Горнай улууһун Бэс Күөлүгэр ойуур баһаара былдьаан ааспыт дьиэлэрин оннугар саҥалары тутуу үгэнэ бара турар. Ол эрээри, бэҕэһээҥҥиттэн батсаап ситиминэн МХМ-панель мөлтөх хаачыстыбалаахтык оҥоһуллубутун туһунан видео-устуу тарҕанна. Онно устубуттарынан МХМ-панель хаптаһыннара быыстаахтар, хайаҕастаахтар диэн санааларын үллэстэллэр.
Ол иһин «АЛМАС» тэрилтэ дириэктэрэ Петр Макаровы кытта кэпсэтэн, быһааран биэрэригэр көрдөстүбүт.
— Саҥа дьиэлэри тутуу күүскэ барар турар, төрдүс нэдиэлэбитин үлэлиибит. Биир дьиэ хаһаайына МХМ-эркиннэрин хайаҕастаах, хатырыктаах диэн тута сөбүлээбэтэҕин биллэрбитэ, — диэн Петр Семенович кэпсиир. — Дьиҥэр, оннук айылаах улахан сыыһа-халты буолбатах ити. Хаптаһыннар быыстаахтара дьиэ хаачыстыбатыгар туох да оруолу ылбаттар. Ол эбэтэр МХМ-панель сүгэр, көтөҕөр оруоллаах. Сылааһы тутарга анал матырыйааллары эркиннэри таһынан тутуохпут, ис өттүн евровагонканан эпсиэйдэниллэр. Кырыыта, муннуга суох хаптаһын киирбитэ (обзоллаах) оруолу оонньообот. Төһө ыйааһыны уйарыгар бэрэбиэркэни ыыппыппыт, барыта этэҥҥэ этэ. Биһиги хас биирдии хаптаһыны хайаан да куурдан хатарабыт. Хатырык баара эмиэ оннук-айылаах оруолу ылбат, — диэн хоруйдаата.
«Туймаада-строй» ХЭУо билигин Бэс Күөлүгэр 10 дьиэни тутар. Тэрилтэ дириэктэрэ, РФ үтүөлээх тутааччыта Андрей Данилов: «Бурууһунан тутуллубут дьиэ түһэн, ааннары, түннүктэри баттыырын бары бэркэ диэн билэҕит. Бу технологияҕа итинник суох, адьас түспэт. Таас дьиэ эркинин курдук буолар. Эркиннэр холбоһуулара (стыктара) таһыттан сиик да, тымныы да киирбэт гына анал лиэнтэнэн сабыллыахтара. Эркин таһынан 10 см халыҥнаах сылааһы тутар матырыйаал тутуллар (технониколь, 75-с маркалаах) уонна изоспанынан сабыллар.
МХМ-панель халыҥа 18 см, буруус курдук. Эркин аннынан үс эргиир буруус акылаат оҥоһулунна. Хара муостатын халыҥа 30 см, эмиэ технониколь диэн матырыйаал туһаныллар. Бу матырыйаал сылааһы олус үчүгэйдик тутар аналлаах. Дьиэ акылаата буруус буолан, ол иһин утеплитель эркиҥҥэ сыстар, сылааһы адьас таһаарыа суоҕа. Аны ыраас муостабыт баалкылара туспа иккис баалкылаах буолар. Онон муоста хамсыа суоҕа. Итини тэҥэ, ОСБ диэн матырыйаалынан сабыллар уонна өссө үрдүнэн линолеум тэлгэниллэр. Инньэ гынан, муостабыт олус халыҥ буолар. Сылааһы эрэллээхтик тутуо. Дьиэ үрдэ итиннэ майгынныыр эмиэ 30 см халыҥнаах сылааһы тутар матырыйаалынан сабыллар», — диэн быһааран биэрдэ.
Бары көрө-билэ сылдьабыт, 34 дьиэ бэрт кылгас кэм иһигэр тутуллан үлэҕэ киириэхтээх. Сотору кыһын буолуоҕа. Онон бу сылаас күннэри баттаһа дьиэлэр эркиннэрэ туран, сылааһы тутар матырыйаалларынан сабыллан хайаан да үмүрүтүллүөхтээхтэр. Онон, баҕар, кыра да алҕас туттунуу баар да буоллаҕына, бары биир санаанан салайтаран, айдааны-куйдааны таһаарбакка, бэйэ икки ардыгар быһаарсар ордуга буолуо. Тутааччылар бары бииргэ түмсэн, хас биирдии дьиэ хаачыстыбалаахтык тутулларын туһугар үлэлии-хамсыы сылдьалларын өйдүөҕүҥ, өйүөҕүҥ.
Александр Тарасов, edersaas.ru