сэргэ, босхо эмтэнии, медицинскэй көмөнү оҥоруу боппуруостарын дьүүллэһии тиһиктэнэр.


Москубаҕа Бүтүн Арассыыйатааҕы «Право на лекарство» кэнгириэскэ РФ доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин бэрэстэбиитэллэрэ дьону босхо эминэн хааччыйарга сокуон оҥорорго бэлэмнэрин туһунан иһитиннэрбиттэр. Эминэн-томунан босхо туһанааччылар сокуоҥҥа олоҕуран туһаналларын, ону тэҥэ быраастар хамыыһыйаларын быһаарыытынан, эмп-томп босхо бэриллиэн сөбүн туһунан эмтэнээччилэри көмүскүүр Лиганы салайар Александр Саверскай эппитин, Судаарыстыбаннай Дуума доруобуйаҕа харыстабылын Кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы, дьокутаат Федот Тумусов өйөөбүт.  Бу туһунан «Московский комсомолец» хаһыакка суруллар.

Манна даҕатан эттэххэ, Судаарыстыбаннай Дуума дьокутаата Галина Данчикова СӨ бары улуустарыгар, нэһилиэктэргэ миэстэтигэр тиийэн олох таһымын, нэһилиэнньэ сүрүн кыһалҕатын билэр-көрөр. Айаныгар-сырыытыгар кини доруобуйа харыстабылыгар болҕомтото уҕараабат. Тыа сирдэригэр аптекаларга сылдьан эминэн-томунан хааччыллыыларын, хайдах көрүнэн олороллорун, эмп-томп тиийиитэ, ыарыһахха тиксиитэ хайдаҕын иҥэн-тоҥон ыйыталаһар.

Босхо эминэн хааччыйыы өрөспүүбүлүкэҕэ хайдаҕый?

Бу туһунан СӨ доруобуйа харыстабылын миниистирэ Михаил Охлопков иһитиннэрдэ.

2017 сыл тохсунньу ыйдааҕы чахчынан, уопсайа 300 лицензиялаах тэрилтэ, 983 эми-тому тарҕатар аптекалар бааллар. Хас улуус аайы аптекалар үлэлииллэр. Анаабырга 2016 с. «Сахафармация» ААУо аптечнай пуун тэриллибитэ. Кыра нэһилиэк аптеката суох буоллаҕына, чэпчэтиинэн туһанааччылары наадалаах эминэн-томунан учаастактааҕы балыыһа, ФАП, амбулатория хааччыйаллар. Биир аптека сылга ортотунан 1784 киһини хааччыйар.

Улуус, өрөспүүбүлүкэ аптекалара эмтэрин 44 №-дээх ФС атыылаһаллар. Сайаапка киириэҕиттэн эмп аптекаҕа тиэрдиллиэр диэри ортотунан 2-3 ый барар. Уустук суоллаах-иистээх ыраах сытар улуустар эмтэрин 4-6 ыйга тиийэр гына суоттаныахтаахтар.

Чэпчэтиинэн туһанар категория гражданнарыгар 2016 с. өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 1 282,6 мөл.солк., федеральнай бүддьүөттэн – 509,8 мөл.солк. көрүллүбүт. 2017 сылга  өрөспүүбүлүкэттэн – 1 500, 23 мөл.солк, федеральнайтан – 485, 56 мөл.солк. тыырыллыбыт.

СӨ доруобуйа харыстабылын миниистирэ Михаил Охлопков босхо эмкэ-томко көрүллэр суума элбээбитин эттэ итиэннэ биэс анал судаарыстыбаннай бырагырааманы быһаарда:

1.7 ВЗН (7 высокозатратных нозологий) федеральнай бырагыраама. Ол эбэтэр, ыарахан сыаналаах эмп ыарыһахтарга (хаан искэнин сорох ыарыылара, гемофилия, муковисцидоз, гипофизарный нанизм, Гоше ыарыыта, рассеянный склероз, орган олордуутун (трансплантация) эпэрээссийэтин кэнниттэн) аадырыстанан кэлэр. Өрөспүүбүлүкэҕэ бу бырагырааманан  646 киһи, ол иһигэр 69 оҕо туһанар. Бу сыыппара уларыйа турар. Онон хас ый ахсын реестр оҥоһуллар. Көрүллэр суумата сылга быһа холуйан 200 мөлүйүөн солк.

Бу бырагыраамаҕа ырысыабынан бэриллибит ыарахан сыаналаах эмигэр ыарыһах бэриммэт буолан хаалар түбэлтэтигэр (резистентность), өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтэ уйунар. Холобур, миелолейкозтаах 14 ыарыһахха сылга 42 мөл.солк.барар.  

  1. “Обеспечение необходимыми лекартсвенными препаратами” федеральнай бырагыраамаҕа (I, II группалаах инбэлииттэр, инбэлиит оҕолор, Аҕа дойду улуу сэриитин кыттыылаахтара, инбэлииттэрэ) үбэ-харчыта федеральнай бүдьүөттэн 485 мөл. көрүллэр. Манна 39 500 киһи баар.
  2. Өрөспүүбүлүкэ «Социальная поддержка отдельных категорий населения в части бесплатного обеспечения лекартсвенными средствами» бырагырааматыгар 141 тыһыынча киһи киирэр. Манна үһүгэр диэри саастаах оҕолор, элбэх оҕолоох ыал 6-гар диэри саастаах оҕото, тыа сиригэр олорор аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар, 31 нозологиялаах (сахарнай диабеттаахтар, бронхиальнай астмалаахтар, ревматоиднай артриттаахтар, онкологиялаахтар уо.д.а.) киирэр. Бу бырагырааманан сылга эми-тому ыларга 945 мөлүйүөн кэриҥэ барар.

4.Тыыл бэтэрээннэригэр, респрессия содулуттан эмсэҕэлээбиттэргэ, реабилитацияламмыттарга туһааннаах өрөспүүбүлүкэ бырагырааматыгар уопсайа 2020 киһи баар. Сылга эмкэ-томко 15 мөл. 300 тыһ. солк. барар.

5.Сэдэх (орфанные) ыарыылаахтары эминэн хааччыйыыга өрөспүүбүлүкэ бырагыраамата көмөлөһөр. Манна уопсайа 131 киһи баар, онтон 32-тэ оҕо. Кинилэр эмтэригэр-томторугар өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 549 мөл. солк. көрүллүбүтэ. Эмтэрэ олус сыаналаахтар. Ол курдук, мукополисахаридозтаах биир оҕону эмтииргэ сылга 57,4 мөл. суумалаах эмп наада буолар. Манна даҕатан эттэхпинэ, сэдэх ыарыылаахтарга федеральнай бүддьүөттэн үп көрүллэригэр үлэлэһэ сылдьабыт, — диир миниистир.

Сыанаҕа хонтуруол

Михаил Егорович эмп сыаната сиэрэ суох үрдүө суохтааҕын этэр. Онуоха СӨ доруобуйа харыстабылын  министиэристибэтэ, эминэн хааччыйыы отдела, Росздравнадзор кэмиттэн-кэмигэр мониторинг оҥороллорун, электроннай тиһигинэн киирэн аптекаҕа ханнык эмтэр баалларын көрөллөрүн, сыананы хонтуруоллуулларын бэлиэтиир.

Кыһалҕаны быһаарарга

М.Е.Охлопков кыһалҕаны быһаарарга хайдах үлэлэһэллэрин сырдатта:

Сыл бүтүөн инниттэн, улуустарынан эрдэттэн ханнык улууска хаһыс группалаах хас инбэлиит баара, ыарыһахтар туох эмкэ наадыйаллара, чопчу биир улууска хастыы мөлүйүөн суумалаах эмп-томп наада буолара реестринэн көрүллэр. Онон биһиги өттүбүтүттэн эмкэ-томко туһаайыллар үп-харчы кэмигэр тыырыллан бэриллэр. Улуустар аукционнарын сыл бүтүөн иннигэр үүнэр сылга анаан ыытыахтаахтар. Онно кыайыылаах тахсыбыт аптека, урбаанньыт сакаастаахтары кытта сыл устата үлэлэһэр. Эбэтэр улуустар аптекалара Дьокуускайтан, соҕуруу куораттартан хааччыналлар. Биитэр «Сахафармацияттан» ылыахтарын сөп.

Кыһалҕа сабаҕалааһыҥҥа тахсар. Ол курдук, бу улууска быйыл, эһиил бачча киһи маннык ыалдьыа диэн сабаҕалыыр кыаллыбат. Ыарыһах ахсаана ый ахсын уларыйа турар. Ол иһин, үп эрдэттэн саппаастаах бэриллэр. Ол гынан баран, ыарыһахтар эбилиннэхтэринэ, сыл бүтэһигэр улуустарга харчылара тиийбэккэ хаалар. Онно көһүтүллүбэтэх соһуччу кыһалҕаны быһаарарга министиэристибэ ыксаллаах быһыыга-майгыга диэн хаалларбыт үбүттэн, улуустар  балаһыанньаларыттан көрөн тыырар.

Үлэни-хамнаһы күүһүрдэн иһэр туһуттан, 2018 сылтан информатизация үлэтин күүһүрдүөхпүт. Эмп эйгэтин тэрилтэтэ аптеканы, пациены кытта сибээһэ тиһиктэниэ. Онон аптека төһө ыраах улууска баарыттан хааччахтаммакка,  миэстэтигэр ханнык эмп баарын, суоҕун суһаллык быһаарар кыах үөскүө. Маны сэргэ, электроннай ырысыап киириэ. Оччоҕо ыарыһах ырысыап анатарын көһүппэккэ, аптекаҕа тиийэн эмин-томун ылар кыахтаныа. Маны таһынан клиническай боротокуол диэҥҥэ көһүөхпүт. Ыарыһах саамай наадыйар эмин эрэйэ суох ыларын курдук, РФ доруобуйа харыстабылын министиэристибэтинэн бигэргэтиллиэ.

Сардаана БАСНАЕВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0