Биир үйэ буолан баран Ньурба улууһугар саха сүөһүтэ төнүннэ

Бөлөххө киир:

Алтынньы тоҕус күнүгэр, Ньурба улууһун Акана нэһилиэгин Чкалов учаастагар, икки массыынанан 50 саха сүөһүтэ тиэллэн кэллэ.

edersaas.ru

Бу сүөһүлэр «Саха сүөһүтэ» генопуонда хааһына тэрилтэтин салааларыттан кэллилэр: Амма улууһун Болугуруттан – 17, Горнай улууһун Маҕараһыттан – 15 уонна Нам Таастааҕыттан 18 сүөһү. Сүүрбэ ньирэйдээх ынах, икки атыыр оҕус, аҕыс тыһы ыччат сүөһү. Ити курдук, Ил Дархан 2018 сыл ахсынньы ыйынааҕы «Тыа хаһаайыстыбатын стратегическай сайдыыта» дьаһала Ньурба улууһугар олоххо киирдэ.

Сүөһүлэр икки улуустар быысаһар сирдэригэр Түүкээн эбэҕэ түүн кэлэн хоннулар.  Сарсыарда  Түүкээн  таас муостатын үөрүүлээх аһыллыытыгар, саха сүөһүлэрэ бочуоттаах айанньыттар буолан, бастакынан туораатылар.

Чкаловка кинилэргэ анаан сүүс миэстэлээх саҥа хотон тутулла турар.  Хотону «Масстрой» ХЭТ биригээдэтэ тутар. Сөбүлэҥҥэ олоҕуран, саҥа хотон тутуута сэтинньигэ бүтэн үлэҕэ киириэхтээх.

Онтон билигин саха сүөһүлэригэр анаан Акана нэһилиэгин баһылыга Ефрем Семенов көҕүлээһининэн, нэһилиэнньэ субуотунньуктаан эргэ хотону өрөмүөннээтэ, күрүө-хаһаа оҥордо. Субуотунньукка улуус дьаһалтатын, тэрилтэлэрин үлэһиттэрэ, нэһилиэк дьоно эмиэ кыттыннылар. Сүөһүлэр кыстыыр отторо тиэллэн кэлэригэр, дуогабар түһэрсилиннэ.

Улуус салалтата Аканаттан уон аҕыс килэмиэтир тэйиччи сытар, аҕыйах киһилээх Чкалов учаастагын сөргүтэргэ, өрө тардарга санаммыта хас да сыл буолла. Чкаловка отучча киһи олорор. Быйыл Аканаҕа диэри суоллара өрөмүөннэннэ, ууну аһардар түөрт туурба саҥардыннылар.

Быйыл «Саха сүөһүтэ» өрөспүүбүлүкэтээҕи генопуонда хааһына тэрилтэтин кытта улуус салалтата үлэлэһэн, быйыл саҥа филиалы аһарга быһаарбыттара. Манна СӨ Тыатын хаьаайыстыбатын миниистэрэ Александр Атласов, Ил Түмэн бүддьүөт, үп-харчы, нолуок сыана бэлиитикэтигэр, бас билии уонна приватизация боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Юрий Николаев, генопуонда хааһына тэрилтэ салайааччыта Александр Артемьев, улуус баһылыгын көрдөһүүтүнэн бары биир тылы буланнар, саха сүөһүлэрэ икки ый иһигэр олохтоох сирдэрин буллулар. Бу дьон тыа сирин туһугар ис сүрэхтэриттэн кыһаллан, сүүрэн-көтөн, кэпсэтэн-ипсэтэн бу дьыала ситиһиилээхтик олоххо киирдэ. Александр Артемьев эрдэ кэлэ сылдьан, Чкалов сирэ-дойдута олус киэҥин, үүнүүлээҕин биһирээбитэ, сүөһү иитэргэ кэскиллээх дойду диэн сыаналаан барбыта. Онон Чкаловтан саҕалаан Ньурба улууһугар саха сүөһүтүн сөргүтэр үлэ саҕаланна.

Ньурба улууһун устуоруйатын хасыһар буоллахха, Сэбиэскэй Сойууска улуус  «Марха» диэн улахан сопхуостаах эбит. Киин дэриэбинэтэ Маар этэ. Бу 1950 сыллардаахха түһэриллибит историческэй хаартыска баар. Маар сэлиэнньэтин олохтооҕо Мааппа Ивановна Николаева диэн  холкуос бастыҥ ыанньыксыта, халаачык муостаах, сүүрбэччэ саастаах саха ынаҕын кытары турар.  Бу хаартысканан сиэттэрэр буоллахха, биир үйэ кэриҥэ буолан баран, саха сүөһүтэ төрөөбүт өбүгэлэрин  сиригэр төнүннэ!

Өбүгэ саҕаттан саханы саха гыммыт олохтоох боруода сүөһүбүт ураты тулуурдааҕынан, дьиэ сүөһүлэрэ хаптарар араас сыстыганнаах ыарыыларыгар ыалдьыбат, аһыгар талымаһа суоҕунан уонна үүтэ хойуутунан, минньигэс арыылааҕынан, этэ хоргуннаах мииннээҕинэн сураҕырар олохтоох дьон доруобуйатын бөҕөргөтөр, бу аан дойдуга бүрүүкээбит сыстыганнаах ыарыыттан элбэх көмүскүүр эттиктэрдээҕинэн биллэр.

Ефрем Семенов  — Акана нэһилиэк баһылыга, Чкалов учаастагар кэлбит сахалар төрүт баайбытын, олохтоох сүөһүбүт өбүгэлэрин сиригэр-уотугар кэлэллэригэр, дьонугар үлэ миэстэтэ таһаарбыт, сүүрбүт-көппүт киһи.

Сэбиэскэй кэмнэргэ элбэх үүт-эт туһугар улахан боруода сүөһүлэргэ үтүрүйтэрэн баран, хаттаан эргиллэн кэлбит төрүт сахаларын сүөһүлэрин Ньурба дьоно биһирии-астына уонна уйадыйа көрүстүлэр. Төрүт сахабыт сүөһүтэ Ньурба улууһун ыраах учаастактарыгар тиийбитэ, Ньурбаларга доруобай аһылыгы, уһун үйэлэниини биэриэ, туруктаах олох төрдүн кэрэһилиэ.

«Саха сүөһүтэ» өрөспүүбүлүкэтээҕи генопуонда хааһына тэрилтэтин салайааччыта Александр Артемьев эппитинэн, салгыы бу үлэ ыытыллан саха сүөһүтүн ахсаанын 130-150 төбөҕө тиэрдэр сорук турар.

Виктория Бястинова.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0