Эһиил, кулун тутар 18 күнүгэр РФ бэрэсидьиэнин быыбара ыытыллара күүтүллэр. Бу быыбар туох уратылаах буолуоҕай?
edersaas.ru
Быыбар күнэ
2012 сыллаахха РФ бэрэсидьиэнин быыбарын туһунан сокуоҥҥа уларытыы киирэн, бэрэсидьиэммитин алта сылга болдьохтоон талар буолбуппут. Ити иннинэ түөрт сыл олороллор этэ. Владимир Путин 2012 с. ыам ыйыгар талыллыбыта. Онон эһиил болдьоҕо түмүктэнэр. Быыбар күнүн анааһын туһунан быйыл парламент сокуон ылынан, кулун тутар 18 күнүн былааннаабыта. Кулун тутар 18 күнэ ый үһүс өрөбүлүгэр сөп түбэһэр. Ону сэргэ, бу күн Крым Россияҕа холбоспут күнэ дии. Онон эмиэ ураты суолталаах курдук.
Ол эрээри билигин ити даата чопчулана илик, Федерация Сэбиэтэ быыбар ыытылларын туһунан биллэрдэҕинэ чуолкай биллиэҕэ. Сокуон быһыытынан, быыбар буолуон 90-100 хонук иннинэ Федерация Сэбиэтэ биллэриэхтээх.
Куолаһы ааҕыыны видеоҕа устуохтара
Аҕыйах хонуктааҕыта Госдуума быыбарга Уопсастыбаннай палаата чилиэннэрэ кэтээн көрөөччү буолалларын уонна куолаһы ааҕыыга видеонан устуу барыаҕын туһунан анал сокуон ылыннылар. Онон аныгыскы быыбартан саҕалаан, куолаһы ааҕыы видеоҕа уһуллар буолуоҕа. Сокуон ааптардара бэлиэтииллэринэн, маннык тэрээһин алҕас тахсыбатын, куолас сөпкө ааҕыллыытын хааччыйыахтаах. Ону сэргэ, быыбар түмүгүн таһаарыы дьэҥкэ буолуутугар улахан оруолу оонньуохтаах. Биллэн турар, ити нэһилиэнньэ итэҕэлин ылыыга эмиэ дьайар.
Ханна баҕарар куоластыахха сөп
Урукку сылларга быыбар күнүгэр пропискаламмыт сирбитигэр суох буолар түгэммитигэр, анал открепительнай дастабырыанньа ылар этибит. Ол ону ылаары, үгүстэр пропискалаах сирдэригэр барарга күһэллэллэрэ. Ити табыгаһа суоҕа эбээт. Ким билигин быыбардыам этэ диэн биир лоскуй кумааҕы туһугар ыйдааҕы хамнаһын ууран туран улуустан-куоракка, куораттан-улууска айанныаҕай? Онон итини барытын учуоттаан туран, быйыл Госдуума сокуоҥҥа уларытыы киллэрдэ. Саҥа быраабыланан, өскөтүн быыбар күнүгэр пропискалаах сирбитигэр суох буолар түгэммитигэр, ханна баҕарар сайабылыанньа суруйан быыбардыыр кыахтанныбыт. Онон судаарыстыбаннай өҥөнү биэрэр анал сайтка эбэтэр “Мин докумуоннарым” нөҥүө, биитэр быыбардыыр хамыыһыйаҕа, учаастакка тиийэн сайабылыанньа суруйан хаалларыахха сөп. Сайабылыанньаны 45 хонук инниттэн ылыахтара. Быыбар күнүгэр 14 чааска тохтотуллуоҕа.
Бу маннык саҥа киллэрии федеральнай уонна региональнай быыбардарга ыытыллыаҕа. Оттон муниципальнай быыбардарга уруккунан открепительнайдаах барыахтара.
Атын уларыйыылар
Ити үөһэ этиллибиттэри таһынан, быыбары кэтээн көрөөччүлэр биир сиргэ олорбокко, учаастактан учаастакка көһө сылдьар бырааптаныахтара. Быыбар сокуонун кэһии иһин ыстараап 3,5 тыһыынчаттан 30 тыһыынчаҕа диэри үрдээтэ. Ону таһынан, быыбардыыр учаастактар ахсааннара элбиэҕэ диэн иһитиннэрэллэр.
Быйыл өссө быыбарга уларыйыы киирэн, боротокуолу ааҕыы электроннайга көспүтэ. Докумуоннар анал QR-код нөҥүө көмпүүтэргэ киллэриллэр буолбуттара. Онон куолаһы ааҕыы балай да судургутуйда.
Аграфена КУЗЬМИНА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru