1980 сылтан – хаһыат эйгэтигэр баарбын. Үлэбин “Эдэр коммунист” хаһыакка саҕалаабытым. Онтон бу хаһыаппыт “Сахаада” диэн ааттанан, уопсастыбаннай-бэлитиичэскэй хаһыат буолан хаалбыта. Мин «Илин” сурунаалга көспүтүм.
“Сахаада” ыччакка болҕомто уурбат диэн санаанан салайтаран, хайдах эрэ гынан ыччат хаһыатын тэрийиэххэ наада диэн толкуйдаабытым. Москубаҕа баран, оччотооҕу үп миниистирэ Владимир Ильич Птицыны көрсөн, ыччат хаһыатын үбүлээһинин хайдах тэрийиэххэ сөбүн ыйыталаспытым.
Ити кэмнэргэ ыччакка аналлаах таһаарыы суоҕа. Доҕотторбун Афанасий Мигалкины уонна Василий Васильевы-Харысхалы кытта хайдах таһаарабыт диэн бииргэ дьокутаат буола сылдьан сүбэлэспиппит. Онтон Виктор Ноговицын ыччат уонна успуорт миниистирэ буоларын кытта идиэйэбин эттим. Биир күн эмискэ таһааран ыһар хайдах да кыаллыбатын эттим. Онон бастаан сурутуулаах хаһыаттарга сыһыарыы быһыытынан таһаарыахха диэн этии киллэрдим. «Саха сирэ» хаһыакка сыстыбыта.
Сүрүн болҕомтобутун ыччат күннээҕи кыһалҕатыгар, тугунан тыынан, үлэлээн-хамсаан олорорун күүскэ сырдатарбыт. Наар ыччат хаһыатыгар үлэлээбит киһи буоларым быһыытынан, төһө сатанарынан, ыччат ортотугар элбэхтик сылдьан, кинилэр олохторун — дьаһахтарын билэ сатыырым.
Миниистир Виктор Петрович Ноговицын, солбуйааччыта Афанасий Иванович Ноев тэрээһиннэрбитигэр сылдьаллара. Оннооҕор Тааттаҕа оччолорго бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Егор Афанасьевич Борисов тахса сылдьыбыта. Аҥаардас оонньуу, үҥкүү күрэхтэһиилэрэ эрэ буолбаттар этэ. Ону таһынан, өссө өй оонньуулара, төгүрүк остуоллар буолаллара. Тааттаҕа 1996 сыллаахха биир көрсүһүүгэ уон биир учуонай, билим дуоктара, хандьыдааттар, академик кыттыбыттара. Онон “Эдэр саас” хаһыат өй даҕаны, эт-хаан эрчийиитин даҕаны өттүнэн, туһунан ыччаты иитэргэ улаханнык хамсаабыта.
Уруһуйдьуппут Никита Пестряков уонна фотографпыт Олег Николаев хаартыскалара эмиэ иитэр – үөрэтэр суолталаах кэрэҕэ-үчүгэйгэ уһуйаллар этэ.
«Эдэр саас» сыһыарыы тахса турарыттан үөрэбин. Төрүттээбит хаһыатым үбүлүөйдээх 30 сылынан бу сыллар тухары үлэлээбит – хамсаабыт суруналыыстары итиитик – истиҥник эҕэрдэлиибин! Билиҥҥи суруйар ыччат бу хаһыаттан кынаттаннын, сайыннын, үрдүк таһымнаннын диэн баҕарабын!
Иван Петрович Ушницкай — Уйбаан Уһунуускай,
1993 – 1996 сс. «Эдэр саас» хаһыат сүрүн эрэдээктэрэ