Бэйэтин холобурунан үөрэппитэ

Бөлөххө киир:

Киһи орто дойду олоҕор хайа да сааһыгар тиийдэр, билии-көрүү киэҥ аартыгар сирдээбит, ыраах да, чугас да сырыттар куруук көрө-истэ сылдьар учуутал киһилээҕинэн дьоллоох. Биһиги оннук учууталбыт, РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, СӨ идэлээх сойууһун хамсааһынын, үлэ уонна педагогическай үлэ бэтэрээнэ, сэрии оҕото Варвара Прокопьевна Соловьева (Николаева) туһунан ахтан-санаан ааһыахпытын баҕарабыт.

Варвара Прокопьевна биһиэхэ, Балыктаах оскуолатыгар, эдэркээн сааһыгар үлэлээн ааспыта. Кини сэрии кэмин оҕото, аас-туор олоҕу билбит да буолан буолуо, улахан буукубаттан суруллар Учуутал уонна аһыныгас сүрэхтээх дьүөгэ, доҕор буоларга ананан төрөөбүт курдуга. Варя 1936 сыллаахха Бүлүү оройуонун 2-с Чочу нэһилиэгэр күн сирин көрбүтэ. Үөрэҕэр үчүгэй кыыс 7-с кылааһы бүтэрэн баран, чугастыы Бүлүү педучилещетыгар киирэн, 4 сыл ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбитэ. Варвара Прокопьевна интэринээккэ олорон, истипиэндьийэ ылан үөрэммитигэр судаарыстыба ииппитэ диэн ол кэмнэри махтана ахтара.

1957 сыллаахха үөрэҕин бүтэрэн баран, ананан тиийэн аан маҥнай үлэлээбит сиринэн Мэҥэ Хаҥалас оройуонун 1 Наахара, билигин Тиэлиги начаалынай ос­­куолата этэ. Кини манна нуучча тылын учууталынан 2 сыл үлэлээбитэ.

Ол сылдьан Мэҥэ Хаҥалас улууһуттан төрүттээх, Дьокуускайга тутууга үлэлиир Михаил Егорович Соловьевтыын көрсөн, икки сүрэх таптаһан, кэргэн тахсыбыта. Ыал буолбут дьон сир уларыйан куоракка кэлбиттэрэ. Дьокуускайга сахалыы тыллаах оскуолаҕа миэстэ суох буолан, куораттан чугас сытар Тулагы Киллэм оскуолатыгар ыыппыттара. Онон, 1959 сыллаахха, Тулагы оскуолата 50 сааһын туолар үбүлүөйдээх сылыгар үлэлии кэлбитэ эмиэ үөһэттэн ыйыллыбыт курдук буолбута….

Варвара Прокопьевна 40 сыл устата оҕолору үтүөҕэ, билиигэ үөрэттэ. Ол иһигэр, 30 сыл Тулагыга үлэлээн, манна 60-тан тахса сыл бииргэ иллээхтик-эйэлээхтик олордулар, үйэ аҥаара бииргэ олорбут сыбаайбаларын бэлиэтээтилэр. “Биир сиргэ өр олорон үлэлээтибит. Ханна бардым да үөрэппит оҕолорум уонна кинилэр төрөппүттэрэ көрсөллөрүттэн олус үөрэбин уонна махтанабын. Онон, талбыт идэбин дьолбунан ааҕабын”, – диэн киэн тутта кэпсиирэ.

Биһиги куоракка кэллэхпитинэ, Тулагыга учууталбытыгар ыалдьыт­тыырбыт. Соловьевтар 2 уол, 2 кыыс оҕолоруттан элбэх сиэннээхтэр, хос сиэннээхтэр. Кинилэр тиэргэннэригэр киирдиҥ да, кэргэнниилэр оҕуруот аһын эгэлгэтин, сибэкки арааһын үүннэрэллэрин сөҕө-махтайа көрөҕүн. Арааһа, Варвара Прокопьевна тиэргэнигэр үүннэрбэтэх сибэккитэ диэн суоҕа буолуо. Кэргэнэ – СӨ успуордун маастара, тыыл бэтэрээнэ, СӨ уонна РФ ус­­пуордун бэтэрээнэ, бэйэтин холобурунан чөл олоҕу тарҕатааччы, билигин Тулагыга олорор.

Учууталбыт дьиэ кэргэнинэн иллээх-­эйэлээх сыһыаннарын илэ-харахпытынан көрөн, дьиэ кэргэн дьоллоох буолуутун кис­тэлэҥин ыйыттахпытына, учууталбыт куруук ураты санаалардаах буолара.

“… Билигин тэлэбиисэргэ аныгы дьон олоххо чэпчэки сыһыанын, араас куһаҕан дьаллыктары наһаа аһаҕастык көрдөрөллөрүттэн сиэннэрим тустарыгар долгуйабын. Туох да диэбит иһин, чиэһинэй быһыы, бэ­­йэ-бэйэҕэ итэҕэйсии куруук баар буо­луохтаах. Киһи хайа баҕарар сааһыгар олох оскуолатын ааһар. Ол гынан баран, сүрүнэ киһи иитиини оҕо сааһыгар, дьиэтигэр ылар. Мин Михаилбыныын боростуойдук, үлэлээн тугу булбуппутунан олордубут. Биһиги дьиэ кэргэн байар-тайар соругу хаһан да туруорумматахпыт. Онуоха оҕолорбутун, сиэннэрбитин эмиэ үөрэтэбит. Киһи баайа кини мөһөөччүгэр төһө харчылааҕынан буолбакка, дууһата ырааһынан, билиитинэн-көрүүтүнэн, элбэҕи сатыырынан сыаналанар. Кини билиини оскуолаҕа ылар ­буоллаҕына, олох олорорго, дьону кытары үчүгэй сыһыаннаах буоларга, дьулуурга, тулуурга дьиэ кэргэнигэр үөрэнэр. Төрөппүттэр холобур буолуохтаахтар”, – диэн учууталбыт, нэһилиэк актыбыыската, бөһүөлэк сэбиэтин дьокутаата, норуодунай инструментальнай ансаамбыл кыттыылааҕа Варвара Соловьева олох муударастарыгар үөрэппитин хаһан да умнубаппыт.

Балыктаах оскуолатыгар үөрэппит оҕолоро.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0