Саха биллиилээх бөҕөһө Петр Алексеев аатынан өрөспүүбүлүкэ хапсаҕайга чөмпүйэнээтэ 1997 сылтан ыытыллар. Быйылгы, “Триумф” Спорка бэлэмнэнии киинигэр 21-с төгүлүн тэриллибит түһүлгэҕэ эр дьоҥҥо уонна бэтэрээннэргэ, барыта холбоон, 334 бөҕөс күөн көрүстэ. Чөмпүйэнээт аны сайын Үөһээ Бүлүүгэ буолар Манчаары спартакиадатыгар бастыҥнары сүүмэрдиир сыаллаах буолан, сүрдээх тыҥааһыннаахтык, сытыытык ыытылынна. Балаһыанньа быһыытынан, ыйааһын аайы 16 бастыҥнар кэккэлэригэр киирбиттэр – Манчаары спартакиадатыгар кыттар быраабы ылаллар. Ол эрээри, путевка анал киһиэхэ буолбакка, хамаандаҕа бэриллэр буолан, састаапка кыра уларыйыылар тахсыахтарын сөп.
Петр ПАВЛОВ, “Саха сирэ”, edersaas.ru
Чөмпүйэнээти үөрүүлээхтик аһыыга “Сахаада-спорт” ассоциация бэрэсидьиэнэ Александр Ким-Кимэн – Василий Поповка уонна Марат Чердоновка “Сахаада маастардара” бэлиэни, оттон хапсаҕайы өрүү пропагандалыыр Прокопий Дмитриевич Рахлеевка (Таатта) уонна Александр Николаевич Михайловка (Сунтаар) махтал суруктары туттарда.
Түһүлгэҕэ сытыы киирсиилэр түмүктэригэр, киһи эрэ барыта бастыҥнар кэккэлэригэр ааҕа сылдьыбыт бөҕөстөрө: Манчаары спартакиадатын кыайыылаахтара Константин Бурнашев (Уус Алдан), Александр Львов (Сунтаар), өрөспүүбүлүкэ чөмпүйэнээтин 4 төгүллээх призера Рустам Прокопьев (Үөһээ Бүлүү) эрдэ туораан хаалан, путевкаттан көрө маппыттара спорду таптааччыларга соһуччу буолла. Чөмпүйэнээт түмүгүнэн өрөспүүбүлүкэ 7 төгүллээх чөмпүйүөнэ, Манчаары спартакиадатын муҥутуур кыайыылааҕа Юрий Старостин Саха сирин хапсаҕайга бочуоттаах маастарын нуорматын толордо. Манна даҕатан эттэххэ, бүгүҥҥү күҥҥэ хапсаҕай бочуоттаах маастардарынан буолаллар: Владимир Ефремов, Юрий Андреев, Максим Васильев, Василий Стручков, Андрей Яковлев, Николай Винокуров. Түһүлгэни үөрүүлээхтик түмүктээһиҥҥэ Николай Еремеевич Алексеев – 62 киилэҕэ бастаабыт Егор Ивановка убайын Петр Еремеевич аатынан анал бирииһи туттарда.
Хаһан баҕарар буоларыныы, түһүлгэ муҥутуур кыайыылааҕы быһаарар күрэхтэһиинэн түмүктэннэ. Онуоха түөрт эрэ бөҕөс (Увар Тимофеев, Юрий Старостин, Никита Валеев, Евгений Алексеев) суруйтарбытынан, киирсиилэр эргиир систиэмэтинэн ыытылыннылар. Түмүккэ, билиҥҥи кэм саамай күүстээх хапсаҕайдьыта буоларын бигэргэтэн, Увар Тимофеев кыайыылааҕынан ааттанна.
Хамаанданан түмүккэ Үөһээ Бүлүү уонна Нам очукуолара тэҥнэһэн хаалбытыгар, хаачыстыбанан үөһээ бүлүүлэр инники таҕыстылар. Оттон үһүс бириистээх миэстэни Дьокуускай хамаандата ылла. Салгыы миэстэлэргэ тигистилэр: Таатта, Уус Алдан, Амма, Чурапчы, Дьааҥы хамаандалара.
Аны кулун тутар 30-31 күннэригэр “Модун” спортивнай комплекска оҕолорго “Эрчимэн Бэргэн” күрэхтэһии ыытыллыаҕа. Онно эмиэ ыйааһын аайы 16-лыы бастыҥ – Манчаары спартакиадатыгар киирэр быраабы ылыаҕа. Манна сыһыары тутан эттэххэ, чугастааҕы кэмҥэ, ол аата, муус устар 1-2 күннэригэр Бүлүүгэ Василий Румянцев кэриэһигэр эр дьоҥҥо уонна бэтэрээннэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи турнир буолуоҕа. Иһитиннэрбиттэрин курдук, онно муҥутуур кыайыылаахтарга биирдэстэригэр – 100 тыһ. солк., оттон иккис кыайыылаахха убаһа бириистэр бэриллиэхтэрэ. Эмиэ ити күннэргэ Уус Тааттаҕа Геннадий Попов кэриэһигэр уолаттарга уонна эр дьоҥҥо өрөспүүбүлүкэтээҕи турнир ыытыллыаҕа. Оттон муус устар 8-9 күннэригэр Өймөкөөҥҥө Савелий Оконешников аатынан маастар нуормалаах түһүлгэ тэриллиэҕэ. Эмиэ ити кэмҥэ Үөһээ Бүлүү Кырыкыйыгар Степан Степанов-Түргэн кэриэһигэр аһаҕас турнир буолуоҕа. Онно сүрүн бириис быһыытынан массыына уонна матасыыкыл туруоруллуохтара.
Бу туһунан биһиэхэ биллиилээх спортивнай комментатор, “Кэскил” хаһыат суруналыыһа Александр Васильев-Көрдүгэн иһитиннэрдэ.
Петр Алексеев кэриэһигэр өрөспүүбүлүкэ хапсаҕайга биирдиилээн уонна хамаанданан бастыыр иһин чөмпүйэнээтин түмүк көрдөрүүтэ:
Эр дьоҥҥо
55 кг (34): 1. Владислав Дьяконов (Хаҥалас), 2. Саргылан Бетюнов (Таатта), 3. Илья Колесов (Эбээн Бытантай), Илья Тимофеев (Хаҥалас).
62 кг (41): 1. Егор Иванов (Үөһээ Бүлүү), 2. Арыйаан Тютрин (Уус Алдан), 3. Айаал Павлов (Чурапчы), Владислав Андреев (Ньурба).
70 кг (42): 1. Исмаил Басов (Таатта), 2. Василий Стручков (Үөһээ Дьааҥы), 3. Рустам Машарипов (Өймөкөөн), Айхаан Антонов (Ньурба).
80 кг (34): 1. Иннокентий Иннокентьев (Үөһээ Бүлүү), 2. Платон Саввинов (Үөһээ Бүлүү), 3. Александр Семейщиков (Өймөкөөн), Игорь Софронеев (Нам).
90 кг (25): 1. Юрий Старостин (Үөһээ Дьааҥы), 2. Николай Алексеев (ХИФУ), 3. Станислав Степанов (Үөһээ Бүлүү), Ньургун Сергин (Сунтаар).
90 кг (23): 1. Увар Тимофеев (Үөһээ Бүлүү), 2. Владимир Коломиец (Нерюнгри), 3. Евгений Алексеев (Уус Алдан), Федор Иванов (Эдьигээн).
Бэтэрээннэргэ
60 кг (27): 1. Кирилл Павлов (Амма), 2. Захар Дьячковскай (Дьокуускай), 3. Алексей Дорожкин (Хаҥалас), Николай Парников (Нам).
70 кг (27): 1. Василий Уйгуров (Дьокуускай), 2. Алексей Варламов (Мэҥэ Хаҥалас), 3. Герман Контоев (Мэҥэ Хаҥалас), Семен Павлов (Сунтаар).
80 кг (33): 1. Александр Андреев (Чурапчы), 2. Василий Стручков (Дьокуускай), 3. Михаил Тихонов (Мэҥэ Хаҥалас), Илья Мордовской (Үөһээ Бүлүү).
90 кг (25): 1. Станислав Афанасьев (Дьокуускай), 2. Николай Баттахов (Амма), 3. Иван Белолюбскай (Уус Алдан), Григорий Массаев (Таатта).
+90 кг (23): 1. Василий Афанасьев (Ньурба), 2. Анатолий Андреев (Чурапчы), 3. Николай Дьяконов (Нам), Николай Устинов (Амма).
Петр ПАВЛОВ, “Саха сирэ”, www.edersaas.ru