Билиини, сатабылы биэрэр бэртээхэй тэрээһини дьохсоҕоннор биһирээтилэр

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Россияҕа Экология, СӨ Ыччат, Таатта улууһугар Дьиэ кэргэн, саха литературатын төрүттээччи А.Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй  төрөөбүтэ 140  сылыгар уонна Россияҕа Бибилэтиэкэ күнүнэн Таатта улууһун дьоллоох Дьохсоҕонун саҥа кулуубугар сэргэх тэрээһин ыытыллыбыт.

Биһиги корр.,  «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru


Тэрээһиҥҥэ дьохсоҕоттору сэргэ, ыаллыы нэһилиэктэртэн кэлэн кыттан көх-нэм буолбуттара бу күүтүүлээх күннэрин ситэрэн-хоторон, сэргэхситэн биэрбит. Олохтоохтор былааннаммыт бары хайысхаларга көхтөөхтүк кыттыбыттар. Тэрээһин бибилэтиэкэ көҕүлээһининэн кулууптар, түмсүүлэр кыттыгастаах үһүс сылын ыытыллар. Сиһилии нэһилиэк бибилэтиэкэрэ Галина Другина кэпсиир:

-“Ааҕар дьиэ кэргэн” куонкуруска түөлбэлэртэн биирдии дьиэ кэргэн кыттыыны ылла. Манна ыаллар дьиэтээҕи бибилэтиэкэлэрин көрдөрдүлэр, саамай сөбүлээн аахпыт кинигэлэрин туһунан сырдаттылар, таайбараҥ таайдылар, авангардка хаһыаттан оҥорбут модаларын көрдөрдүлэр. Бу күрэскэ “Саар ыаҕас” түөлбэттэн кыттыбыт Саргылаана Охлопкова кыыһынаан Ангелиналыын кыайыылаах аатын ылан үөрдүлэр-көттүлэр.

Уолбаттан «Дьэҥкир алып” диэн түмсүү кыттааччылара хоһоон ааҕан, үлэлэрин туһунан сырдатан дьохсоҕоттору кэрэ эйгэтигэр киллэрдилэр. Айар үлэни сэҥээрээччилэр “Куорсун” (Дьохсоҕон) түмсүүлэри кытта көрсөн ирэ-хоро сэһэргэстилэр, үлэ үөрүйэҕин атастастылар , — диир Галина Николаевна. Кини манна да5атан, “Куорсун” айар түмсүү тэриллибитэ иккис сылын сэтинньигэ туолуохтаа5ын, ол эрээри, номнуо биэс кинигэлээхтэрин, араас литературнай куонкурустарга бириистээх миэстэлэрдээхтэрин,  сурунаалларга, хаһыаттарга айымньылара бэчээттэнэрин киэн туттан бэлиэтээтэ. Норуот фольклорун чыпчаала олонхону  айар Акулина Егасова кэлэн ыалдьыттаабытыттан, айар үлэ умсулҕаныгар сылдьар дьон тэрээһиҥҥэ көхтөөхтүк кыттыбыттарыттан үөрэрин биллэрдэ.

Галина Николаевна салгыы тэрээһиҥҥэ талааннаах дьону ыҥыран маастар-кылаастары ыыттарбыттарын дьон-сэргэ наһаа биһирээбитин, астыммытын бэлиэтээтэ.  

Бастатан туран, «Кэрэни бэйэҥ илиигинэн» маастар-кылаастар улахан болҕомтону тартылар. Ытык Күөлтэн уран тарбахтаах Марианна Варламова хаһыаттан корзина бэртээхэйин оҥоро үөрэттэ. Самаан сайыны уруйдаан, дьэрэкээн сибэккилэри фоамирантан хайдах оҥорору Ирина Павлова көрдөрдө.  Кыргыттар киниттэн өссө киэргэллэри оҥоро үөрэннилэр. Туйаара Охлопкова  салалтатынан  “Мери Кей” консультаннара Оксана Тарабукина, Парасковья Петрова кэрэ сэбэрэни тупсарыныыга маастар-кылаас биэрдилэр. Манна ыаллар ийэлэрэ, эбээлэрэ, эдэр кыргыттар үөрэ-көтө сырыттылар. Онтон “Минньигэс ырай” хайысхабытыгар кондитер Татьяна Петрова минньигэс ас арааһын астаан аҕалан оҕо-аймахха үөрүүнү бэлэхтээтэ. Ыал ийэлэригэр сүбэ-ама биэрдэ.

Дьохсоҕоннооҕу «Эйгэ» түмсүү уус илиилээхтэрэ Сусанна Васильева, Зинаида Петрова оҕуруонан сахалыы харысхалы киһи бэйэтэ хайдах оҥостуон сөбүн көрдөрдүлэр, баҕалаахтары үөрэттилэр-такайдылар. Бу күн тэрээһиҥҥэ мустубут бары ыалдьыттар битэмииннээх утахтарынан, кучуттан чэйинэн күндүлэннилэр-мааныланнылар. Кучу чэй доруобуйаҕа туһатын туһунан «Олоҥхо  сүбэтэ» түмсүү кыттыылаахтара кэпсээбиттэрин ыалдьыттар бары сэргээн иһиттилэр, ыйытыыларыгар хоруйдары ыллылар, ону сэргэ, истиэндэттэн ааҕан билиилэрин-көрүүлэрин хаҥатыннылар. Дьохсоҕон олохтооҕо Мария Макарова сылаас саха чэйинэн күндүлээн бар дьонун үөртэ.

Маны сэргэ, “Айылҕа эмтиэкэтэ” эко-бар «Саһарҕа” диэн үҥкүүһүт эбэлэр түмсүүлэрин күүһүнэн үлэлээтэ. Манна эмтээх үүнээйилэри үөрэтэр, хомуйар, ураты дьикти дьарыктаах Любовь Власова ыалдьыттарга уонтан тахса утах арааһын амсатта. Оҕолор ордук ньээмтэн утаҕы, хатыҥ уутун сөбүлээн истилэр. Ыал ийэлэрэ, эбээлэрэ бу утахтар туохха туһалаахтарын токкоолостулар, хайдах оҥорорго  ыйыы-кэрдии ыллылар.

 «Дьикти кинигэлэр» түөлбэлэр, түмсүүлэр быыстапкаларыгар Пекарскай тылдьытын бастакы тахсыыта, ытыска батар кыракый кинигэттэн саҕалаан  улахаҥҥа, халыҥҥа, былыргы үйэтээҕигэ тиийэ кинигэ арааһа аҕалыллыбыта улахан кэрэхсэбили ылла. Аны, биллиилээх дьонтон илии баттааһыннаах кинигэлэр силиги ситэрэн биэрдилэр. Саамай элбэх оннук кинигэни Светлана Архипова аҕалбыт. Кини хас биирдии кинигэтин, хайдах, хаһан, ханна илии баттаппытын туһунан олус интэриэһинэйдик кэпсээтэ. Ситинник аҕалтаабыт кинигэлэриттэн Тамара Татаринова чуо биир кинигэ дьылҕатын туһунан билиһиннэрэн, истээччилэрин улаханнык сэҥээртэ.

Бу долгутуулаах күн оҕолор ураты болҕомтоҕо ылылыннылар. Ол курдук, «Буукубаары» бүтэрбит бастакы кылаас үөрэнээччилэрэ «Нэһилиэк бибилэтиэкэтин ааҕааччыта” диэн билиэттэри тутан дьоһуннана түстүлэр. Оҕолор салгыы «Айылҕаны харыстыаҕыҥ» диэн былакаат куонкуруһугар кытыннылар. Уруһуйдара үчүгэйэ бэрт буолан, үс бириистээх миэстэҕэ алта оҕо тигистэ. Түмүгэр бука барыларыгар махтал уонна туоһу суруктар, бириистэр туттарылыннылар.

Кулуупка толору мустубут дьон болҕомтотун баай ис хоһоонноох коллекция быыстапката тарта. Бэлиэтээн эттэххэ, “Талба” түмсүүттэн (Ытык Күөл) Иван Табунанов  былыргы сыллар мындааларыттан муспут эҥинэ бэйэлээх фотоаппарааттары аҕалбытын сөхтүлэр. Бэртээхэй коллекцияттан уолаттар, эр дьоннор арахсыбатылар.

Бэйэ талаанын, дьоҕурун, сатабылын көрдөрөр быыстапкаҕа “Куорсун” айар түмсүү кыттыылааҕа Татьяна Сидорова-Таатта Татыйыга баайыыны баһылаабытын көрдөрдө. Кини бэртээхэй баайыы таҥаһа-саба, киэргэлэ кэрэхсэннэ. Маны таһынан, кини сиэнин кытыннарбыта эмиэ үөрүүлээх буолла. Сиэнэ аниме уруһуйдарын  аҕалбытын оҕо аймах сонурҕаата, биһирээтэ.

Бу күн самаан сайын күөх быйаҥнаах буоллун диэн, оҕуруотчуттар сибэкки, үүнээйи арассаадатын арааһын атыылаатылар, атастастылар, бэлэхтэстилэр даҕаны. Онон үөрүүлэрэ өссө үксээтэ.

Дьон-сэргэ аахпыт кинигэлэрин ырытыстылар, санааларын үллэһиннилэр, хардарыта сүбэ-ама бэрсииттэн астыннылар, бэртээхэй ньүөмэрдэри көрдүлэр. Онон кинигэни ааҕыыттан билиини-көрүүнү ылары туоһулуур олус туһалаах биэчэргэ  ааҕааччыларым астына сынньаннылар, өйдүү-саныы сылдьарга «Тохтоо, кэрэ түгэн!» фотосессияҕа хаартыскаҕа түстүлэр, — диэн Галина Другина кэпсээнин түмүктээтэ.

Бибилэтиэкэр маастар-кылаастары ыыппыт дьонугар, көхтөөх ааҕааччыларыгар, “Куорсун” айар түмсүүгэ, Дьохсоҕон кулуубун үлэһиттэригэр: Оксана Жирковаҕа, Анна Константиноваҕа, Мария Макароваҕа, «Олоҥхо сүбэтэ» түмсүү салайааччытыгар Вера Харайдановаҕа, Дьохсоҕон оскуолатын учууталларыгар Тамара Татариноваҕа, Евдокия Акимоваҕа, Саргылана Охлопковаҕа, Виктория Бысыинаҕа, уо.д.а. көхтөөх кыттыыларын, эппиэтинэстээх тэрээһиҥҥэ көмөлөрүн, өйөбүллэрин иһин барҕа махталын тиэртэ.

Биһиги корр.,  «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0