Соторутааҕыта мин балыыһа көрүдүөрүгэр хара сирэйдээх киһини көрөн, биллэн турар, соһуйбутум. «Билсибит, кэпсэппит киһи» диэн санаа охсуллан ааспыта.
Зоя ИГНАТЬЕВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Кинини миэхэ педиатрия уонна оҕо хирургиятын кафедратын сэбиэдиссэйэ, медицинэ наукатын кандидата Яна Мунхалова билиһиннэрдэ. Яна Афанасьевна кэпсээбитинэн, быйыл медицина институтугар омук сириттэн түөрт уонча устудьуон, аспирант уонна ординатор үөрэнэр. Кинилэртэн биирдэстэринэн суданец Альшафи буолар. Альшафи педиатрия Санкт-Петербурдааҕы университетын бүтэрэн баран, ааспыт сыл сэтинньититтэн Дьокуускайга үлэ үөрүйэҕин атастаһа кэлбит.
Кинини кытта кафедра үөрэххэ аудиториятыгар бэсиэдэлэстибит. Оҕо хирура миэхэ утары олорон бэйэтин билиһиннэрдэ:
– Альшафи Эльнур Адам Исмаил диэммин. Судан Өрөспүүбүлүкэтин олохтооҕобун.
Кинилиин аан дойду сыһыанын уонна дойду медицинатын туһунан кэпсэтэ барбатыбыт. Ол гынан баран, кини дьиэ кэргэнин туһунан ыйыппакка буолбатым. Ыйыппытым да үчүгэй буолан таҕыста. Кини ийэтэ эмиэ оҕо бырааһа, медицинэ наукатын доктора эбит. Аҕата Питергэ философия үөрэҕэр үөрэммит. Дьиэ кэргэттэригэр уолаттар аҕыстар эбит.
– Мин – бэһис ньүөмэрдээхпин, – диэн мин киһим дьоһуннаах баҕайытык кэпсиир.
Эдэр киһини төрөппүттэрэ Кытайга үөрэттэрэ ыыппыттар да, уол сөбүлээбэккэ тута төннүбүт.
– Аҕам Санкт Петербурга үөрэнэ барарбар сүбэлээбитэ. Бараммын биир сыл тылы үөрэппитим. Ыарахан этэ, онтон киирии экзаменнары туттаран педиатрия судаарыстыбаннай университетыгар киирбитим. Аҕыс сыл үөрэммитим уонна 2015 с. ситиһиилээхтик бүтэрэн, интернатураҕа киирбитим. Ол эрээри, ситэ үөрэммэккэ бырахпытым.
Мин өйдөөбүппүнэн, балаһыанньа быһыытынан, интернатураҕа дойдутугар үөрэниэхтээх эбит. Онон, дьиэтигэр барбыт уонна сотору кэминэн интернатураҕа төлөбүрдээх үөрэххэ докумуоннарын туттарбыт.
– Арай биирдэ миэхэ, Арассыыйаҕа, Судан посола төлөпүөннээн, Саха сиригэр ординатор миэстэтэ баарын туһунан эппитэ. Мин Саха сиригэр олус тымныытын, көмүс, алмаас хостуулларын туһунан аахпытым. Уопсайынан, сөбүлэспитим уонна эһиэхэ кэлбитим. Санкт-Петербургтан сэтинньи бүтүүтэ айаннаабытым. Сөмөлүөккэ олордохпуна, Дьокуускайга 49 кыраадыс тымныы диэбиттэригэр куттаммытым, бэл, төттөрү барбыт киһи дуу диэн санаан ылбытым…
– Кырдьык, кини чап-чараас куурканан, кылгас бачыыҥканан кэлбитэ, – диир Яна Афанасьевна. – Биһиги омукпутун төттөрү барара буолуо дии санаабыппыт. Киһибит хаалбыта уонна үлэлии сылдьар.
– Бастатан туран, үлэ көрдүү барбыккыт дуо?
– Оннук. Бастаан университет ректорыгар, онтон мединститут дириэктэригэр барбытым. Бүддьүөт миэстэтигэр сайабылыанньа суруйбутум, докумуоннарбын туттарбытым, тус кэпсэтиини ааспытым. Дьолго, миигин ылбыттара. Онон университет ректорыгар уонна медицина институтун дириэктэригэр олус махтанабын.
– Эн тоҕо оҕо хирургиятын талбыккыный?
–Мин оҕолору олус сөбүлүүбүн. Кинилэри кытары үлэлиир наһаа интэриэһинэй.
– Дьокуускайга эйигин ханна ыыппыттарай?
– Аан бастаан Медицина национальнай киинин хирургияҕа отделениеларыгар үлэлээбитим. Билигин Өрөспүүбүлүкэтээҕи 2 №-дээх балыыһа ожоговай киинигэр баарбын. Балыыһа, отделение уонна быраастар олус үчүгэйдэр. Мин эһиги ожоговай кииҥҥит Арассыыйаҕа саамай күүстээҕин, аан дойдуга биллэрин билэр этим. Онон олус үчүгэй быраактыканы бара сылдьабын.
– Быраастар хайдах көрүстүлэр?
– Үчүгэй буоллаҕа. Бары миэхэ көмөлөһө сатыыллар, истиҥник сыһыаннаһаллар. Номнуо элбэх доҕордоннум, устудьуоннар уопсайдарыгар олоробун, усулуобуйата бэртээхэй.
Альшафи Өрөспүүбүлүкэтээҕи 2 №-дээх балыыһа ожоговай киинин быраастарын туһунан өрө көтөҕүллэн кэпсиир, кинилэри кытары үлэлиириттэн ис сүрэҕиттэн үөрэр. Кинини истэ олорон, Альшафи хаһан эрэ мемуар суруйар күннээх буоллаҕына, Дьокуускайга үлэлээбитин туһунан хайаан да суруйуоҕа уонна быраастары ааттарын ааттаан туран, бииргэ үлэлээбитин туһунан ахтыаҕа дии санаатым.
– Инникитин ханна үлэлиэххин баҕараҕын?
– Билиҥҥитэ билбэппин. Дьылҕам ханна салайарынан. Биллэн турар, төрөппүттэрим сааһырдылар, кинилэргэ көмөлөһүөхпүн наада. Сайын уоппускабар дьиэбэр бара сылдьыам, төрөппүттэрбин, убайдарбын-бырааттарбын көрсүөм уонна төттөрү кэлиэм. Ординатураҕа өссө биир сыл үөрэниэхпин наада, онтон үлэбин быһаарыныам.
Өссө тугу этиэххэ сөбүй? Альшафи нууччалыы олус ыраастык саҥарар, футболлуурун сөбүлүүр. Күн-дьыл, халлаан туруга тупсарын тулуйбакка күүтэр. Биһиги хирурдарбыт кини кэпсэтинньэҥин, аһаҕаһын уонна көрү-күлүүнү сөбүлүүрүн туһунан этэллэр. Кэргэнэ суох. Соторутааҕыта биир идэлээҕэ сахалыы сыбаайбаҕа ыҥырбытыгар саха аһын-үөлүн амсайбыт. Судантан сылдьар оҕо хирурга Дьокуускайга биир дойдулаахтарын булбут, кинилэрдиин билсэр. Биирдэстэрин – юрист устудьуону кытары биир уопсайга олорор.
Зоя ИГНАТЬЕВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru